Ông đánh giá thế nào về việc thực thi Hiệp định CPTPP và những cơ hội mà hiệp định này mang lại cho ngành thủy sản Việt Nam?

Thị trường Hiệp định CPTPP đang đóng vai trò quan trọng đối với xuất khẩu thủy sản của Việt Nam. Theo các số liệu mà chúng tôi theo dõi, CPTPP chiếm khoảng 25-27% tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản của cả nước.

Điều này tương đương với khoảng 2,2-2,6 tỷ USD, một con số rất ấn tượng. Đặc biệt, năm 2022, xuất khẩu thủy sản vào các nước thuộc khối CPTPP tăng trưởng đến 30%, con số này phản ánh rõ ràng tầm quan trọng và tiềm năng của thị trường này.

Cơ hội của ngành còn rất nhiều, bởi ngoài vấn đề về thuế suất ưu đãi, chúng ta còn nhận được nhiều hỗ trợ khác từ Chính phủ và các luồng đầu tư, nguyên liệu.

Hiện nay, nhiều quốc gia trong khối bên cạnh nhu cầu nhập khẩu, họ cũng có nguồn nguyên liệu khá tốt nhưng không có khả năng chế biến thủy sản, do đó đã chuyển nguyên liệu sang Việt Nam, giúp chúng ta trở thành trung tâm trong chuỗi chế biến và xuất khẩu thủy sản.

Bên cạnh những cơ hội, giai đoạn hiện nay ngành thủy sản Việt Nam đối mặt với những thách thức gì khi thực thi Hiệp định CPTPP, thưa ông?

Một trong những thách thức đầu tiên là nhận thức của doanh nghiệp khi tham gia các thị trường thuộc CPTPP. Ở giai đoạn đầu, các doanh nghiệp cần thời gian để nắm vững các quy định về xuất xứ hàng hóa (C/O) nhằm hưởng lợi từ thuế ưu đãi.

Tuy nhiên, nhờ vào các chương trình hỗ trợ từ các bộ, ngành và hiệp hội, các doanh nghiệp đã nhanh chóng bắt kịp và tận dụng được các lợi thế từ hiệp định.

Thách thức tiếp theo là sự cạnh tranh. Mặc dù CPTPP mang lại nhiều cơ hội, nhưng các nước trong khu vực châu Mỹ cũng có những nguồn cung thủy sản tốt, cạnh tranh trực tiếp với Việt Nam.

Điều này đòi hỏi chúng ta cần có thêm sự hỗ trợ từ các bộ, ngành, đặc biệt là trong xúc tiến thương mại và ngoại giao kinh tế để mở rộng thị phần.

Bên cạnh đó, Hiệp hội VASEP cũng đã triển khai nhiều hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp. Trước hết, chúng tôi đồng hành với Bộ Công Thương trong quá trình đàm phán, đảm bảo các lợi ích tốt nhất cho ngành.

Bên cạnh đó, chúng tôi thường xuyên tổ chức các chương trình xúc tiến thương mại nhằm mở rộng thị trường cho doanh nghiệp.

Đặc biệt, Hiệp hội đã xây dựng một hệ thống thông tin theo dõi chặt chẽ thị trường, giúp doanh nghiệp nắm bắt được các xu hướng và cơ hội. Hàng tuần, chúng tôi đánh giá tình hình và cung cấp thông tin kịp thời để doanh nghiệp có thể định hướng chiến lược xuất khẩu của mình.

Bên cạnh những đóng góp lớn vào tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước, ngành thủy sản cũng gặp không ít thách thức, là một trong những ngành bị điều tra phòng vệ thương mại nhiều. Hiệp hội đã làm gì để giúp doanh nghiệp đối phó với vấn đề này?

Đúng vậy, ngành thủy sản, đặc biệt là tôm và cá tra - hai mặt hàng chủ lực của Việt Nam đã từng đối mặt với kiện điều tra chống bán phá giá. Kinh nghiệm từ những vụ kiện này đã giúp chúng tôi rút ra nhiều bài học quý giá.

Đó là khi gia tăng thị phần ở các thị trường thì luôn có những thông tin để cảnh báo cho cộng đồng doanh nghiệp, hội viên của mình theo từng cái nhóm thị trường. Đó là những nhận định về nguy cơ gia tăng rủi ro về điều tra chống bán phá giá.

Đối với những khu vực, thị trường có các vụ việc về điều tra, Hiệp hội đã và đang hỗ trợ doanh nghiệp thông qua việc tập hợp các doanh nghiệp cùng ngành, thuê luật sư và tham gia vào quá trình điều tra.

Mục tiêu của chúng tôi là bảo vệ quyền lợi hợp pháp của doanh nghiệp Việt Nam và khẳng định tính hợp pháp của các hoạt động xuất khẩu. Kết quả của những vụ kiện này đã mang lại nhiều thành công, giúp tôm và cá tra Việt Nam tiếp tục duy trì được thị phần tại các thị trường lớn.

Những vụ kiện chống bán phá giá này có ảnh hưởng như thế nào đến xuất khẩu thủy sản của Việt Nam?

Những vụ kiện chống bán phá giá chắc chắn gây ra nhiều tác động. Nếu không có những biện pháp điều tra như vậy, chúng ta có thể mở rộng thị phần nhanh hơn.

Các doanh nghiệp cũng phải tập trung nhiều nguồn lực để theo đuổi các vụ kiện, từ việc chi trả chi phí luật sư đến việc đảm bảo tuân thủ các quy định pháp lý của thị trường nhập khẩu.

Tuy nhiên, điều này cũng giúp chúng ta tích lũy được kinh nghiệm và nâng cao năng lực cạnh tranh, không chỉ ở thị trường Mỹ mà còn ở các thị trường khác. Việc chuẩn bị tốt sẽ giúp chúng ta sẵn sàng đối phó với bất kỳ tình huống nào trong quá trình hội nhập quốc tế.

Ông đánh giá thế nào về triển vọng xuất khẩu thủy sản của Việt Nam đến cuối năm nay?

Kỳ vọng về mục tiêu 10 tỷ USD có thể khó đạt được đối với ngành, bởi có nhiều thách thức hiện tại tại một số thị trường. Dẫu vậy, chúng tôi tự tin rằng mức 9,5 tỷ USD là hoàn toàn khả thi. Với sự tăng trưởng xuất khẩu ổn định như hiện nay, chúng tôi tin rằng ngành thủy sản sẽ tiếp tục có một năm thành công.

Xin cảm ơn ông!