Hoạt động NK ô tô không quá khó khăn như các doanh nghiệp báo cáo. Đầu tháng 3 nhiều lô hàng NK đã bắt đầu làm thủ tục về Việt Nam. Ảnh: T.H

Ngày 17/10/2017, Thủ tướng Chính phủ ký ban hành Nghị định 116 (NĐ 116) quy định điều kiện sản xuất, lắp ráp, nhập khẩu và kinh doanh bảo hành bảo dưỡng ô tô (NĐ 116); Ngày 10/1/2018 để hướng dẫn triển khai Nghị định 116, Bộ Giao thông vận tải đã ban hành Thông tư 03 (TT03) quy định về kiểm tra chất lượng an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường đối với ô tô nhập khẩu thuộc đối tượng Nghị định 116 (TT03).

Bộ GTVT cho biết: Ngay trong quá trình xây dựng cũng như ban hành Thông tư 03, Bộ GTVT đã nhận được nhiều các kiến nghị từ các doanh nghiệp, có doanh nghiệp đề nghị tạm dừng NĐ 116 và TT 03 để sửa đổi, bổ sung tháo gỡ vướng mắc cho doanh nghiệp.

Bộ GTVT cũng đã phối hợp với Bộ Công thương làm việc với doanh nghiệp nhập khẩu ô tô để trao đổi, làm rõ những nội dung doanh nghiệp kiến nghị, qua đó một số doanh nghiệp cũng đã hiểu rõ và tiếp tục chuẩn bị các thủ tục, điều kiện để nhập khẩu.

Liên quan tới phản ánh của doanh nghiệp về việc cung cấp Giấy chứng nhận chất lượng kiểu loại ô tô bởi cơ quan, tổ chức có thẩm quyền của nước ngoài, Bộ GTVT khẳng định trên thực tế, một số mẫu giấy chứng nhận chất lượng kiểu loại đã được Bộ xác nhận là phù hợp với NĐ 116 và TT 03.

Cụ thể như Giấy chứng nhận kiểu loại ô tô do Chính phủ Thái Lan cấp cho Ford Rangger, Ford Everest sản xuất tại Thái Lan và xuất khẩu đến Việt Nam, Giấy chứng nhận an toàn do nhà sản xuất Ford Hoa Kỳ tự phát hành, Mẫu giấy chứng nhận khí thải cấp bởi tổ chức VCA của Anh Quốc cho xe Ford Explorer sản xuất tại Hoa Kỳ xuất khẩu đến Việt Nam; Giấy chứng nhận chất lượng kiểu loại do Chính phủ Thái Lan cấp cho ô tô CR-V sản xuất tại Thái Lan xuất khẩu đến Việt Nam, Giấy chứng nhận chất lượng kiểu loại của cơ quan quản lý phương tiện CHLB Đức cấp cho BMW…

Theo đó báo cáo Chính phủ, Bộ GTVT khẳng định: các doanh nghiệp nhập khẩu đã giải quyết được vướng mắc, kiến nghị liên quan đến giấy chứng nhận chất lượng kiểu loại cho ô tô khi nhập khẩu vào Việt Nam và hiện tại không có vướng mắc gì.

Liên quan đến việc kiểm tra khí thải và an toàn đối với từng lô hàng nhập khẩu, ý kiến nhiều doanh nghiệp cho rằng quy định này sẽ làm tăng thời gian nhập khẩu lô hàng lên 2 tháng hoặc hơn, làm tăng chi phí lưu kho bãi; làm đội chi phí kiểm định lên tới 10.000 USD. Bộ GTVT khẳng định: ý kiến này không có cơ sở. Theo cơ quan này việc thử nghiệm khí thải không quá 2 ngày (năng suất thử nghiệm khí thải của Trung tâm thử nghiệm hiện đạt từ 6-7 xe/ngày) và chi phí là 27 triệu đồng (với động cơ xăng) và 28 triệu đồng (với động cơ diezel). Việc thử nghiệm an toàn cũng trong thời gian không quá 2 ngày với chi phí là 12 triệu/mẫu thử.

