Kiểm tra hàng hóa XNK qua cảng Đà Nẵng. Ảnh: M.Hùng

Công văn số 1135 qui định đối với trường hợp hàng hóa giao cho thương nhân tại Việt Nam không được tiếp tục gia công, sản xuất để XK mà để phục vụ sản xuất, gia công hàng hóa bán nội địa thì không được áp dụng thuế suất thuế GTGT 0%. Thương nhân Việt Nam giao hàng phải kê khai, nộp thuế GTGT theo qui định.

Qui định này đã dẫn tới việc đánh thuế GTGT hai lần trên cùng một sản phẩm hàng hóa vì thương nhân Việt Nam XK không được áp dụng thuế suất thuế GTGT 0% nên phải kê khai nộp thuế GTGT đối với hàng hóa XK cho nước ngoài nhưng giao hàng tại Việt Nam. Thương nhân Việt Nam NK không sử dụng hàng hóa để tiếp tục gia công, sản xuất để XK thì phải nộp thuế GTGT ở khâu NK tại chỗ. Như vậy hàng hóa XK tại chỗ đã bị nộp thuế GTGT hai lần.

Ngoài ra, theo qui định của Công văn 1135 thì trường hợp thương nhân Việt Nam có hợp đồng bán hàng hóa cho thương nhân nước ngoài và thương nhân nước ngoài chỉ định giao hàng hóa đó cho thương nhân khác tại Việt Nam để tiếp tục gia công, sản xuất và XK ra nước ngoài thì đề nghị cục thuế kiểm tra cụ thể nếu thực tế hàng hóa giao cho thương nhân khác tại Việt Nam đã được sử dụng để gia công, sản xuất, XK cho thương nhân nước ngoài (thương nhân Việt Nam phải có đủ hồ sơ chứng minh) thì hàng hóa này được coi là hàng hóa XK tại chỗ.

Nhưng thực tế, thương nhân Việt Nam XK hàng hóa không biết những hồ sơ nào cần có tiếp theo để chứng minh thương nhân Việt Nam nhận hàng tiếp tục sản xuất, gia công và XK ra nước ngoài. Khi thương nhân Việt Nam XK giao hàng cho bên Việt Nam theo chỉ định của phía nước ngoài thì chỉ có tờ khai XK tại chỗ, trên tờ khai thể hiện đơn vị XK tại chỗ, đơn vị NK tại chỗ và người chỉ định giao hàng cũng như hợp đồng XK, hợp đồng NK...

Hiện một số cục thuế như TP. Hồ Chí Minh và cục thuế các tỉnh phía Nam đang phải ngừng toàn bộ hồ sơ xin hoàn thuế của các đơn vị XK tại chỗ với lý do thương nhân Việt Nam XK chưa có hồ sơ chứng minh hàng hóa giao tại Việt Nam tiếp tục được sử dụng để sản xuất, gia công hàng XK.

Để giải quyết những vướng mắc này, về phía Tổng cục Thuế đã xuất Bộ Tài chính hướng xử lý: Đối với thương nhân Việt Nam có hàng hóa XK tại chỗ được áp dụng thuế suất thuế GTGT 0% nếu đáp ứng các điều kiện: Hợp đồng XK, hợp đồng gia công ký với thương nhân nước ngoài có điều khoản ghi rõ hàng hóa được giao cho người nhận hàng tại Việt Nam; Tờ khai hải quan hàng hóa XK, NK tại chỗ có xác nhận của cơ quan Hải quan về hàng hóa đã giao cho người NK tại chỗ theo chỉ định của phía nước ngoài; Hàng hóa bán cho thương nhân nước ngoài nhưng giao hàng tại Việt Nam phải thanh toán qua ngân hàng bằng ngoại tệ tự do chuyển đổi.

Chứng từ thanh toán qua ngân hàng thực hiện theo hướng dẫn của Thông tư số 129/2008/TT-BTC ngày 26-12-2008 của Bộ Tài chính. Trường hợp người NK tại chỗ được phía nước ngoài ủy quyền thanh toán cho người XK tại chỗ thì đồng tiền thanh toán thực hiện theo qui định của pháp luật và ngoại hối; Hóa đơn XK hoặc hóa đơn GTGT ghi rõ tên thương nhân nước ngoài, tên người NK tại chỗ.

Đối với trường hợp thương nhân Việt Nam có hợp đồng bán hàng hóa cho thương nhân nước ngoài và thương nhân nước ngoài chỉ định giao hàng hóa đó cho thương nhân khác tại Việt Nam là DN trong khu phi thuế quan thì hàng hóa này được áp dụng thuế suất thuế GTGT 0% phải đáp ứng các điều kiện qui định tại điểm 1.3.d2, mục III, phần B Thông tư 129/2008/TT-BTC của Bộ Tài chính.

Mai Ka