Xúc tiến thương mại xuất khẩu đối diện một loạt thách thức
	Xúc tiến thương mại trực tuyến: Nhiều điểm mới giúp tăng hiệu quả xuất khẩu
	100% thủ tục xúc tiến thương mại được triển khai dịch vụ công trực tuyến

Ông Nguyễn Hoài Nam, Phó Tổng thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam.

Ông đánh giá như thế nào về kết quả XK thuỷ sản năm 2021 cũng như triển vọng năm 2022?

XK thủy sản năm 2021 dự kiến sẽ đạt kim ngạch 8,7 tỷ USD. Ba ngành hàng XK thủy sản chủ lực gồm tôm, cá tra, cá ngừ vẫn duy trì được năng lực sản xuất, chế biến, trong đó XK tôm tiếp tục là trụ cột cho phát triển XK năm 2021. Mặc dù ảnh hưởng nặng nề của đại dịch, tuy nhiên thị trường XK năm 2021 đã đi vào giai đoạn hồi phục khi các nước triển khai tiêm ngừa vắc xin trên diện rộng. Nhu cầu thị trường tăng cao nhất trong vòng 2 năm qua, đặc biệt khi bước vào quý 3/2021.

Đến thời điểm hiện tại, mặc dù đạt được kim ngạch XK cao hơn mong đợi nhưng ngành thủy sản vẫn mới hồi phục được 50-70% do dịch bệnh vẫn tiếp diễn phức tạp tại các tỉnh ĐBSCL, nơi chiếm hơn 80% nhà máy chế biến thủy sản. Các DN vừa và nhỏ tiếp tục gặp khó khăn để duy trì sản xuất và phục hồi.

Năm 2022, dự báo nhu cầu thưc phẩm nói chung và thủy sản nói riêng sẽ tiếp tục tăng cao khi đại dịch dự báo sẽ suy yếu, nhóm nhà hàng khách sạn, du lịch hồi phục.

Dịch bệnh diễn biến phức tạp suốt thời gian qua đã và đang tác động ra sao tới hoạt động XTTM truyền thống của ngành thuỷ sản, thưa ông?

Thủy sản là một ngành cần có sự thử, nếm, nhìn được màu sắc, độ tươi của sản phẩm để có cảm nhận đầy đủ nhất. Các DN đánh giá rằng kênh hội chợ truyền thống cho đến nay vẫn là kênh XTTM hiệu quả nhất, tìm được khách hàng tin cậy nhất. Trong những năm gần đây, đại diện các chuỗi bán lẻ đều tăng cường đến khảo sát hội chợ để gắn chặt hơn mối liên hệ cung - cầu thay vì giao phó hết cho nhà NK được ủy quyền. Đây chính là cơ hội cho các DN vừa và nhỏ có điều kiện cọ sát giúp xây dựng kế hoạch dài hạn thay vì chỉ đi giới thiệu và bán sản phẩm nhà máy sản xuất mà chưa chắc đáp ứng được nhu cầu cũng như tiêu chuẩn thị trường.

Tuy nhiên, trong năm 2020-2021, các hoạt động XTTM truyền thống của Vasep đều tạm ngưng do đại dịch. Là một ngành thực phẩm chuyên về chế biến sâu, đông lạnh, Vasep cảm nhận rõ sự cần thiết của các hoạt động truyền thống này sau 2 năm tạm ngưng.

Xin ông cho biết, việc tham gia các kênh bán hàng trực tuyến quốc tế cũng như các hội chợ ảo được doanh nghiệp ngành thuỷ sản triển khai, đánh giá như thế nào?

Đội ngũ bán hàng tại các DN đều tham gia các nền tảng bán hàng uy tín trên thế giới để tiếp cận khách hàng. Nền tảng bán hàng được dùng nhiều nhất (80% DN có tài khoản) là Alibaba. Tuy nhiên, do đặc thù của ngành là mỗi thị trường đều có những nhà NK lớn thâu tóm nên khách hàng tìm được trên các nền tảng này hầu hết là các khách hàng nhỏ, mua số lượng ít, hay thay đổi, phù hợp cho các DN nhỏ. Các DN lớn hơn tận dụng kênh này như 1 kênh quảng bá hình ảnh DN hơn là tìm kiếm khách hàng. Ngoài ra, các DN cũng tham gia giới thiệu quảng bá qua facebook, Instagram nhưng số lượng rất hạn chế.

Với các hội chợ ảo, theo khảo sát của Vasep với DN trong thời gian 2 năm qua, rất ít các DN thủy sản tham gia các hội chợ quốc tế về thực phẩm lớn như FOODEX Nhật Bản, Anuga Đức, Sial... Một phần do đặc thù của ngành nhưng một phần do các DN thủy sản cũng chưa chủ động đầu tư các phần mềm, thông tin, hình ảnh… cần thiết cho hình thức hội chợ ảo. Một nguyên nhân chủ quan khác là dịch bệnh khiến đơn hàng bị tồn đọng do thiếu công nhân, do đó các DN thủy sản chưa quan tâm đúng mức đến việc tham gia các hội chợ theo hình thức trực tuyến.

Ông có đề xuất, kiến nghị gì về hoạt động XTTM thời gian tới nhằm hỗ trợ ngành thuỷ sản tiếp tục phát triển, tăng trưởng tốt trong năm 2022 và các năm tiếp theo, góp phần hướng đến mục tiêu XK thuỷ sản đạt 16-18 tỷ USD vào năm 2030?

Theo khảo sát gần đây nhất cho các hoạt động hội chợ truyền thống năm 2022, 100% các DN có nhu cầu tham gia 3 hội chợ tại 3 thị trường XK chính gồm: Bắc Mỹ, châu Âu, Hong Kong (Trung Quốc).

Vì vậy, đề nghị đầu tiên của Vasep là tái khởi động các hoạt động tổ chức tham gia hội chợ truyền thống đã bị gián đoạn. Cụ thể, Vasep đề nghị Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) tiếp tục hỗ trợ các DN XK thủy sản tham gia đầy đủ các sự kiện trên; xem xét tăng tỷ lệ hỗ trợ các chương trình XTTM truyền thống theo đề xuất của Vasep trong thời gian sau đại dịch do hiện nay DN không còn đủ nguồn lực để thực hiện các hoạt động xúc tiến, quảng bá trong khi chi phí tham gia các hội chợ này tăng đều hàng năm...

Bên cạnh XTTM truyền thống, Vasep cũng đề nghị tăng cường các hoạt động trực tuyến B2B (DN đến DN) cho lĩnh vực thủy sản thông qua các kênh của Bộ Công Thương tại các thị trường đang có tăng trưởng tốt cũng như các thị trường Việt Nam muốn tiếp cận.

Xin cảm ơn ông!