Kỷ niệm NGÀY PHỤ NỮ VIỆT NAM 20/10: “Bà đỡ” của bệnh nhân cơ xương khớp
	Trao Giải thưởng Phụ nữ Việt Nam năm 2019
	Các bộ, ngành đang tập trung hoàn thiện cơ chế tài chính cho nghiên cứu khoa học
	Có gì "đặc biệt" ở hội thi nấu ăn của Công đoàn Tổng cục Hải quan nhân dịp 20/10
	Gắn kết quả nghiên cứu khoa học vào thực tế hoạt động nghiệp vụ Hải quan
	Cần thu hút cán bộ trẻ tham gia nghiên cứu khoa học

Giáo sư, Tiến sĩ khoa học Nguyễn Thu Vân, Chủ nhiệm Chương trình Sản phẩm quốc gia vắc xin sử dụng cho người

Là một người nghiên cứu khoa học, đặc biệt là nghiên cứu, tìm tòi, sản xuất ra các loại vắc xin, Giáo sư có thể cho biết những vất vả, nhọc nhằn cũng như khó khăn mà những nhà khoa học nữ phải trải qua?

- Thực ra nói đến nghiên cứu khoa học thì ai đã lựa chọn theo đuổi đều sẽ vất vả, nhọc nhằn, đều có những ngày tháng quên ăn, mất ngủ trong phòng thí nghiệm, trăn trở đau đáu khi kết quả nghiên cứu chưa được như kỳ vọng. Tuy nhiên, bên cạnh khó khăn thì niềm vui của những người làm nghiên cứu khoa học đó là khi công trình nghiên cứu của mình có những kết quả khả quan, đạt được kỳ vọng và có tính ứng dụng trong thực tế, giúp ích cho cuộc sống con người.

Nhiều người nói rằng làm nghiên cứu khoa học phụ nữ có nhiều hạn chế, điều đó đúng bởi họ còn gánh nặng chồng con trên vai, nhưng theo tôi là chưa đủ bởi phụ nữ làm khoa học có những thế mạnh nhất định đó là sự kiên trì, bền bỉ, tinh thần lạc quan, không dễ bi quan trước những kết quả nghiên cứu chưa đạt kỳ vọng bởi cũng như phần đông phụ nữ Việt họ có sức chịu đựng bền bỉ, đặc biệt là trước khó khăn.

Sau một quá trình dài làm nghiên cứu khoa học tôi nhận ra rằng không có điều gì vui hơn, giải thưởng nào cao quý hơn khi thấy những thành quả nghiên cứu của mình được cộng đồng đón nhận, có ích cho cuộc sống.

Theo như Giáo sư thì phụ nữ làm nghiên cứu khoa học có những thế mạnh nhất định song thực tế không có nhiều người lựa chọn theo đuổi đam mê cả đời mà đã có những ngã rẽ, phải chăng điều này xuất phát từ thực tế việc đầu tư cho công tác nghiên cứu khoa học còn những hạn chế?

- Trong cuộc đời làm nghiên cứu khoa học, tôi đã nhiều lần chứng kiến những đồng nghiệp của mình phải dừng chân giữa đường vì nỗi lo cơm áo, vì gánh nặng gia đình. Nhưng bên cạnh đó cũng có người dừng lại vì cảm thấy bản thân không đủ đam mê. Tôi cho rằng đó là điều khá bình thường với bất kỳ một công việc hay lĩnh vực nào trong cuộc sống, không riêng gì lĩnh vực nghiên cứu khoa học.

Tuy nhiên, để nói về bất cập, hạn chế trong lĩnh vực nghiên cứu khoa học, tôi không thể không nói tới việc cơ chế chính sách tài chính còn khá gò bó, đầu tư kinh phí cho nghiên cứu khoa học còn nhỏ giọt, điều kiện phục vụ cho nghiên cứu khoa học ở nước ta còn thiếu thốn, chưa đáp ứng được nhu cầu cần thiết của nghiên cứu.

Dù Đảng và Nhà nước luôn đặt mục tiêu coi khoa học là quốc sách hàng đầu nhưng đầu tư về ngân sách cho khoa học công nghệ từ năm 2001 đến nay đang giảm dần, từ 1,8% bây giờ giảm chỉ còn hơn 1,4%. Do vậy, các cơ quan quản lý nhà nước nên có những giải pháp cụ thể đầu tư cho khoa học phải tương xứng. Cũng không nên để khoa học dù là quốc sách hàng đầu mà các nhà khoa học cứ phải trăn trở, vật lộn để chứng minh, bóc tách các khoản chi trong nghiên cứu.

