Hoạt động xuất nhập khẩu tại cảng Green Port, Hải Phòng. Ảnh: T.Bình.

Giảm đều

Theo Tổng cục Hải quan, kim ngạch hàng hoá XK của Việt Nam trong nửa đầu tháng 4 đạt hơn 7,93 tỷ USD, giảm 16% so với 15 ngày cuối tháng 3/2017. Tuy nhiên, tính đến hết ngày 15/4 kim ngạch XK của cả nước đạt gần 52,51 tỷ USD, tăng 13,9% (tương ứng tăng hơn 6,42 tỷ USD) so với cùng kỳ năm 2016.

Dựa vào dữ liệu của cơ quan Hải quan có thể thấy, nguyên nhân khiến kim ngạch XK 15 ngày đầu tháng 4 vừa qua giảm mạnh xuất phát từ sự biến động theo chiều hướng giảm ở nhiều nhóm hàng XK quan trọng của nước ta.

Đáng chú ý, có 2 trong số 3 mặt hàng XK lớn nhất của nước ta trong nhiều năm qua là dệt may và máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện đều có mức giảm mạnh. Cụ thể, máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện giảm 27,8%, tương ứng giảm 319 triệu USD (chỉ đạt 829,7 triệu USD); hàng dệt may giảm 20,4%, tương ứng giảm 255 triệu USD (chỉ đạt 879,6 triệu USD).

Bên cạnh đó, một số mặt hàng lớn khác có mức sụt giảm mạnh như sắt thép các loại giảm 62,8%; gỗ và và sản phẩm gỗ giảm 23,8%...

15 ngày đầu tháng 4, trong số các mặt hàng XK lớn của nước ta, chỉ có điện thoại và linh kiện có mức tăng trưởng nhẹ so với con số đạt 1,842 tỷ USD, tăng 53 triệu USD so với trước đó. Tuy nhiên, sự tăng trưởng này không đủ sức kéo được tổng giá trị kim ngạch XK chung của cả nước trong 15 ngày đầu tháng 4 đi lên như nửa cuối tháng 3 trước đó.

Thực tế, với tổng giá trị kim ngạch đạt 9,608 tỷ USD (tính từ đầu năm đến 15/4), mặt hàng điện thoại và linh kiện vẫn duy trì vị thế số 1 về XK của nước ta, nhưng so với cùng kỳ năm ngoái nhóm hàng này đã bị sụt giảm 2,3% về trị giá kim ngạch.

Máy vi tính, rau quả lên ngôi

Việc một số nhóm hàng XK chủ lực có chiều hướng giảm trong những ngày đầu tháng 4 dẫn đến mức tăng trưởng không cao (tính từ đầu năm đến 15/4) như dệt may chỉ đạt khoảng 8% hay thậm chí tăng trưởng âm như điện thoại và linh kiện, nhưng tổng giá trị kim ngạch XK cả nước vẫn tăng xấp xỉ 14% chứng tỏ hoạt động XK của nước ta không còn bị lệ thuộc lớn vào một số ít mặt hàng.

Để góp vào đà tăng trưởng cao của hoạt động XK thời gian qua không thể không nhắc đến mặt hàng máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện. Dù bị sụt giảm về kim ngạch trong những đầu tháng 4, nhưng tính từ đầu năm 2017 đến 15/4, nhóm hàng này vẫn có mức tăng trưởng lên đến 43% và mang về lượng ngoại tệ tăng thêm so với cùng kỳ năm ngoái gần 2 tỷ USD. Và trị giá kim ngạch XK mặt hàng này ngày càng bám sát vị trí thứ 2 của dệt may. Với tốc độ tăng trưởng hiện nay và xu thế điện tử hóa ngày càng phổ biến trên thế giới, nhiều khả năng mặt hàng này sẽ sớm chiếm vị trí của nhóm hàng dệt may.

Một tín hiệu lạc quan khác trong hoạt động XK những tháng đầu năm 2017 là sự tăng trưởng cao và ổn định của một số nhóm hàng thuộc ngành nông nghiệp. Dù câu chuyện giảm giá lợn đang khiến lãnh đạo ngành nông nghiệp và nhiều bà con nông dân vất vả, nhưng trong hoạt động XK những mặt hàng lớn của ngành này như gỗ và sản phẩm gỗ; hàng thủy sản; cà phê… và nhất là mặt hàng rau quả lại đang có được những bước tiến vững chắc.

Tính đến 15/4, tổng giá trị kim ngạch XK mặt hàng rau quả của nước ta đạt 857 triệu USD, tăng tới gần 30% so với cùng kỳ năm 2016. Như vậy, bình quân mỗi ngày mặt hàng rau quả mang về khoản ngoại tệ gần 8,2 triệu USD, tương đương số tiền gần 190 tỷ đồng.

Theo TS Nguyễn Hữu Đạt- Ủy viên Ban chấp hành Hiệp hội rau quả Việt Nam (VINAFRUIT), kết quả XK rau quả thời gian gần đây là rất khả quan. Mặt khác, nhu cầu tiêu thụ mặt hàng rau quả trên thế giới tiếp tục tăng là cơ hội cho việc tăng trưởng XK đối với sản phẩm này của nước ta hiện nay cũng như thời gian tới.

Không chỉ có trị giá kim ngạch tăng cao mà mặt rau quả Việt Nam bắt đầu tìm được chỗ đứng ở những thị trường khó tính như Hoa Kỳ, Nhật Bản, Hàn Quốc hay các quốc gia thuộc EU… “Dù trị giá kim ngạch XK vào các thị trường trên chưa lớn, nhưng việc đặt chân được vào các quốc gia khó tính, có yêu cầu rất cao về chất lượng giúp tăng uy tín cho mặt hàng rau quả Việt Nam”- TS Đạt chia sẻ.