Điều kiện để doanh nghiệp vay vốn nước ngoài đã có nhiều thuận lợi hơn, phù hợp với yêu cầu của thị trường hiện nay. Ảnh: ST

Năm 2014, Thông tư 12/2014/TT-NHNN về điều kiện vay nước ngoài của doanh nghiệp không được Chính phủ bảo lãnh (Thông tư 12) của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) được thực thi. Các chuyên gia nhận định, Thông tư 12 đã đặt ra khung khổ quản lý về điều kiện vay nước ngoài đối với doanh nghiệp không có bảo lãnh Chính phủ, phù hợp với bối cảnh kinh tế.

Tuy nhiên, sau hơn 9 năm triển khai, hoạt động vay trả nợ nước ngoài tự vay tự trả chịu tác động lớn từ những biến động trên thị trường tài chính quốc tế. Nhiều chuyên gia cho rằng, trong bối cảnh kinh tế trong nước và quốc tế thời gian gần đây có nhiều biến động phức tạp, khó lường thì việc điều chỉnh quy định về điều kiện vay nước ngoài là hết sức cần thiết. Do vậy, Thông tư 08/2023/TT-NHNN (Thông tư 08) quy định về vay nước ngoài không được Chính phủ bảo lãnh được ban hành ngày 30/6/2023 với tinh thần tập trung giải quyết các vấn đề vướng mắc phát sinh trong quá trình thực hiện Thông tư 12 đã tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp khi thực hiện vay nước ngoài.

Theo đó, Thông tư 08 quy định, các đối tượng áp dụng quy định về điều kiện vay nước ngoài không được Chính phủ bảo lãnh gồm: người cư trú là doanh nghiệp, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã, tổ chức tín dụng và chi nhánh ngân hàng nước ngoài được thành lập, hoạt động kinh doanh tại Việt Nam là bên đi vay nước ngoài (bên đi vay); tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài tại Việt Nam - nơi bên đi vay mở tài khoản vay, trả nợ nước ngoài (ngân hàng cung ứng dịch vụ tài khoản).

Thông tư 08 cũng quy định, bên đi vay vay nước ngoài dưới hình thức nhập khẩu hàng hóa trả chậm không phải tuân thủ các điều kiện vay nước ngoài quy định tại thông tư này. Về nguyên tắc sử dụng vốn vay nước ngoài, Thông tư 08 quy định bên đi vay chịu trách nhiệm toàn diện trong việc sử dụng vốn vay nước ngoài đúng mục đích hợp pháp. Trường hợp khoản vay đã được rút vốn nhưng tạm thời chưa sử dụng cho các mục đích vay nước ngoài hợp pháp, bên đi vay có thể gửi nguồn tiền này tại các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài hoạt động tại Việt Nam. Tuy nhiên, kỳ hạn của mỗi khoản tiền gửi tối đa không quá 1 tháng.

Bà Hoàng Thị Huyền Trang, Phó trưởng Phòng Quản lý vay và cho vay nước ngoài, Vụ Quản lý ngoại hối (NHNN) nhấn mạnh, so với Thông tư 12, Thông tư 08 đã tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp khi thực hiện vay nước ngoài như: không yêu cầu so sánh chi phí vay khi cơ cấu nợ nước ngoài; không yêu cầu các khoản vay nước ngoài dưới hình thức nhập khẩu hàng hóa trả chậm phải tuân thủ điều kiện vay; bổ sung quy định về phương án sử dụng vốn vay, phương án cơ cấu khoản vay; tỷ giá tính toán giới hạn vay…

Bên cạnh đó, Thông tư 08 không thay đổi phương thức quản lý đối với khoản vay nước ngoài ngắn hạn và trung dài hạn; giảm 01 thủ tục hành chính liên quan đến chấp thuận khoản vay nước ngoài bằng đồng Việt Nam và không làm phát sinh thêm bất kỳ thủ tục hành chính nào so với Thông tư 12. Việc quy định rõ ràng điều kiện vay nước ngoài tại thông tư này góp phần hỗ trợ doanh nghiệp thực hiện huy động vốn vay nước ngoài vào sản xuất kinh doanh trong phạm vi hợp lý và đảm bảo các chỉ tiêu an toàn nợ nước ngoài quốc gia.

NHNN cho biết, thời gian gần đây, NHNN đã khẩn trương ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật, trong đó có các văn bản về quản lý ngoại hối nhằm tạo khung pháp lý đầy đủ, hoàn chỉnh, bám sát thị trường, đảm bảo mục tiêu quản lý ngoại hối an toàn, hiệu quả. Trong quá trình thực thi các văn bản này, NHNN cũng như các cơ quan quản lý nhà nước có liên quan sẽ tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra hoạt động của các tổ chức tín dụng, doanh nghiệp liên quan đến hoạt động ngoại hối.

Vì vậy, với vai trò là tổ chức cung ứng dịch vụ tài khoản cho khách hàng, cũng là bên đi vay nước ngoài, các tổ chức tín dụng được khuyến nghị cần nâng cao trách nhiệm trong việc nắm bắt đúng quy định, xây dựng quy trình triển khai thống nhất trên toàn hệ thống; phổ biến, hướng dẫn khách hàng hiểu và tuân thủ quy định về quản lý ngoại hối nói chung và quy định về vay trả nợ nước ngoài tự vay tự trả nói riêng.

Đại diện Vụ Quản lý ngoại hối đề nghị các tổ chức tín dụng nâng cao trách nhiệm của ngân hàng cung ứng dịch vụ tài khoản khi thực hiện nghiệp vụ thanh toán, chuyển tiền trong các giao dịch vãng lai, giao dịch vốn; lưu trữ hồ sơ, chứng từ khi thực hiện cung ứng dịch vụ tài khoản, phục vụ quá trình thanh kiểm tra của các cơ quan quản lý; hướng dẫn khách hàng tuân thủ quy định về quản lý ngoại hối, thực hiện giao dịch chuyển tiền đúng quy định.