Điện Biên Phủ Bản hùng ca và món nợ đời người
	Lãnh đạo Đảng, Nhà nước dự kỷ niệm Chiến thắng Điện Biên Phủ
	Triển lãm "Chủ tịch Hồ Chí Minh với chiến thắng Điện Biên Phủ"
	Tôn vinh phụ nữ trong chiến dịch Điện Biên Phủ

Bộ đội ta kéo những khẩu pháo nặng hàng chục tấn vượt núi, xuyên rừng vào chiến trường Điện Biên Phủ. (Ảnh: Tư liệu TTXVN)

Chiến thắng Điện Biên Phủ đã góp phần quyết định kết thúc 9 năm trường kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp của quân và dân Việt Nam. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết: “Điện Biên Phủ như là một cái mốc chói lọi bằng vàng của lịch sử. Nó ghi rõ nơi chủ nghĩa thực dân lăn xuống dốc và tan rã, đồng thời phong trào giải phóng dân tộc khắp thế giới đang lên cao đến thắng lợi hoàn toàn” (Hồ Chí Minh Toàn tập, CTQG, H. 2011, T.14, tr.315.).

65 năm đã đi qua, chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ tiếp tục được ghi nhận là kết quả của sức mạnh dân tộc Việt Nam kết hợp với sức mạnh thời đại nhưng trước hết và trên hết đó là thắng lợi của tinh thần độc lập, tự chủ, tự lực, tự cường.

1. Điện Biên Phủ - Biểu tượng của tinh thần quyết tâm tự lực, tự cường

Đến năm 1953, cuộc chiến tranh xâm lược Đông Dương của Pháp đã sang năm thứ 8. Tám năm với nhiều thất bại liên tiếp đòi hỏi Pháp phải hành động tích cực hay rút khỏi Đông Dương. Đầu tháng 5/1953, Pháp cử tướng Henri Nava chỉ huy quân đội viễn chinh Pháp ở Đông Dương. Ngay sau đó “kế hoạch Nava” được Pháp trình và Mỹ miễn cưỡng chấp nhận. Tuy vậy: “Sau khi ép được Pháp chính thức hứa quyết tâm thực hiện “kế hoạch Nava”, tháng 9/1953, chính quyền Mỹ đồng ý viện trợ quân sự cho Pháp thêm 355 triệu đôla” (GEORGE C. HERRING: Cuộc chiến tranh dài ngày nhất của nước Mỹ, Nxb CTQG, H. 1998, tr.34.).

Theo kế hoạch của Nava thì quân đội Pháp trong Thu Đông năm 1953 sẽ phòng ngự chiến lược ở miền Bắc, Xuân 1954 tấn công chiến lược ở miền Nam, Thu Đông 1954 chuyển lực lượng cơ động chiến lược ra Bắc Bộ, thực hiện tiến công chiến lược giành thắng lợi quân sự to lớn buộc Việt Nam phải đàm phán trong tình thế có lợi cho Pháp trong thời gian 18 tháng. Nếu Việt Nam không theo điều kiện của Pháp thì chúng sẽ tấn công tiêu diệt chủ lực ta.

“Kế hoạch Nava” được chính giới Pháp - Mỹ đánh giá cao, là một “kế hoạch táo bạo, kiên quyết, có cơ sở vững chắc”; “cho phép hy vọng đủ mọi điều”.

Trước âm mưu mới của địch, chúng ta chủ động chia cắt, phá vỡ khối cơ động tập trung, điều động từng bộ phận chủ lực địch ra các hướng khác nhau, chọn những hướng thuận lợi để tiêu diệt chúng. Những thắng lợi bước đầu của Việt Nam buộc Nava phải cho quân chiếm lĩnh Điện Biên Phủ, xây dựng thành “cái bẫy”, “máy nghiền nát Việt Minh”. Trong một thung lũng rộng với đáy là một dải đồng bằng dài 16 km, ngang 9 km bằng phẳng có nhiều quả đồi có quả đồi cao tới 250 m, Nava đã xây dựng một tập đoàn cứ điểm quân sự có dây thép gai và boongke liên hoàn. Bố trí 12 tiểu đoàn chính quy và 7 đại đội bộ binh có máy bay, xe tăng và pháo binh yểm trợ, kế hoạch Nava được đánh giá: “... kế hoạch của Nava làm cho Điện Biên Phủ trở thành một cái “máy nghiền” quân đoàn tác chiến của Việt Minh” (Điện Biên Phủ nhìn từ phía bên kia, NXB Quân đội nhân dân, H. 1994, tr.31.).

