TS. Trần Hữu Huỳnh: Trong TPP, sẽ lợi thế nếu doanh nghiệp biết liên kết.

TPP sẽ mang lại những khó khăn nào như thế nào đối với doanh nghiệp Việt Nam, thưa ông?

Khi tham gia TPP có nghĩa là hàng rào thuế quan của chúng ta sẽ phải giảm để hàng hóa của 11 nước thành viên khác có điều kiện xâm nhập thị trường Việt Nam. Do đó những doanh nghiệp nào trước đây được hưởng những ưu đãi từ Nhà nước như DNNN hay doanh nghiệp sản xuất nhưng được hưởng ưu đãi mà hiện giờ những ưu đãi đấy nằm trong diện TPP cấm sẽ là nhóm doanh nghiệp gặp khó khăn đầu tiên.

Nhóm doanh nghiệp thứ 2 là những ngành liên quan đến nông nghiệp. Đây là những lĩnh vực mà việc giảm thuế sẽ khiến hàng hóa nước ngoài tràn vào cạnh tranh trực tiếp khiến đối tượng này bị tổn thương nhiều nhất như các ngành chăn nuôi, rau quả.

TPP là một hiệp định đòi hỏi những thành viên phải mở cửa thương mại sâu rộng nên những ngành hàng bị ràng buộc như sở hữu trí tuệ hay liên quan đến môi trường cũng sẽ gặp phải những khó khăn.

Nếu nhìn từ góc độ thị trường dịch vụ, những doanh nghiệp nhỏ làm ăn kiểu cò con hay doanh nghiệp quy mô gia đình cũng sẽ gặp khó khăn hơn vì TPP mở cửa không đơn thuần là hàng hóa mà còn là dịch vụ, đầu tư nên những đối tượng trên thị trường nội địa sẽ gặp nhiều thách thức.

Đối với hàng hóa xuất khẩu nói chung sẽ có nhiều thuận lợi, nếu gặp khó khăn chủ yếu là hàng rào kỹ thuật và phòng vệ thương mại.

Vậy những mặt hàng nào là thế mạnh cạnh tranh sẽ giúp Việt Nam khẳng định được vị trí trong những quốc gia tham gia TPP?

Trong không gian về thương mại được mở rộng và chính sách ưu đãi thuế quan của các nước thành viên TPP, một số sản phẩm hàng hóa mà các thành viên không có sản phẩm cạnh tranh trực tiếp với Việt Nam đó là dệt may, dầy dép, điện tử. Đây là những mặt hàng phần lớn các nước trong TPP không sản xuất nên không cạnh tranh trực tiếp với hàng Việt Nam.

Có thể coi đây là cơ hội của doanh nghiệp Việt Nam không, thưa ông?

TPP là một hiệp định mở ra nhiều cơ hội nhưng cơ hội đối với ai, rõ ràng là cơ hội đối với doanh nghiệp sản xuất mặt hàng có khả năng cạnh tranh với thị trường 11 nước còn lại. Thứ hai là cơ hội đối với doanh nghiệp có khả năng liên kết với đối tác đầu tư từ các thành viên TPP.

Như vậy, đối với nhóm doanh nghiệp thứ nhất, cần tìm hiểu thị trường, nắm rõ thế mạnh mặt hàng truyền thống là gì để chuyển đổi. Với nhóm doanh nghiệp thứ hai, việc liên kết trên thị trường nội địa rõ ràng sẽ nâng cơ hội cạnh tranh của doanh nghiệp lên nếu hàng hóa của doanh nghiệp có sức hấp dẫn đối với nhà đầu tư TPP.

Trong cam kết TPP, ưu đãi cho DNNN sẽ giảm đi, điều này sẽ tác động như thế nào đối với khối doanh nghiệp này, thưa ông?

DNNN trong diện điều chỉnh là DNNN quy mô lớn, quy mô lớn ở đây được hiểu là doanh nghiệp có doanh số 3 năm liên tiếp lớn. Tuy nhiên cũng có ngoại lệ để DNNN không phải thực hiện những cam kết đó.

Thực hiện những cam kết này không liên quan đến vấn đề đóng góp vào ngân sách mà nếu DNNN hoạt động tốt, minh bạch, đáp ứng các tiêu chí mà chúng ta đã cam kết sẽ mang lại lợi ích cho bản thân doanh nghiệp, sau đó là Nhà nước và người tiêu dùng.

Những cam kết về sở hữu trí tuệ trong TPP có điểm gì cần lưu ý đối với doanh nghiệp Việt Nam?

Gọi TPP là một hiệp định thế hệ mới không chỉ đơn thuần là những quy định về hàng hóa mà còn ở nhiều yếu tố khác liên quan đến hàng hóa, không chỉ là hàng hóa qua biên giới mà còn là hàng hóa nằm sâu trong nội địa của các nước thành viên.

Nói cho cùng, TPP là thiết lập quyền sở hữu để bảo vệ quyền lợi cho nhà đầu tư, từ đó thu hút nhà đầu tư lớn, đối tác làm ăn tin cậy và lâu dài. Việc chúng ta thực hiện các cam kết sở hữu trí tuệ cũng có nghĩa làm cho doanh nghiệp Việt Nam lớn mạnh lên. Đó là tinh thần cơ bản của TPP mà những hiệp định thương mại khác chưa đạt được.

Đối với vấn đề thực thi quyền sở hữu trí tuệ trong TPP, những quy định chung về sở hữu trí tuệ hiện đã ở mức độ cao nhưng yêu cầu trong TPP còn cao hơn, cụ thể ở chế tài về tịch thu, xử lý thiệt hại bao gồm xử lý hành chính, kiện tụng và các biện pháp hình sự…

Chúng ta đã có một khung khổ pháp luật về sở hữu trí tuệ tương đối tương thích với thế giới nhưng việc thực thi còn nhiều vấn đề.

Xin cảm ơn ông!