Doanh nghiệp tôm chủ động ứng phó với vụ kiện

Thêm thách thức cho doanh nghiệp tôm

Theo ông Hồ Quốc Lực, nguyên Chủ tịch Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), Chủ tịch HĐQT Công ty CP Sao Ta, Hiệp hội các nhà chế biến tôm Mỹ (ASPA) vừa nộp đơn lên Bộ Thương mại Hoa Kỳ (DOC) khởi kiện chống bán phá giá với tôm từ Ecuador và Indonesia, đồng thời khởi kiện chống trợ cấp (CVD) với tôm từ Ecuador, Indonesia, Ấn Độ và Việt Nam.

Với vụ kiện này, 5 cường quốc tôm trên thế giới đều vướng vụ kiện chống bán phá giá tôm ở Hoa Kỳ.

Theo ông Hồ Quốc Lực, cách đây khoảng 8 năm, nguyên đơn vụ kiện chống bán phá giá tôm Việt là Liên minh tôm miền Nam Hoa Kỳ (SSA) và ASPA đã từng kiện chống bán phá giá đối với tôm Việt. Kết quả là các cơ quan chức năng của Việt Nam đã chứng minh hoạt động ngành tôm Việt là sự chủ động của các chủ thể tham gia. Chính phủ chỉ hỗ trợ định hướng, chiến lược, chủ trương, cơ sở hạ tầng… và phía cơ quan chức năng Hoa Kỳ kết luận là tôm Việt không hưởng trợ cấp, nên vụ kiện bị hủy.

Hiện nay, tôm Ấn Độ và tôm Việt vẫn còn bị thuế chống bán phá giá với vụ kiện của nguyên đơn từ cuối năm 2003 kéo dài đến nay, tuy nhiên mức thuế của các doanh nghiệp tôm Việt là 0% và của Ấn Độ là 3,88%. Cũng tại thời điểm này, tôm Ấn Độ chiếm thị phần cao nhất tại Hoa Kỳ, khoảng 37%, tôm Ecuador vươn lên thứ nhì, trên 20%, tôm Việt Nam khiêm tốn, chỉ đạt khoảng 8%.

Lý do tôm Việt không thể có thị phần cao hơn là tôm từ 3 nước trên có giá bán rất thấp, và tôm Việt bám được thị trường này nhờ vào các sản phẩm chế biến hàng giá trị gia tăng cao tiêu thụ vào các hệ thống lớn, cấp cao. Tình hình này là lý do tại sao các luật sư của nguyên đơn (ASPA) đã tạm tính thuế chống bán phá giá tôm từ Ecuador tới 111% và tôm Indonesia là 37%.

Trong tháng 11 này các cơ quan chức năng Hoa Kỳ sẽ xem xét, kết luận là vụ kiện từ ASPA nêu trên được tiến hành hay không. Tình hình chung cho thấy ngành tôm Hoa Kỳ từ đánh bắt, chế biến đều đang gặp nhiều khó khăn, chủ yếu từ giá tiêu thụ giảm quá nhiều. Tuy nhiên, chúng ta sẽ nhìn nhận theo lý lẽ, vụ kiện sẽ xảy ra và ngành tôm Việt sẽ bị tác động thuận, nghịch ra sao để cuối cùng thì lợi hay hại nhiều hơn.

Họp doanh nghiệp tôm để bảo vệ quyền lợi

Theo ông Lực, ngay trong tuần này, VASEP đã họp các doanh nghiệp tôm tham gia thị trường Hoa Kỳ và nhờ hãng luật tư vấn, các doanh nghiệp sẽ trả lời các nội dung cần thiết để hãng luật sớm có đối sách cho hoạt động bảo vệ quyền lợi.

Điểm tập trung là xem xét tác động từ vụ kiện bán phá giá, nếu xảy ra. Mức thuế chống bán phá giá cho tôm Ecuador và Indonesia sẽ được DOC công bố tạm tính, ít ra ở nửa cuối năm sau. Mức thuế này là bao nhiêu, còn phụ thuộc vào sự chứng minh của hai bên lên DOC.

Theo ông Lực, nếu có góc nhìn tích cực thì sự việc trên không chỉ là áp lực mà còn là động lực cho sự nỗ lực vươn tầm của tôm Việt. Tuy nhiên, không phải doanh nhân tôm Việt nào cũng trang bị đủ hành trang cho tư thế đó.

Ở góc nhìn tích cực khác là sự trống vắng nguồn tôm ở thị trường Hoa Kỳ. Chắc chắn là lợi thế cho các cường quốc tôm còn lại, như: Ấn Độ, Việt Nam, Thái Lan, Trung Quốc. Tôm Việt có lợi thế ở khúc thị phần chế biến hàng giá trị gia tăng cao và giá cả chắc chắn sẽ được cải thiện khi nguồn cung tôm vào Hoa Kỳ bị hạn chế. Ngành tôm Ấn Độ cũng đang cố gắng cải thiện đẳng cấp chế biến, nhưng đi sau tôm Việt ít ra chục năm, cho nên lợi thế của tôm Việt ở đây là không nhỏ, nếu vụ kiện xảy ra theo kịch bản nêu trên. Còn ở các thị trường lớn còn lại, chắc chắc các doanh nghiệp tôm Việt sẽ tập trung cho công tác tiếp thị, cho việc nghiên cứu sản phẩm mới cũng như cố gắng tiết kiệm mọi mặt trong hoạt động, giảm giá thành… nhằm tăng sức cạnh tranh.

Từ những lợi thế trên, ông Lực khẳng định, việc chia lại miếng bánh thị phần tôm cũng không mới mẻ và nhất là cũng không gây nhiều khó khăn cho các doanh nhân tôm Việt ngày càng dạn dày, càng bản lĩnh. Cho nên ngành tôm Việt sẽ không bị áp lực đáng kể đối với thông tin nêu trên. Vấn đề là giải quyết khó khăn nội tại. Đó là tìm giải pháp chống đỡ bệnh trên tôm nuôi; quản lý, kiểm soát tôm giống hết sức chặt chẽ; tìm mọi nguồn đầu tư thủy lợi cho nuôi tôm… Tất cả cho việc nâng cao tỉ lệ nuôi thành công. Và đó là sức cạnh tranh mạnh mẽ cần làm nhất hiện nay.