Trước kẻ thù mạnh như vậy, Việt Nam đã quyết tâm chiến đấu chống lại kẻ thù xâm lược bằng tất cả sức mạnh mà dân tộc Việt Nam có được. Sau 56 ngày đêm “khoét núi, ngủ hầm, mưa dầm, cơm vắt” chúng ta đã giành toàn thắng ở Điện Biên Phủ. Chiến thắng Điện Biên Phủ trước hết và chủ yếu là chiến thắng của dân tộc Việt Nam đã có hàng nghìn năm văn hiến, trong đó thời gian dành cho cuộc chiến đấu liên miên để giữ nền độc lập dân tộc dài hơn những năm tháng xây dựng hòa bình. Đó là sự kế thừa và nối tiếp những chiến thắng vang dội trong lịch sử đấu tranh giải phóng dân tộc, bảo vệ Tổ quốc như chiến thắng Bạch Đằng (938) của Ngô Quyền, chiến thắng Chi Lăng - Xương Giang (1427) của Lê Lợi - Nguyễn Trãi, rồi chiến thắng Ngọc Hồi - Đống Đa của Quang Trung (1789). Cố Tổng Bí thư Lê Duẩn từng khẳng định: “... sau chín năm chiến đấu vô cùng oanh liệt, quân và dân ta đã đánh thắng gần nửa triệu quân xâm lược nhà nghề của một tên đế quốc hùng mạnh.

Đó là bản anh hùng ca của một cuộc chiến tranh thần kỳ mà chiến công tiêu biểu của nó - trận Điện Biên Phủ vĩ đại - đã được ghi vào lịch sử dân tộc như một Bạch Đằng, một Chi Lăng hay một Đống Đa trong thế kỷ XX và đã đi vào lịch sử thế giới như một chiến công chói lọi đột phá thành trì của hệ thống nô dịch thuộc địa của chủ nghĩa đế quốc” (Lê Duẩn: Dưới lá cờ vẻ vang của Đảng, vì độc lập tự do, vì chủ nghĩa xã hội, tiến lên giành những thắng lợi mới. ST, H. 1970, tr.50.).

Chiến dịch Điện Biên Phủ là cuộc đọ sức lớn nhất, toàn diện nhất, quyết liệt nhất từ khi chính quyền dân chủ nhân dân được thành lập. Khó khăn lớn nhất đồng thời cũng là thắng lợi đầu tiên, bất ngờ nhất đó là hậu cần. Một quân đội xuất phát điểm từ “gậy tầm vông, giáo mác” chống lại một đội quân nhà nghề có đủ vũ khí và phương tiện chiến tranh hiện đại lại được Mỹ giúp sức nên khó khăn lại càng gấp bội.

Xa hậu phương tới hơn 500 km, phương tiện kém, đường sá xấu lại bị kẻ địch thường xuyên bắn phá, thời tiết không thuận lợi là những khó khăn lớn nhất, đầu tiên trong việc đảm bảo để bộ đội có đủ cơm ăn, đạn bắn. Sức mạnh tổng hợp đã được huy động. Cả nước dồn sức vào trận đọ sức.

