Bà Lê Hằng, Giám đốc truyền thông của VASEP

Thưa bà, quý 3/2024, xuất khẩu thủy sản có sự bứt phá ấn tượng với doanh thu 2,8 tỷ USD, tăng 11% so với cùng kỳ năm ngoái, bà có thể chia sẻ chi tiết về những yếu tố chính đã đóng góp vào kết quả này?

Quý 3 thực sự là một giai đoạn đáng ghi nhớ với sự phục hồi mạnh mẽ từ các thị trường nhập khẩu chính của thủy sản Việt Nam. Trong đó, hai thị trường lớn là Mỹ và Trung Quốc đã đóng vai trò quan trọng trong việc đưa xuất khẩu thủy sản Việt Nam trở về quỹ đạo tăng trưởng.

Cụ thể, xuất khẩu thủy sản sang Mỹ tăng 19,5%, đạt 551 triệu USD, trong khi đó xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc và Hồng Kông tăng 35,6%, đạt 571 triệu USD. Điều này cho thấy nhu cầu từ các thị trường lớn đang tăng trở lại, đặc biệt là đối với các sản phẩm chủ lực như tôm và cá tra.

Trong 9 tháng năm 2024, kết quả xuất khẩu sang các thị trường này có những điểm nhấn nào nổi bật, thưa bà?

Tính đến cuối tháng 9, xuất khẩu thủy sản Việt Nam đã đạt 7,2 tỷ USD, tăng 9% so với cùng kỳ năm ngoái. Cả thị trường Mỹ và Trung Quốc đều mang lại nguồn thu ngoại tệ vượt 1,3 tỷ USD cho ngành.

Đặc biệt, xuất khẩu tôm sang Mỹ tăng 9%, trong khi cá tra tăng 24%. Đây là tín hiệu tích cực cho thấy sản phẩm thủy sản Việt Nam vẫn giữ được sức hấp dẫn trong mắt người tiêu dùng quốc tế, đặc biệt là với những sản phẩm chế biến sâu và chất lượng cao.

Xuất khẩu tôm sang Trung Quốc 9 tháng đầu năm cũng tăng mạnh 29%, trong đó tôm chân trắng và tôm hùm là 2 loài có tăng trưởng ấn tượng.

Tiêu thụ thủy sản tươi sống cho ngành dịch vụ nhà hàng, khách sạn, du lịch ở Trung Quốc vẫn là điểm sáng cho xuất khẩu thủy sản Việt Nam sang thị trường này vì chúng ta có lợi thế về mặt địa lý và thị hiếu dùng. Do vậy, xuất khẩu tôm hùm đá, nghêu, ốc sang thị trường này bứt phá mạnh trong năm nay.

Theo bà, những loài thủy sản nào có triển vọng xuất khẩu khả quan trong năm 2024?

Trong năm 2024, cả tôm và cá tra sẽ tiếp tục là những sản phẩm chủ lực và có triển vọng tích cực, nhờ vào nhu cầu tăng trưởng và giá cả hồi phục tại các thị trường như Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản, và Australia. Đến cuối tháng 9, xuất khẩu tôm đạt trên 2,8 tỷ USD, tăng 11%, và cá tra gần 1,5 tỷ USD, tăng 8,3%. Ngoài ra, xuất khẩu cua ghẹ và nhuyễn thể cũng ghi nhận sự tăng trưởng mạnh mẽ.

Cụ thể, xuất khẩu cua ghẹ trong quý 3/2024 tăng 59%, đạt 228 triệu USD, chủ yếu nhờ xuất khẩu sản phẩm cua sống sang thị trường Trung Quốc tăng mạnh.

Xuất khẩu nhuyễn thể có vỏ 9 tháng đầu năm nay đạt 147 triệu USD, tăng 50% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, riêng xuất khẩu nghêu chiếm 50% với 73 triệu USD, tăng 19%.

Ngoài ra, xuất khẩu hàu, điệp, ốc năm nay đều tăng trưởng tốt.

Còn tình hình xuất khẩu cá ngừ và mực, bạch tuộc thì sao, thưa bà?

Xuất khẩu cá ngừ đã có một khởi đầu khả quan với mức tăng 23% trong nửa đầu năm, nhưng sang quý 3, mức tăng chỉ còn 9%.

Đặc biệt, trong tháng 9, giá trị xuất khẩu cá ngừ rơi xuống mức thấp nhất kể từ đầu năm do quy định mới về kích thước tối thiểu khiến ngư dân gặp khó khăn trong việc khai thác.

Trong khi đó, xuất khẩu mực và bạch tuộc giảm nhẹ 3% do sự suy giảm trong nguồn nguyên liệu và sức tiêu thụ.

Các quy định chống khai thác IUU cũng đang ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu của nhóm sản phẩm này.

Bà đánh giá như thế nào về triển vọng xuất khẩu thủy sản quý cuối năm và cả năm 2024?

Kết quả xuất khẩu quý 4 năm nay sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó có kết quả thanh tra IUU từ EU và quyết định về thuế chống trợ cấp đối với tôm xuất khẩu sang Hoa Kỳ.

Nếu không có biến động lớn và những khó khăn như thẻ vàng IUU không dẫn đến kịch bản tiêu cực, tôi tin rằng xuất khẩu thủy sản có thể tiếp tục tăng trưởng tích cực.

Dự kiến, năm 2024, xuất khẩu thủy sản sẽ đạt khoảng 9,5 tỷ USD, tăng 7% so với năm 2023.

Bà có thể chia sẻ thêm về những thách thức mà ngành thủy sản Việt Nam đang đối mặt trong thời gian tới?

Tôi cho rằng, ngoài những thách thức về thuế và quy định từ các thị trường lớn, ngành thủy sản còn phải đối mặt với biến động về khí hậu và môi trường, ảnh hưởng đến nguồn nguyên liệu.

Bên cạnh đó, vấn đề cạnh tranh từ các nước khác trong khu vực cũng đang ngày càng gia tăng. Các doanh nghiệp cần nâng cao khả năng cạnh tranh qua việc cải thiện chất lượng sản phẩm và đa dạng hóa thị trường xuất khẩu.