Ngăn chặn hệ lụy và rủi ro rửa tiền, gian lận trốn thuế từ tiền ảo
	Ngân hàng Nhà nước sẽ nghiên cứu, đề xuất cơ chế về tiền kỹ thuật số quốc gia
	Tương lai thống trị của đồng tiền kỹ thuật số

TS. Phạm Nguyễn Anh Huy, giảng viên cấp cao ngành Tài chính, sáng lập viên Trung tâm FinTech-Crypto RMIT, Đại học RMIT Việt Nam.

Ông nhận định như thế nào về thị trường tiền mã hóa tại Việt Nam hiện nay?

Trong giai đoạn từ cuối tháng 3/2020 đến giữa tháng 11/2021, các dự án tiền mã hóa mọc lên như nấm. Với tư duy “làm giàu nhanh chóng” và “đánh bạc” của hầu hết nhà đầu tư tiền mã hóa Việt Nam cùng với việc thiếu khung khổ pháp lý, Việt Nam đang được đánh giá là một trong những trung tâm giao dịch tiền mã hóa năng động nhất trên thế giới.

Khi gặp phải một số dự án lừa đảo, các nhà đầu tư vẫn phần nào tin tưởng vào khả năng thu hồi khoản lỗ bằng cách đặt cược vào các dự án khác dẫn đến thua lỗ thêm. Hành vi này có thể do nhà đầu tư nghĩ rằng các dự án tiền mã hóa cũng giống như bất kỳ công ty khởi nghiệp nào đều có tỷ lệ thất bại trên 90%. Tư duy này sẽ không giúp ích cho các nhà đầu tư, đặc biệt là các nhà đầu tư nhỏ lẻ, bởi về lâu dài, họ sẽ bị những người chơi lớn hoặc “cá voi” đẩy ra ngoài do tính chất thao túng của thị trường tiền mã hóa.

Bất chấp những thách thức trên, Việt Nam vẫn duy trì một vị thế độc đáo - trung tâm tiền mã hóa non trẻ và đang phát triển ở nhiều khía cạnh khác nhau. Nguyên nhân đến từ việc Việt Nam vẫn có một tỷ lệ đáng kể (khoảng 68-70% dân số) người trưởng thành trong độ tuổi lao động trong 10 đến 15 năm tới. Việt Nam cũng được dự đoán sẽ có khoảng 50% dân số thuộc tầng lớp trung lưu vào năm 2030, trở thành một trong 20 nền kinh tế hàng đầu có dân số thuộc tầng lớp trung lưu lớn nhất. Là nhóm dân số trẻ và am hiểu công nghệ, họ được kỳ vọng sẽ thúc đẩy việc áp dụng tiền mã hóa. Ngoài ra, giáo dục cũng là chìa khóa để duy trì vị thế của Việt Nam như một tâm điểm về tiền mã hóa. Việt Nam quy tụ được các trường đại học có xếp hạng cao về giáo dục công nghệ chuỗi – khối (blockchain) và tiền mã hóa.

Tuy nhiên, Việt Nam vẫn đang thiếu khung khổ pháp pháp lý cho tiền mã hóa. Điều này sẽ ảnh hưởng như thế nào đến hoạt động trên thị trường, thưa ông?

Hiện quy định pháp lý về tiền mã hóa ở Việt Nam vẫn chưa rõ ràng. Chính phủ cũng đã nhận thức được rằng tài sản tiền mã hóa có thể gây bất ổn cho hệ thống tài chính và nền kinh tế nếu không được kiểm soát. Trong khi các nhà cung cấp dịch vụ trao đổi tiền mã hóa phải trải qua quá trình tuyển chọn nghiêm ngặt để có được giấy phép ở Singapore và sắp tới là Hồng Kông thì các sàn giao dịch như Binance hay Remitano có thể tự do hoạt động tại Việt Nam mà không cần sở hữu giấy phép nhà cung cấp dịch vụ tài chính. Bên cạnh đó, các nhà đầu tư kiếm được lợi nhuận từ tiền mã hóa cũng không phải trả bất kỳ khoản thuế nào.

Do đó, việc thiếu khung khổ pháp lý đã dẫn đến một số vấn đề. Cụ thể là thiếu công cụ bảo vệ nhà đầu tư nếu họ bị lừa đảo, khó khăn trong việc truy tìm các hoạt động tội phạm và lừa đảo liên quan đến tiền mã hóa như rửa tiền, môi trường kinh doanh đầy biến động và đặc biệt là cơ quan Thuế không có khả năng thu thuế từ các hoạt động liên quan đến tiền mã hóa. Về lâu dài, những vấn đề này có thể làm giảm niềm tin của thị trường và khiến Việt Nam trở nên kém hấp dẫn hơn, đặc biệt là khi sự “phấn khích” qua đi.

Với những vấn đề trên, theo ông, các bộ, ngành liên quan cần có giải pháp như thế nào?

Các cơ quan hữu quan cần sửa đổi, bổ sung, ban hành mới quy định nhằm hoàn thiện khung khổ pháp lý để quản lý, xử lý đối với các loại tài sản ảo, tiền ảo, tài sản mã hóa, tiền mã hóa…

Đây là hành động cần thiết khi Việt Nam có kế hoạch thiết lập một nền tảng tài chính số quốc gia hiện đại, bền vững, góp phần vào tăng trưởng kinh tế, đồng thời đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô và an ninh tài chính. Việt Nam cần thực hiện các hành động cần thiết để trở thành một trung tâm tiền mã hóa với khung pháp lý tiền mã hóa thuận lợi và là nơi đặt trụ sở của các công ty tiền mã hóa hàng đầu thế giới. Những dự án tiền mã hóa được triển khai sẽ giúp thúc đẩy đổi mới sáng tạo quốc gia cũng như hướng đến nền kinh tế số.

Ngoài ra, khu vực công và khu vực tư nhân phải sẵn sàng thử nghiệm tiền mã hóa nhằm tăng tính thanh khoản và hiệu quả, đồng thời góp phần giảm rủi ro tài chính khi khung khổ pháp lý được vững chắc và được tạo điều kiện. Vì thế, Việt Nam vẫn còn rất nhiều việc phải làm và nếu không Việt Nam có thể đánh mất cơ hội để trở thành nhân tố tiên phong trong cuộc đua tiền mã hóa này.

Xin cảm ơn ông!