Một số lượng khổng lồ sức người sức của cả nước đã dồn cho chiến dịch: 261.453 dân công với trên 18.301.570 ngày công, 25.056 tấn gạo, 907 tấn thịt, 917 tấn lương thực khác, 20.991 xe đạp thồ, 11.800 mảng nứa và 500 ngựa thồ đã được huy động. Liên khu Việt Bắc đóng góp 5.229 tấn gạo, 454 tấn thịt, 226 tấn thực phẩm khác, 36.519 nhân công, 8.065 xe đạp thồ; Liên khu III: 1.712 xe đạp thồ; Liên khu IV: 9.052 tấn gạo, 640 tấn thực phẩm khác, 186.714 dân công, 11.214 xe đạp thồ; khu Tây Bắc: 7.311 tấn gạo, 389 tấn thịt, 31.819 dân công; 11.800 mảng nứa và 500 ngựa thồ; lưu vực Nậm Hu, Thượng Lào: 2.000 tấn gạo (Xem Công tác hậu cần chiến dịch Điện Biên Phủ, Ban Khoa học hậu cần, Tổng cục Hậu cần xuất bản, 1979, tr.554.).

Và như vậy chúng ta đã thực hiện thắng lợi quyết định của Bộ Chính trị: “Toàn dân, toàn Đảng và Chính phủ nhất định đem toàn lực chi viện Chiến dịch Điện Biên Phủ và nhất định làm mọi việc cần thiết để giành toàn thắng cho chiến dịch này” (Văn kiện Đảng toàn tập, CTQG, H. 2001, T.15, tr.88.).

Hậu cần đáp ứng được chiến dịch cho một quân đội đã được rèn luyện thử thách, nhưng phương châm “đánh chắc, tiến chắc” là một nhân tố quan trọng quyết định sự thắng lợi của chiến dịch.

Theo báo cáo ban đầu xét so sánh địch ta thì phương châm “đánh nhanh, thắng nhanh” có thể thu được thắng lợi nhưng thực tế chiến trường cho thấy phương châm đánh nhanh không chắc thắng vì vậy phương châm “đánh chắc tiến chắc” là phương châm nhất định thắng theo Chỉ thị của Trung ương. Đây là một quyết định khó khăn nhưng mang đậm tính độc lập, tự chủ kế tục truyền thống “biết mình, biết người, trăm trận trăm thắng” của ông cha ta. Trong chiến dịch này có sự giúp đỡ về vật chất, về chính trị; ngoại giao và tham mưu, huấn luyện quân sự của Trung Quốc và Liên Xô nhưng yếu tố quyết định thắng lợi trước hết là nhờ tinh thần độc lập tự chủ và lựa chọn cách đánh của Việt Nam, đặc biệt là tinh thần quyết chiến quyết thắng của quân đội và nhân dân Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng Lao động Việt Nam đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Với quân đội và nhân dân Việt Nam đây là một thắng lợi lịch sử: “Thắng lợi này chứng tỏ quân ta tiến một bước vượt bậc về chiến thuật, kỹ thuật, chỉ huy tác chiến và xây dựng quân đội vì Điện Biên Phủ là một trận công kích lớn chưa từng có trong lịch sử kháng chiến từ trước đến nay đã kết thúc bằng sự toàn thắng của ta”. “Thắng lợi này cũng chứng tỏ sức cố gắng phi thường của nhân dân ta và Đảng ta vì phục vụ tiền tuyến. Nó cũng chứng tỏ tổ chức phục vụ tiền tuyến của ta đã tiến bộ nhiều để đáp ứng với cuộc chiến tranh quy mô lớn và đang bắt đầu hiện đại hóa”. “Chiến thắng ở Điện Biên Phủ cũng như ở các chiến trường toàn quốc năm nay chứng tỏ không những bộ đội chủ lực của ta tiến bộ lớn, mà bộ đội địa phương, dân quân du kích trên các chiến trường cũng tiến bộ nhiều. Từ trước đến nay chưa lúc nào, quân ta phối hợp tác chiến rộng khắp và liên tục và thu nhiều thắng lợi như hiện nay” (Văn kiện Đảng Toàn tập, CTQG, H. 2001, T.15, tr.100.).

Thắng lợi của Chiến dịch Điện Biên Phủ mãi mãi là chiến công chói ngời, một mốc son mới trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt Nam, là bài học lịch sử không bao giờ quên của các thế lực xâm lăng mỗi khi nhòm ngó Việt Nam.

