Tình trạng kháng thuốc không chỉ là nỗi lo của người bệnh mà còn là mối nguy hại đối với cả cộng đồng. Ảnh Internet(minh họa)

Nguy cơ nhìn thấy trước

Thạc sỹ Cao Hưng Thái- Phó Cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh- Bộ Y tế cho biết: Tình trạng kháng thuốc không chỉ là một mối lo ngại của các bác sỹ lâm sàng mà còn là mối quan tâm chung của toàn xã hội đối với sức khỏe cộng đồng.

"Tổ chức Y tế thế giới nhận định, chúng ta đang sống trong kỷ nguyên phụ thuộc vào kháng sinh và yêu cầu toàn cầu có trách nhiệm bảo vệ nguồn thuốc kháng sinh quý giá cho thế hệ sau", ông Thái nhấn mạnh.

Nói về hệ quả của việc lạm dụng quá nhiều kháng sinh, ông Thái cho biết: Các bệnh nhiễm khuẩn đường tiêu hóa, đường hô hấp, các bệnh lây truyền qua đường tình dục và nhiễm khuẩn bệnh viện là các nguyên nhân hàng đầu gây tỷ lệ mắc và tỷ lệ tử vong cao ở nước ta. Việc kiểm soát các loại bệnh này đã và đang chịu sự tác động bất lợi của sự phát triển và lan rộng của tình trạng kháng thuốc.

	Rất nhiều trường hợp người dân cứ thấy đau đầu, đau bụng, đau răng... là đi mua một loại thuốc mà mình vẫn dùng. Như vậy thực sự rất nguy hiểm, bản thân người dân cần thay đổi thói quen của mình về sử dụng thuốc, có thế mới tránh được những nguy cơ trước mắt.
	BS Nguyễn Văn Kính- Viện trưởng Viện Nhiệt đới Trung ương

Theo báo cáo của Tổ chức Y tế thế giới, khoảng 440.000 trường hợp mới của bệnh lao đa kháng thuốc (MDR-TB) xuất hiện hàng năm, làm ít nhất 150.000 người chết.

Trong những năm qua, mặc dù tỷ lệ mắc các bệnh truyền nhiễm đã giảm dần, song nhu cầu và thực trạng sử dụng kháng sinh lại không hề giảm mà ngày càng tăng.

Theo số liệu của Bộ Y tế thì chi phí thuốc kháng sinh tại Bệnh viện Bạch Mai năm 2008 chiếm 48,5% trong tổng chi phí về thuốc của bệnh viện; Bệnh viện Nhi Nghệ An là 87,7%; Bệnh viện tỉnh Yên Bái là 80,2%; bệnh viện tỉnh Ninh Bình là 80%...

Theo ông Lương Ngọc Khuê- Cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh thì chỉ sau 70 năm sau khi giới thiệu thuốc kháng sinh, chúng ta đang phải đối mặt với khả năng của một tương lai không có thuốc kháng sinh điều trị đối với một số bệnh nhiễm trùng, một tương lai nơi mà các phẫu thuật và phương pháp điều trị như hóa trị liệu ung thư và cấy ghép mô, bộ phận cơ thể có thể trở nên nguy hiểm hơn.

Ngoài ra, kháng thuốc gây ra sự khan hiếm, thiếu hụt các thuốc kháng khuẩn mới, đặc biệt ở bệnh nhân bị nhiễm trùng do sinh vật đa kháng.

Bên cạnh những nguy cơ trên thì kháng thuốc đẩy các chi phí lên rất cao, đặt gánh nặng đáng kể đối với cá nhân, gia đình và xã hội do thời gian điều trị kéo dài, chi phí điều trị cao, ông Khuê cho biết thêm.

Người dân "bắt chước" đơn thuốc

Bàn về nguyên nhân của tình trạng kháng thuốc, ông Lương Ngọc Khuê cho biết thêm: Có nhiều nguyên nhân khiến cho tình trạng kháng thuốc ngày càng trầm trọng. Cụ thể là do việc sử dụng thuốc không thích hợp và không hợp lý; do sử dụng kháng sinh kém chất lượng; nhận thức của cộng đồng, cán bộ y tế về kháng thuốc còn hạn chế; do thói quen tự chữa trị và "bắt chước" đơn thuốc của người dân và do thiếu các quy định chuyên môn về sử dụng kháng sinh, kháng sinh đồ, xét nghiệm vi sinh.

Đồng quan điểm trên, bác sỹ Nguyễn Văn Kính- Viện trưởng Viện Nhiệt đới Trung ương cho biết: Chất lượng thuốc kháng sinh và thói quen sử dụng thuốc của người dân là những nguyên nhân gây ra tình trạng kháng thuốc.

Thuốc thì có thuốc chính hãng, không chính hãng, đôi lúc có cả thuốc giả; chất lượng thuốc cũng khác nhau nhưng ở nước ta chưa có một trung tâm kiểm định kháng sinh nào đủ lớn để kiểm định tất cả các loại thuốc mà chỉ kiểm định được số ít.

Đối với hiệu thuốc thì khâu kiểm tra đánh giá, giám sát việc bán thuốc theo đơn cần đặc biệt được chú ý nhưng hiện công tác này chưa được thực hiện thường xuyên, liên tục dẫn đến tình trạng các hiệu thuốc bán thuốc cho người dân một cách bừa bãi, không theo đơn chuẩn của bác sỹ. Có tình trạng đơn kê một đằng nhưng hiệu thuốc lại đưa một nẻo với biện minh rằng "Những loại thuốc này cùng thành phần, cùng tác dụng".

Theo BS Nguyễn Văn Kính, nguyên nhân quan trọng nhất có lẽ là thói quen mua thuốc và sử dụng thuốc một cách vô thức của người dân. Rất nhiều trường hợp người dân cứ thấy đau đầu, đau bụng, đau răng... là đi mua một loại thuốc mà mình vẫn dùng. Như vậy thực sự rất nguy hiểm, bản thân người dân cần thay đổi thói quen của mình về sử dụng thuốc, có thế mới tránh được những nguy cơ trước mắt.

Mức độ và tốc độ kháng thuốc ngày càng gia tăng, đang ở mức báo động, do vậy chống kháng thuốc cần phải có sự tham gia của các bộ, ngành, đoàn thể, toàn xã hội với những kế hoạch tổng thể, dài hạn để khống chế tình trạng kháng thuốc.

Trước tình trạng kháng thuốc ngày càng lan rộng, tổ chức Y tế thế giới kêu gọi các quốc gia khẩn cấp có kế hoạch để đối phó, với khẩu hiệu " Không hành động hôm nay, ngày mai không thuốc chữa".

Dương Ngân