Chẳng hạn, với lĩnh vực nghiên cứu vắc xin nhiều năm qua dù đã được quan tâm hơn trước song khó khăn về kinh phí vẫn luôn đeo bám. Những người làm công tác nghiên cứu khoa học như chúng tôi chỉ ước ao có được kinh phí làm nghiên cứu bằng 1km đường cao tốc.

Dù tự hào với những gì các nhà khoa học đã làm được thời gian qua trong xây dựng, phát triển đất nước, song trong số đó vẫn còn nhiều công trình nghiên cứu khoa học bị bỏ phí, Giáo sư có thể nói gì về thực tế này?

- Có một thực tế tồn tại từ lâu trong công tác nghiên cứu khoa học ở tất cả các ngành các lĩnh vực là sự đầu tư nghiên cứu dàn trải, không có trọng tâm, trọng điểm do vậy chưa tận dụng được các kết quả nghiên cứu một cách tốt nhất.

Không riêng bản thân tôi mà rất nhiều nhà khoa học có tâm khác cảm thấy trăn trở, đau đáu khi nhiều công trình nghiên cứu được đầu tư tiền nhưng lại bị bỏ dở vì một nguyên nhân khách quan hay chủ quan nào đó. Hay tình trạng công trình nghiên cứu khoa học mất nhiều thời gian, kinh phí song lại không có tính ứng dụng thực tiễn, không thể thương mại hóa, thực sự rất lãng phí.

Do vậy khi quyết định đầu tư vào một đề tài nghiên cứu khoa học nào đấy, các cơ quan quản lý nên có sự cân nhắc, đầu tư trọng điểm, trọng tâm, có tầm nhìn chiến lược, đánh giá được những hiệu quả mà nghiên cứu khoa học mang lại cho cộng đồng để đầu tư xứng đáng.

Với thế hệ trẻ hiện nay, một thực tế cho thấy là không nhiều nữ sinh chọn lựa những ngành liên quan tới nghiên cứu khoa học bởi phần đông đều cho rằng đây là công việc khô khan, nhọc nhằn, Giáo sư có thể nói gì về điều này? Và để có thêm những lớp nhà khoa học nữ kế cận, chúng ta cần làm tốt hơn nữa công tác gì?

- Không giống với các môi trường làm việc bên ngoài khi phụ nữ có thể diện những bộ váy áo điệu đà, ở môi trường phòng làm việc, nghiên cứu khoa học quy định rất chặt chẽ nên có thể gây cảm giác tù túng. Do vậy, những hình dung bên ngoài về công việc nghiên cứu khoa học không hề dễ dàng, nên sự lựa chọn đương nhiên sẽ không nằm ở số đông.

Để có được đội ngũ nhà khoa học nữ kế cận, ngoài khắc phục những khó khăn, hạn chế khách quan về cơ chế tài chính, cơ chế đầu tư, bản thân mỗi nữ sinh khi ngồi trên ghế nhà trường phải xác định được mục tiêu và con đường mình theo đuổi.

Nếu lựa chọn nghiên cứu khoa học để gắn bó cả cuộc đời thì các nữ sinh cần chăm chỉ học hành, đọc nhiều tài liệu, sách báo có liên quan đến khoa học. Sau đó xem bản thân yêu thích lĩnh vực gì. Ngoài ra, các em cần chủ động đăng ký tham gia vào các nhóm sinh viên nghiên cứu và tranh thủ hướng dẫn của các thầy, cô giáo.

Trong bối cảnh công nghệ thông tin phát triển như vũ bão hiện nay, để làm tốt công tác nghiên cứu, tiếp thu được kiến thức, kinh nghiệm của quốc tế, các nữ sinh cần rèn các kỹ năng về khoa học công nghệ, phần mềm, ngoại ngữ. Đây là những kỹ năng quan trọng để các bạn sinh viên có thể làm chủ các hoạt động nghiên cứu khoa học của mình sau này.

Có thể thấy rằng, không phải mọi phụ nữ đều làm nghiên cứu khoa học nhưng đã lựa chọn nghiên cứu khoa học thì sự thành công chỉ đến cùng đam mê. Và dù khó khăn, chông gai đến mấy, dù vất vả hay mệt mỏi đến nhường nào, rồi chúng ta cũng sẽ vượt qua bởi chúng ta đã lựa chọn con đường nghiên cứu khoa học bằng đam mê và khát vọng, bằng tất cả niềm tin và ý chí. Và khi đến được đích của con đường mỗi người đều sẽ thấy rất vẻ vang, tự hào.

Xin cảm ơn Giáo sư!