Thưa ông, chính sách giảm thuế GTGT quy định tại Nghị quyết số 43/2022/QH15 đã bắt đầu được thực hiện từ ngày 1/7/2023 và kéo dài đến hết ngày 31/12/2023. Xin cho biết đánh giá của ông về tác động của chính sách này tới nền kinh tế?

Thuế GTGT là loại thuế gián thu được cấu thành vào giá của hàng hóa dịch vụ, năm 2022 khi thực hiện chính sách giảm thuế GTGT đã phát huy nhiều tác dụng. Do đó, tôi đánh giá cao chính sách giảm thuế GTGT từ 10% xuống còn 8% tiếp tục được thực hiện trong năm 2023. Khi giảm 2% thuế GTGT, người tiêu dùng, đặc biệt là người tiêu dùng cuối cùng, được hưởng lợi nhiều nhất.

Việc giảm thuế sẽ giúp người tiêu dùng có cùng một lượng tiền nhưng sẽ mua được nhiều hơn so với trước, qua đó làm cầu tăng lên, kích thích tích cực tới quá trình lưu thông hàng hóa, qua đó giúp DN giải phóng hàng tồn, quay trở lại sản xuất. Điều này sẽ giúp DN tạo nhiều việc làm hơn, qua đó giúp khôi phục nền kinh tế. Đặc biệt khi nền kinh tế phục hồi, Nhà nước sẽ được bổ sung thêm thuế từ quá trình kích cầu này.

Việc giảm thuế GTGT là sự hỗ trợ trực tiếp nhất của Chính phủ với người dân và DN, người dân mua hàng hóa được hưởng lợi ngay so với các chính sách hỗ trợ khác. Với chính sách này, cả DN và người tiêu dùng, ngay cả Nhà nước cũng được hưởng lợi.

Tuy nhiên, việc giảm thuế cũng sẽ làm giảm thu NSNN, song chúng ta cũng không nên hiểu máy móc rằng cứ giảm thuế là giảm thu NSNN. Giảm thuế sẽ kích cầu tiêu dùng, từ đó Nhà nước sẽ thu thêm được các loại thuế khác từ lượng hàng hóa tiêu thụ gia tăng để bù đắp lại số ngân sách bị giảm. Có thể nói, tính ưu việt của chính sách này tác động đa chiều, giúp nền kinh tế phát triển, từ đó sẽ quay trở lại làm tăng thu thuế TNDN và các loại thuế khác.

Bên cạnh nhiều ý kiến đồng thuận, có một số ý kiến cho rằng nên kéo dài thời gian cũng như mở rộng phạm vi đối tượng thực hiện chính sách này để phát huy hiệu quả. Xin cho biết quan điểm của ông về vấn đề này?

Rõ ràng chính sách được áp dụng với thời gian dài thì người tiêu dùng và DN được hưởng lợi và nền kinh tế cũng được phục hồi nhanh hơn. Tuy nhiên, chính sách này cũng cần phải phù hợp trong bối cảnh nền kinh tế và đặc biệt là cần phải xuất phát từ quy định của pháp luật đó là giảm thuế không được làm thay đổi cán cân ngân sách đã được Quốc hội phê duyệt. Việc giảm thuế với thời quá dài và đối với tất cả hàng hóa, dịch vụ thì sẽ ảnh hưởng đến bức tranh thu – chi NSNN, và còn kéo theo nhiều vấn đề khác.

Trong bối cảnh hiện nay, việc Quốc hội phê duyệt giảm thuế GTGT trong thời hạn 6 tháng cuối năm là hoàn toàn phù hợp với quy định pháp luật cũng như tình hình ngân sách. Cùng với đó, việc loại trừ một số nhóm hàng hóa, dịch vụ cũng là để đảm bảo tính công bằng giữa DN đang gặp khó khăn với DN có ưu thế hơn. Trong bối cảnh ngân sách hiện nay, nếu giảm toàn bộ cũng sẽ ảnh hưởng đến NSNN, từ đó ảnh hưởng đến chi tiêu công và điều tiết kinh tế vĩ mô khác đặc biệt là nguồn lực để hỗ trợ DN đang gặp khó khăn. Đơn cử như, việc loại trừ nhóm hàng hóa dịch vụ như bất động sản, ngân hàng (các hàng hóa đang chịu thuế TTĐB theo quy định tại Nghị định số 15/2022/NĐ-CP) là phù hợp. Trên thực tế, do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19 nên có một số mặt hàng đang được hưởng lợi thế vượt trội so với các nhóm hàng hóa dịch vụ khác như thanh toán không dùng tiền mặt của ngân hàng, thương mại điện tử…

Như vậy, hiện nay, vấn đề quan trọng nhất là phải cân đo đong đếm làm sao để chính sách này phát huy tác dụng hỗ trợ nền kinh tế, đồng thời vẫn đảm bảo nguồn thu NSNN, không làm xáo trộn bức tranh NSNN để Nhà nước đảm bảo các cân đối vĩ mô và các nhiệm vụ khác.

Để việc thụ hưởng chính sách này được thuận lợi, ông có khuyến nghị gì?

Khi ban hành một chính sách thường không thể dự liệu được hết các vấn đề, do vậy, năm 2022 khi Quốc hội ban hành Nghị quyết 43/2022/QH15 và Chính phủ ban hành Nghị định số 15/2022/NĐ-CP có một số vấn đề cần phải nhìn nhận khách quan, như việc loại trừ một số loại hàng hóa, dịch vụ như bất động sản, ngân hàng, viễn thông… đã khiến DN lúng túng khi thực hiện. Thực tiễn có một số loại hàng hóa, dịch vụ nếu hiểu là nằm trong nhóm được giảm thuế cũng được, ngược lại cũng được. Trên thực tế không phải kế toán viên nào cũng am hiểu hết các quy định pháp luật liên quan. Một số bộ phận kế toán chỉ áp dụng các quy định pháp luật kế toán, mà chưa thấu hiểu hết các quy định của pháp luật khác về Luật Đầu tư, Luật DN hay mã ngành kinh tế… nên khi tham chiếu vào mã ngành được giảm thuế GTGT hay không đã gặp lúng túng. Do vậy, tôi cho rằng để việc thụ hưởng chính sách được thuận lợi thì trước hết chính sách phải hướng dẫn, định danh cụ thể nhóm hàng dịch vụ được giảm thuế, giúp DN có cơ sở thực thi tốt hơn.

Nghị định cũng cần có một khoảng mở, trong đó giao Bộ Tài chính, Tổng cục Thuế có hướng dẫn chi tiết, cụ thể nếu có khó khăn, vướng mắc. Bên cạnh đó, hiện nay, sau 1 năm thực hiện hóa đơn điện tử thì hạ tầng công nghệ của ngành thuế và đặc biệt là của các công ty cung cấp dịch vụ hóa đơn điện tử đã được hoàn thiện, tuy nhiên cũng cần phải được rà soát lại.

Với các DN, các DN cũng cần chủ động cơ sở kỹ thuật, vấn đề tiếp cận chính sách, chủ động tham chiếu những mặt hàng đang sản xuất kinh doanh có phù hợp với nhóm ngành hàng được giảm thuế theo quy định hay không. Bên cạnh đó, ngành Thuế cần đẩy mạnh tuyên truyền để DN hiểu và thực hiện đúng chính sách này.

Xin cảm ơn ông!