2. Chiến thắng Điện Biên Phủ "lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu"

Thất bại trong Chiến dịch Điện Biên Phủ là thất bại chiến lược của đế quốc Pháp và can thiệp Mỹ, chấm dứt gần 100 năm Việt Nam là thuộc địa của Pháp, đồng thời báo hiệu sự kết thúc của đế quốc Pháp trên phạm vi thế giới. Nhà sử học Giuyn Roa cho rằng: “Điện Biên Phủ thất thủ gây nỗi kinh hoàng khủng khiếp. Đó là một trong những thảm bại lớn nhất của phương Tây, báo trước sự sụp đổ của các đế quốc thuộc địa và sự cáo chung của một nền cộng hòa” (Giuyn Roa: Trận Điện Biên Phủ dưới con mắt người Pháp, NXB Thành phố Hồ Chí Minh, 1994, tr.579.).

Từ chiến thắng Điện Biên Phủ "lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu" tháng 5-1954 đến nay, thế giới vẫn tiếp tục nghiên cứu và ngợi ca. Nhấn mạnh ý nghĩa lịch sử của chiến thắng Điện Biên Phủ, tờ Guardian năm 2014 đã nhận định đó không chỉ đơn thuần là biểu tượng thất bại, của Pháp, biểu tượng thắng lợi của Viêt Nam, mà đó là “dấu mốc mở ra một thời đại mới trên toàn thế giới – thời đại giải phóng dân tộc.”

Hãng tin Pháp AFP khẳng định chiến thắng Điện Biên Phủ “thổi bùng phong trào độc lập tại nhiều quốc gia thuộc địa trên khắp thế giới. Sử gia Anh Martin Windrow thì cho rằng “lần đầu tiên một phong trào độc lập ngoài châu Âu phát triển từ lực lượng du kích đã đánh bại một quốc gia xâm lược châu Âu trong một trận chiến.”

Báo Hong Kong "Bưu điện Hoa Nam" buổi sáng (SCMP) khẳng định Điện Biên Phủ là biểu tượng của tinh thần quyết tâm tự lực, tự cường, chiến đấu và chiến thắng của dân tộc Việt Nam. Nhà nghiên cứu Anh Peter Hunt thuộc Đại học King’s College London nhận định “Điện Biên Phủ đã làm thay đổi cả châu Á và ảnh hưởng của nó còn kéo dài tới ngày nay.”

Năm 1960 được đánh dấu là “Năm châu Phi” khi 17 nước châu Phi đã tuyên bố độc lập dưới nhiều hình thức và mức độ khác nhau. Như một phản ứng dây chuyền lan đi khắp thế giới, tiếp theo Algérie, một loạt các nước thuộc địa khác của Pháp ở châu Phi như Marốc, Tuynidi, Ghinê, Mali, Mađagaxca, Camơrun... đã nổi dậy một cách mạnh mẽ, ào ạt và nhanh chóng, buộc Thực dân Pháp không còn con đường nào khác là phải trao trả nền độc lập cho các nước này.

Chỉ vài tháng sau khi Việt Nam giành thắng lợi ở Điện Biên Phủ, một nước thuộc địa khác của Pháp là Algeria đã phát động khởi nghĩa vũ trang giành thắng lợi. Ngay từ năm 1830, Algerie đã bị Pháp xâm chiếm và đô hộ.

Các cuộc đấu tranh nhỏ lẻ đã diễn ra liên tục trong những năm tiếp theo nhưng không giành được thắng lợi. Con đường giải phóng dân tộc của Algerie cũng được đánh dấu bằng các hoạt động tích cực của lãnh tụ Algerie là Abdel Kader tại Pari những năm đầu thế kỷ XX, kết nối với các nhà lãnh đạo khác trong đó có Hồ Chí Minh và sự ủng hộ của nhân dân tiến bộ Pháp.