Về ý kiến doanh nghiệp đề nghị bỏ Giấy chứng nhận kiểu loại linh kiện, Bộ GTVT cho rằng: Ô tô và linh kiện là nhóm hàng hóa có khả năng gây mất an toàn, do đó quy định này là phù hợp với mục tiêu kiểm tra, thử nghiệm đảm bảo chất lượng xe cơ giới nhập khẩu, đồng thời đảm bảo công bằng với xe sản xuất lắp ráp trong nước. Và việc đáp ứng giấy này không có gì khó khăn với doanh nghiệp. Đây cũng là cơ sở để miễn việc thử nghiệm từng linh kiện theo xe đối với từng lô khi thử nghiệm. Và điều này giúp giảm thời gian kiểm tra, thử nghiệm, giảm thời gian, chi phí lưu kho cho doanh nghiệp.

Liên quan đến quy định về đường thử có chiều dài 800 m đối với doanh nghiệp sản xuất trong nước, cơ quan này cũng cho rằng đây là quy định kế thừa các quy định cũ (QĐ 115/2004/QĐ-BCN ngày 27/10/2004), việc bổ sung thêm 300m không có gì lớn nếu doanh nghiệp đã tuân thủ QĐ 115. Mặt khác quy định này doanh nghiệp chưa phải thực hiện ngay (đến tháng 4/2019).

Bộ GTVT cho biết hiện nay, thực hiện NĐ 116, một số doanh nghiệp nhập khẩu đã triển khai các bước, đáp ứng các thủ tục đăng kiểm để đưa xe ra thị trường trong tháng 3/2018.

Tuy nhiên các doanh nghiệp vẫn có ý kiến về một số khó khăn trong quá trình thực hiện các quy định tại NĐ 116 và TT03. Chính vì vậy mặc dù báo cáo Thủ tướng, Bộ GTVT cho rằng các vướng mắc khó khăn doanh nghiệp đưa ra về cơ bản phù hợp, đúng quy định và doanh nghiệp có thể thực hiện được, song Bộ GTVT vẫn kiến nghị Chính phủ xem xét phương án sửa đổi một số quy định tại NĐ 116, sau đó Bộ GTVT sẽ sửa đổi TT 03 cho phù hợp Nghị định.

Cụ thể Bộ GTVT đã đưa ra 2 phương án:

Phương án 1: Kiến nghị Chính phủ tiếp thu toàn bộ các kiến nghị của doanh nghiệp và chỉ đạo Bộ Công Thương chủ trì phối hợp với các bộ và doanh nghiệp sửa đổi nội dung tại NĐ 116.

Theo đó, bỏ thủ tục giấy chứng nhận kiểu loại, sửa đổi phương thức kiểm tra theo từng lô, sửa đổi quy định đường thử chiều dài 800m. Đồng thời Bộ GTVT sửa đổi TT 03 theo hướng bỏ một số thủ tục về giấy chứng nhận linh kiện gương, lốp, kính, đèn chiếu sáng…

Phương án 2: Trước mắt tiếp tục thực hiện theo NĐ 116 và TT 03 của Bộ GTVT trong một thời gian nữa, nếu thực sự có vướng mắc bất cập đúng như phản ánh của doanh nghiệp thì tiến hành sửa đổi, bổ sung.

Điều đáng lưu ý là Bộ GTVT cũng cho rằng việc sửa đổi cần được cân nhắc kỹ lưỡng. Ví dụ, nếu sửa đổi NĐ 116 theo hướng xe nhập khẩu chỉ thử nghiệm an toàn và khí thải lần đầu tiên, 6 tháng sau mới tiến hành kiểm tra lại sẽ tạo lỗ hổng cho các doanh nghiệp nhập khẩu lách luật, tránh các bước kiểm tra của cơ quan chức năng, dẫn đến chất lượng của các xe không được kiểm soát chặt chẽ và quyền lợi người tiêu dùng bị ảnh hưởng.

Hơn nữa việc một nhà nhập khẩu tiến hành nhập khẩu hàng loạt xe về và chỉ đăng ký kiểm tra cho 1 lô đại diện (đã được chuẩn bị trước) để cơ quan chức năng kiểm tra, cấp giấy chứng nhận, sau đó tiếp tục đăng ký kiểm tra các lô còn lại sẽ khiến cơ quan chức năng không kiểm soát được an toàn và chất lượng linh kiện cho những xe nhập khẩu tiếp theo chu kỳ 6 tháng.

Cơ quan này cũng tính toán, việc lấy 1 mẫu xe trong lô hàng nhập khẩu để kiểm tra không làm phát sinh chi phí đáng kể cho doanh nghiệp (ước tính khoảng 50 triệu đồng).

Do đó việc kiểm tra thường xuyên, liên tục đối với mỗi lô hàng nhập khẩu là hết sức cần thiết.