Theo ông, đâu là nguyên nhân của hiện tượng tăng lãi suất huy động của các ngân hàng thương mại trong thời gian gần đây?

Trên thị trường, nhiều ngân hàng thương mại đã tăng lãi suất huy động ở mức khá cao, có những ngân hàng tăng lên tới 8%/năm. Tuy nhiên, để được hưởng lãi suất cao, người gửi tiền phải thỏa mãn các điều kiện của ngân hàng như kỳ hạn gửi dài trên 12 tháng, số tiền gửi phải có giá trị trên hàng chục tỷ, thậm chí phải trên cả trăm tỷ đồng.

Nguyên nhân của vấn đề trên, có thể một phần do các ngân hàng lo ngại khả năng lạm phát sẽ tăng lên trong trung và dài hạn nên cần tìm biện pháp chủ động đón đầu. Nhưng theo tôi, nguyên nhân chính là các ngân hàng đang có những hành động để chuẩn bị trước việc Ngân hàng Nhà nước ban hành thông tư sửa đổi, bổ sung Thông tư 36/2014/TT-NHNN quy định các giới hạn, tỷ lệ bảo đảm an toàn trong hoạt động của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, trong đó dự kiến giảm giới hạn các ngân hàng được sử dụng nguồn vốn ngắn hạn cho vay trung, dài hạn từ 60% xuống còn 40%. Do đó, các ngân hàng cần đẩy mạnh nguồn vốn dài hạn, nên mới có hiện tượng như trên.

Vậy điều này có dẫn đến khả năng các ngân hàng khác cũng “té nước theo mưa”, tạo thành cuộc đua tăng cao lãi suất, thưa ông?

Hiện tình hình thị trường vẫn đang tùy thuộc vào hướng đi của mỗi ngân hàng, nhưng thông thường, khi một ngân hàng áp dụng, các ngân hàng khác nếu thấy có lợi thì cũng phải rục rịch làm theo, đây là điều khó tránh khỏi.

Mặt khác, về lâu dài, lãi suất huy động tăng sẽ tạo áp lực, kéo theo lãi suất cho vay cũng tăng. Tuy nhiên, điều này cần xác định đến nhiều yếu tố tác động từ thị trường, nếu thị trường mạnh, nền kinh tế phát triển tốt, nhu cầu vay vốn cao thì lãi suất sẽ tăng nhanh, còn ngược lại, khả năng tăng lãi suất tuy cũng có nhưng chậm hơn hoặc ở mức không cao.

Trước tình hình trên, Ngân hàng Nhà nước cần có những biện pháp gì, thưa ông?

Cũng như nhiều lần mặt bằng lãi suất của các ngân hàng thương mại biến động trước đây, Ngân hàng Nhà nước đều có biện pháp can thiệp để cố gắng giữ vững mặt bằng lãi suất, giúp lãi suất không có mức tăng quá cao, gây đột biến cho thị trường, làm ảnh hưởng đến nền kinh tế cũng như sự phát triển của doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, Ngân hàng Nhà nước cũng phải hỗ trợ thanh khoản, hiện vốn ngắn hạn không phải vấn đề, mà đáng lo là vốn dài hạn. Do trước đây, các ngân hàng đẩy mạnh sử dụng nguồn vốn ngắn hạn cho vay trung, dài hạn, nên khi dự thảo có thể siết lại, các ngân hàng phải đẩy mạnh huy động vốn dài hạn để đáp ứng yêu cầu cho vay dài hạn.

Tuy nhiên, việc sửa đổi Thông tư 36 như dự thảo đã và đang tạo ra cú sốc tương đối đột ngột trên thị trường, nhưng cú sốc này sẽ không kéo dài bởi Ngân hàng Nhà nước sẽ dùng nhiều cách để có thể xử lý. Hơn nữa, đây mới chỉ là dự thảo, bản thân Ngân hàng Nhà nước cũng mới công bố để “dò” phản ứng của thị trường và sẽ có những điều chỉnh thích hợp; cùng với đó, các ngân hàng thương mại cũng chỉ đang xem xét để tiếp cận dần, đón đầu những thay đổi này ở mức hợp lý. Vì thế, đây sẽ là hiện tượng tăng lãi suất cục bộ, trong thời gian không dài.

Trên thực tế, lãi suất của các ngân hàng Việt Nam vẫn ở mức cao, theo ông, vấn đề này cần phải giải quyết như thế nào?

So với mức lạm phát thấp của Việt Nam hiện nay, lãi suất huy động và cho vay đều đang đứng ở mức cao, nên ngành Ngân hàng vẫn đang tiếp tục triển khai nhiều biện pháp để ổn định hơn.

Hiện nay, tác động đến lãi suất nhiều nhất là tình trạng “đô la hóa” và “vàng hóa” trong dân chúng. Nếu tình hình tỷ giá ổn định, giá vàng ổn định, người dân nhận thấy gửi tiền đồng tại ngân hàng có lợi hơn so với tích trữ ngoại tệ và vàng thì áp lực lên lãi suất được giảm bớt, lãi suất dần hạ xuống. Tuy nhiên, đây là quá trình liên quan đến cả tâm lý và thói quen, nên cần một thời gian dài nữa, tình hình lãi suất mới được kiểm soát ở mức hợp lý hơn.

Xin cảm ơn ông!