Nhưng phải đợi đến thắng lợi Điện Biên Phủ của Việt Nam thì cuộc đấu tranh giành độc lập của Algerie mới có sự chuyển biến quyết định. Tháng 11-1954, cuộc khởi nghĩa vũ trang của các chiến sỹ cách mạng Algerie dưới sự lãnh đạo của Mặt trận Giải phóng Dân tộc (FLN) đã nổ phát súng đầu tiên. Năm 1958, một phái đoàn của quân đội Algerie thậm chí đã từng sang Việt Nam học tập kinh nghiệm.

Cuộc đấu tranh bền bỉ kéo dài 8 năm của nhân dân Algerie cuối cùng cũng đã được đền đáp: cuối năm 1962, chính phủ Pháp buộc phải công nhận độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Algerie, chấm dứt ách thống trị 132 năm của Pháp ở Algerie. Abdelkader Bensalah - Chủ tịch Thượng viện Algieri cho rằng: “Việt Nam là nguồn cảm hứng lớn. Cuộc đấu tranh anh hùng của Nhân dân Việt Nam đã thôi thúc chúng tôi đi đến cùng trong cuộc kháng chiến giành độc lập. Việt Nam là biểu tượng của tự do và lòng dũng cảm. Chiến thắng Điện Biên Phủ trả lời cho chúng tôi câu hỏi Nhân dân Việt Nam có thể chiến thắng đế quốc thực dân, thì tại sao Algieri lại không thể? (//btctlsdienbienphu.svhttdldienbien.gov.vn/Article/265/Tac-dong-cua-chien-thang-Dien-Bien-Phu-toi-phong-trao-cach-mang-o-Algieri.html ).

Chiến thắng Điện Biên Phủ năm 1954 còn buộc Mỹ phải điều chỉnh chiến lược toàn cầu. Chiến thắng Điện Biên Phủ đã làm cho Mỹ nhận thấy rằng chủ nghĩa thực dân kiểu cũ của Pháp đã lỗi thời, cần phải thay thế bởi chủ nghĩa thực dân kiểu mới. Bước đi đầu tiên cho âm mưu này là khi Mỹ từ chối ký vào Tuyên bố cuối cùng của Hội nghị Giơnevơ và tuyên bố Mỹ không bị ràng buộc bởi các điều khoản của Hiệp định này.

Thái độ của Mỹ cho thấy một mặt họ lo sợ trước sức mạnh của phong trào cách mạng ở Đông Dương, mặt khác cho thấy âm mưu can thiệp lâu dài vào khu vực này. Trên thực tế, Mỹ đã thực hiện hàng loạt các biện pháp để thực hiện âm mưu chia cắt lâu dài Việt Nam. Chiến thắng Điện Biên Phủ đã buộc Mỹ phải nhìn nhận lại chiến lược quân sự và toàn cầu, phát triển cả hải quân, không quân và lục quân cũng bộ ba vũ khí hạt nhân chiến lược. Sau thất bại cay đắng của Pháp, Mỹ cũng nhận ra rằng chiến thắng Điện Biên Phủ đã đe dọa trực tiếp đến sự tồn tại, uy tín danh dự của siêu cường hàng đầu thế giới.

Điện Biên Phủ là biểu tượng của lòng quả cảm của một dân tộc, nguồn cảm hứng bất tận cho khát vọng độc lập, tự do, chính nghĩa của các dân tộc bị đô hộ, áp bức, bóc lột. Điện Biên Phủ đánh dấu sự thất bại của chế độ thực dân kiểu cũ, báo hiệu sự tiêu vong của chủ nghĩa thực dân kiểu mới. Sự can thiệp của Mỹ và đồng minh của Mỹ vào Việt Nam cùng chung số phận của Điện Biên Phủ mà quyết định là trận chiến "Điện Biên Phủ trên không". 65 năm trôi qua, Điện Biên Phủ từ điểm "quyết chiến chiến lược" của chính nghĩa và phi nghĩa đã trở thành điểm hẹn của hòa bình, hữu nghị và hợp tác giữa các dân tộc.