Quang cảnh hội nghị.

7 trụ cột đánh giá chi tiêu công

PEFA là khung đo lường hiệu quả hoạt động để đánh giá điểm mạnh, điểm yếu của hệ thống quản lý tài chính công, hỗ trợ quốc gia phát triển bền vững. Việt Nam đã có 2 lần thực hiện đánh giá PEFA cấp quốc gia, trong đó đánh giá PEFA lần đầu vào năm 2011 và công bố vào tháng 7/2013.

Từ những khuyến nghị tại báo cáo PEFA năm 2011, trong hơn 10 năm qua, hoạt động cải cách quản lý tài chính công của Việt Nam đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, đặc biệt là kết quả về cải cách thể chế, quy trình quản lý tài chính công...

Theo Thứ trưởng Bùi Văn Khắng, Báo cáo PEFA lần này dựa trên 7 trụ cột gồm: độ tin cậy của ngân sách; minh bạch về tài chính công; quản lý tài sản có và tài sản nợ; lập ngân sách và chiến lược tài khóa dựa trên chính sách; khả năng tiên liệu và kiểm soát tình hình thực hiện ngân sách; kế toán và báo cáo; kiểm toán và giám sát dựa trên 31 chỉ số với 94 nội dung.

Thứ trưởng Bùi Văn Khắng phát biểu tại Hội nghị.

“Trong 31 chỉ số đánh giá PEFA, Việt Nam đạt 4 điểm A, 8 điểm B và B+, 8 điểm C+, 11 điểm D và D+. So với các quốc gia trong khu vực tham gia đánh giá theo Khung PEFA 2016, Việt Nam có số điểm A và điểm B+ ở mức cao (11/31 chỉ số), xếp sau Mông Cổ (16/31 chỉ số), Indonesia và Philippines (14/31 chỉ số), xếp hạng trước Myanmar, Campuchia, Đông Timor và Lào. Kết quả trên cho thấy, Việt Nam đã có nhiều nỗ lực trong cải cách quản lý tài chính công trong 10 năm qua và có bước tiến tốt, khá toàn diện”, Thứ trưởng khẳng định.

Bên cạnh những kết quả đạt được, theo Thứ trưởng Bùi Văn Khắng, Báo cáo cũng chỉ ra những điểm yếu trong công tác quản lý tài chính công hiện nay, đó là thu, chi ngoài NSTW còn ở mức cao; công tác theo dõi rủi ro tài khóa trong khu vực công còn yếu, nhất là liên quan đến các nghĩa vụ dự phòng và hợp tác công - tư; kế hoạch tài chính trung hạn chưa thực sự tạo ra sự gắn kết giữa chính sách, kế hoạch và ngân sách…

Tại hội nghị, bà Alma Kanani, Giám đốc khối quản trị, Khu vực châu Á Thái Bình Dương (Ngân hàng Thế giới - WB) khẳng định, báo cáo PEFA đã cho thấy những tiến độ đáng kể đạt được về thể chế và các hệ thống quản lý tài chính công, giúp Chính phủ Việt Nam đạt được kỷ luật tài chính lành mạnh. Việc thực hiện ngân sách được kiểm soát chặt chẽ với phần lớn các khoản chi được cam kết và thẩm tra trước khi thanh toán.

Đồng thời, hệ thống kiểm soát nội bộ về tiền lương và chi ngoài lương cũng rất mạnh mẽ, giúp giảm được nợ đọng chi tiêu và nợ công được quản lý thận trọng với tỉ lệ nợ trên GDP rất thấp.

Đánh giá về báo cáo cáo tài khoá và tính minh bạch tài khoá, bà Alma Kanani cho rằng, mặc dù Chính phủ Việt Nam đã cải thiện dần, song vẫn còn nhiều nội dung cần tiếp tục cải thiện. Đơn cử như điểm số OBI (chỉ số công khai ngân sách) tăng 6 điểm, đạt vị trí 14/100 vào năm 2021, đưa Việt Nam xếp hạng 68/120 quốc gia là một kết quả tốt; hệ thống thông tin quản lý kho bạc và ngân sách đã tạo ra những dữ liệu tài chính và báo cáo thông tin tài chính có tính chất minh bạch và độ tin cậy hơn.

