Việc mở rộng tín dụng cần đi đôi với tránh nợ xấu mới phát sinh. Ảnh: H.Dịu

Mới đây nhất, Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương tín (Sacombank) công bố báo cáo tài chính quý II với khối lượng nợ xấu là 5.650 tỷ đồng, chiếm tỷ lệ 2,83% tổng dư nợ. Trong khi, tại thời điểm đầu năm 2016, nợ xấu chỉ là 3.451 tỷ đồng, với tỷ lệ 1,85% tổng dư nợ. Nợ xấu của ngân hàng này tăng thêm do phải gánh nợ xấu sau sáp nhập với Southernbank.

Đột biến nhất phải kể đến Ngân hàng TMCP Xuất nhập khẩu Việt Nam (Eximbank), tỷ lệ nợ xấu lên tới 5,3%, tăng cao hơn nhiều so với tỷ lệ 1,86% vào cuối năm 2015.

Bên cạnh đó, Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam (VietinBank) có khối lượng nợ xấu tăng lên 5.366 tỷ đồng, chiếm tỷ lệ 0,9%, tăng nhẹ so với mức 0,85% vào cuối năm ngoái.

Mặc dù, chi phí trích lập dự phòng rủi ro của các ngân hàng đã tăng vọt, “bào mòn” vào lợi nhuận nhưng những tác động từ khách quan lẫn chủ quan vẫn khiến nợ xấu tiềm ẩn những nguy cơ. Điều này đang đe dọa mục tiêu giữ nợ xấu toàn ngành ngân hàng dưới 3% mà Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đề ra từ đầu năm.

Báo cáo tình hình kinh tế - xã hội 6 tháng của Thủ tướng Chính phủ tại Quốc hội khóa XIV mới đây cho biết, việc xử lý nợ xấu còn chưa thực chất và gặp nhiều khó khăn. Công ty quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng (VAMC) mới xử lý được 32,4 nghìn tỷ đồng trong tổng số 241 nghìn tỷ đồng nợ xấu đã mua (đạt 13,4%).

Con số này gần như không thay đổi so với cuối năm 2015, cho thấy các ngân hàng đang phải tự “vật lộn” giải quyết nợ xấu thay vì phụ thuộc vào VAMC để giảm đáng kể khối nợ như trước đây. Đây chính là một trong những nguyên nhân khiến nợ xấu trở lại hiện hữu trong báo cáo tài chính của các ngân hàng thương mại.

Bên cạnh đó, theo TS. Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính - ngân hàng, nợ xấu tăng lên còn do một lượng lớn nợ trước đây được NHNN cho phép các ngân hàng tự cơ cấu mà không cần chuyển sang nhóm nợ xấu. Nhưng đến nay, nhiều món nợ dù đã chuyển nhóm vẫn rất “bê bết”, khó có khả năng trả nợ nên lại phải chuyển về nhóm nợ xấu, nợ cũ cộng nợ mới nên số lượng nợ xấu của ngân hàng vì thế tăng vọt.

Mặc dù số lượng nợ xấu hiện nay đang gây nhiều lo ngại, nhưng tại cuộc họp báo Chính phủ tháng 7 mới đây, bà Nguyễn Thị Hồng, Phó Thống đốc NHNN cho rằng, nợ xấu của các tổ chức tín dụng tính cuối tháng 5-2016 ở mức 2,78%, nghĩa là vẫn dưới mục tiêu 3% của NHNN.

Do đó, với những ngân hàng có nợ xấu trên 3%, NHNN đã chỉ đạo các ngân hàng này phải có kế hoạch báo cáo lại NHNN. Bên cạnh đó, NHNN tiếp tục chỉ đạo các tổ chức tín dụng xây dựng kế hoạch xử lý nợ xấu năm 2016, mở rộng tín dụng đi đôi với tránh nợ xấu mới phát sinh, thực hiện các biện pháp trích lập dự phòng rủi ro và xử lý nợ xấu qua VAMC.

Có thể thấy, từ đầu năm đến nay, NHNN đã ban hành nhiều thông tư, chỉ đạo về việc xử lý nợ xấu theo cơ chế thị trường, tạo sự thông thoáng, chủ động cho các tổ chức tín dụng cũng như VAMC. Tuy nhiên, vướng mắc, tồn tại trong việc mua bán nợ xấu vẫn còn khá nhiều như: trách nhiệm pháp lý, năng lực tài chính, xử lý tài sản đảm bảo… khiến nợ xấu chưa được giải quyết triệt để. Điều này dẫn đến việc bất cứ lúc nào, nợ xấu cũng có thể “phình” ra, gây ảnh hưởng tiêu cực đến thị trường tài chính Việt Nam.