Các doanh nghiệp chú trọng đầu tư cho sản phẩm xuất khẩu

Xuất khẩu phần mềm ước đạt trên 10 tỷ USD

Theo đề án này, xuất khẩu từ TPHCM chủ yếu dựa vào vị trí địa lý và hệ thống hạ tầng cảng biển, sân bay đóng vai trò là cửa ngõ xuât khâu hàng hóa cho cả vùng phía Nam; nguồn nhân lực dồi dào về số lượng và phụ thuộc vào hoạt động sản xuất, xuất khẩu của khu vực FDI.

TPHCM dự báo đến năm 2025, kim ngạch xuất khẩu ước đạt 70 tỷ USD và tốc độ tăng trưởng xuất khẩu bình quân giai đoạn 2026 - 2030 đạt 9%/năm. Với nhóm sản phẩm phần mềm, nội dung số, ước tính kim ngạch xuất khẩu đến năm 2025 đạt 10,1 tỷ USD và năm 2030 có thể đạt 20,3 tỷ USD.

TPHCM đặt ra nhiệm vụ đến năm 2025, duy trì và hỗ trợ phát triển các sản phẩm chủ lực truyền thống có kim ngạch xuất khẩu và tốc độ tăng trưởng cao, tạo nhiều việc làm và đóng góp ngân sách lớn cho thành phố, trong khi đó chuẩn bị điều kiện để nâng cấp công nghiệp, gia nhập chuỗi giá trị toàn cầu, hướng đến thực hiện dịch vụ xuất khẩu là chiến lược dẫn dắt nhằm nâng cao giá trị gia tăng đúng theo lợi thế cạnh tranh của TPHCM.

Đồng thời, nâng cao năng lực cạnh tranh các cụm ngành xuất khẩu, bước đầu chuyển dịch dần từ những ngành thâm dụng lao động có mức độ tinh vi và cơ hội đa dạng hóa thấp sang những ngành có mức độ tinh vi và cơ hội đa dạng hóa cao hơn (điện tử, cơ khí, đồ gỗ…), xem những ngành này là nền tảng cho tăng trưởng xuất khẩu của thành phố trong thời gian tới.

TPHCM cũng đặt ra nhiệm vụ đến năm 2030, xây dựng chiến lược nâng cao năng lực cạnh tranh của các sản phẩm xuất khẩu tiêu biểu gồm: Sản phẩm hữu hình (điện tử, cơ khí lắp ráp, chế tạo, tự động hóa, quang học), đặc biệt là các sản phẩm phần mềm - nội dung số và xuất khẩu dịch vụ (tài chính, du lịch, logistics), bởi đây là các ngành động lực mới cho tăng trưởng xuất khẩu trong dài hạn. Chuyển dịch các nhóm ngành truyền thống thâm dụng lao động ra khu vực ngoại vi gồm: dệt may, da giày, chế biến thực phẩm, cao su, hóa chất, đồng thời kết hợp đẩy nhanh ứng dụng tự động hóa để thay thế dần vai trò của lao động phổ thông.

TPHCM cũng đẩy mạnh thu hút đầu tư và phát triển các nhóm ngành xuất khẩu dịch vụ (tài chính, ngân hàng, logistics); xây dựng và hình thành các trung tâm dịch vụ logistics tại thành phố có tính đồng bộ trong kết nối và phục vụ lưu chuyển hàng hóa của cả vùng phía Nam.

Khắc phục hạn chế hạ tầng cảng biển

Các yêu tố hạn chế năng lực xuất khẩu của TPHCM cũng được lãnh đạo thành phố chỉ ra, đó là tính liên kêt vùng còn yếu, hệ thống cơ sở hạ tầng quá tải và thiếu tính đồng bộ, chủ yếu là lao động phổ thông với chi phí ngày càng tăng phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu và biến động của thị trường quốc tế, và thiếu chiến lược hấp thu, lan tỏa công nghệ từ khu vực FDI do năng lực của doanh nghiệp nội địa thấp.

Quá trình phỏng vấn, trao đổi với các doanh nghiệp, hiệp hội, chuyên gia trong ngành cho thấy hoạt động xuất khẩu của TPHCM vẫn còn những hạn chế, như: Thủ tục hành chính mặc dù đã có nhiều cải thiện nhưng vẫn bị đánh giá là chưa tiện lợi. Cải cách và tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, cung cấp dịch vụ công trực tuyến cần được đẩy mạnh, nhất là trong định hướng phát triển TPHCM trở thành trung tâm dịch vụ xuất khẩu của cả vùng phía Nam.

Bên cạnh đó, hạ tầng giao thông kết nối đến các cảng biển quá tải, khả năng mở rộng hạn chế, việc triên khai đầu tư các tuyến giao thông kết nối và các tuyến đường vành đai chưa phù hợp vai trò cửa ngõ xuất nhập khẩu cho vùng Đông Nam Bộ, ĐBSCL, Tây Nguyên và một phần Duyên hải Nam Trung Bộ. Khoảng 50% số doanh nghiệp xuất khẩu lựa chọn địa điểm đâu tư, kinh doanh thuận lợi cho hoạt động XNK (gần cảng biển, sân bay hoặc kết nối giao thông thuận tiện) để tiết kiệm chi phí vận chuyển.

Để khắc phục hạn chế, TPHCM sẽ nâng cấp và hoàn thiện mạng lưới cơ sở hạ tầng phục vụ xuất khẩu, bao gồm cả hạ tầng giao thông kết nối, hạ tầng cảng biển, làm rõ định hướng phát triển cảng biển trong vùng, hoàn thiện tuyến đường Vành đai 2 và đầu tư tuyến đường Vành đai 3. Cải cách, nâng cao chất lượng các dịch vụ công liên quan trực tiếp đến hoạt động xuất nhập khẩu trên địa bàn theo hướng cung ứng dịch vụ tốt nhất có thể chứ không chỉ dừng lại là cung ứng theo đúng quy định.

Bên cạn đó, TPHCM sẽ nỗ lực hoàn thiện mạng lưới cơ sở hạ tầng, đầu tư đường Vành đai 4 và làm rõ chiến lược trong phát triển cảng hàng không Tân Sơn Nhất và cảng hàng không Long Thành; dịch chuyển cảng biển nội ô ra khu vực Cái Mép - Thị Vải hoặc Hiệp Phước tùy vào chiến lược đã lựa chọn.