Nghiên cứu, đề xuất các giải pháp phù hợp để khắc phục tồn tạn, hạn chế

Nhấn mạnh vai trò của một hệ thống quản lý tài chính hiệu quả và minh bạch vô cùng quan trọng vì nó chính là xương sống cho sự phát triển bền vững, ổn định kinh tế và công bằng xã hội, đại diện WB khẳng định, điều quan trọng là Chính phủ sẽ tiếp tục tăng cường khung pháp lý và thể chế quản lý tài chính công, bao gồm việc cập nhật rồi hoàn thiện các nguồn lực và quy định hiện hành để phù hợp với thông lệ tốt nhất trên quốc tế.

“Con đường dẫn tới hệ thống quản lý tài chính công vững mạnh sẽ được mở ra với những cơ cơ hội và cả thách thức. Bằng cách thực hiện cải cách, tận dụng công nghệ và tăng cường tính minh bạch thì Việt Nam có thể xây dựng hệ thống quản lý tài chính công hỗ trợ tăng trưởng kinh tế và nâng cao phúc lợi cho người dân”, bà Alma Kanani nhấn mạnh.

Tại Hội nghị, ông Nguyễn Minh Tân, Phó Vụ trưởng Vụ NSNN (Bộ Tài chính) cho biết, kết quả báo cáo cho thấy, kỷ cương tài khóa được đảm bảo tốt; dự toán NSTW được lập sát thực tế và được triển khai theo kế hoạch, đóng vai trò hữu ích trong thực thi chính sách; công tác quản lý ngân quỹ được cải thiện nhờ có thông tin tốt hơn về cam kết chi, dự báo ngân quỹ hàng tháng, tổng hợp số dư ngân hàng và ngân quỹ hàng ngày trong hệ thống tài khoản kho bạc tập trung.

Tuy nhiên, điểm hạn chế là thu chi ngoài NSTW còn ở mức cao; công tác theo dõi rủi ro tài khóa khu vực công còn yếu, nhất là liên quan đến các nghĩa vụ dự phòng và hợp tác công tư, đánh giá về rủi ro trong quy trình quản lý nợ.

Bên cạnh đó, kế hoạch tài chính – NSNN 3 năm chưa phân tích, đánh giá đầy đủ hoạt động tài khóa của các đề xuất chính sách để làm căn cứ xây dựng mức trần và dự toán trung hạn đảm bảo độ tin cậy; đã có mức trần chi đầu tư công trung hạn nhưng chưa chi tiết hàng năm, chưa phân tích tác động đến chi thường xuyên, cũng như những thay đổi về nguồn lực có thể huy động và tiến độ triển khai giữa các năm.

Chia sẻ tại hội nghị, bà Nguyễn Phương Anh, Chuyên gia của WB cho biết, mục đích của đánh giá chi tiêu công nhằm đem lại góc nhìn tổng quan về mọi khía cạnh hiệu quả hoạt động của các hệ thống quản lý tài chính công của quốc gia, bao gồm thu, chi tiêu, đấu thầu, tài sản tài chính, tài sản nợ.

“Hiện Chính phủ đã từng bước có cải thiện kỷ luật tài khóa công, trong đó có kiểm soát chi tiêu chặt chẽ và nợ công được kiểm soát hiệu quả”, bà Nguyễn Phương Anh cho hay.

Thứ trưởng Bùi Văn Khắng nhấn mạnh, với các điểm mạnh, điểm yếu trong công tác quản lý tài chính công rút ra qua Báo cáo PEFA lần này, cùng với việc bám sát mục tiêu, định hướng tăng cường quản lý tài chính công hiệu quả, minh bạch, trong thời gian tới, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục nghiên cứu các vấn đề đã được chỉ ra tại Báo cáo đánh giá PEFA.

Đồng thời, Bộ cũng nghiên cứu, đề xuất các giải pháp để khắc phục trong quá trình cải cách quản lý tài chính công nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng các nguồn lực, đảm bảo an ninh an toàn tài chính quốc gia, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, nâng cao hệ số tín nhiệm quốc gia, cải thiện hơn nữa môi trường sản xuất - kinh doanh, đầu tư, thúc đẩy tăng trưởng bền vững tại Việt Nam.