Trước tiên là kết quả khảo sát do Phòng Thương mại châu Âu tiến hành cho thấy, chỉ số môi trường kinh doanh của Việt Nam quý 3-2014 đã tăng từ 66 lên 74. Điều này đồng nghĩa với niềm tin và kỳ vọng vào tương lai của các DN châu Âu tại Việt Nam tiếp tục được cải thiện.

Liên quan tới hoạt động của DN, còn có một thông tin đáng chú ý khác là môi trường kinh doanh. Tại Diễn đàn DN Việt Nam 2014, bà Virginia Foote, đồng chủ tịch Diễn đàn năm nay nhắc lại báo cáo về Môi trường kinh doanh của Ngân hàng thế giới hồi tháng 10-2014 cho thấy Việt Nam đã có bước cải thiện đáng kể khi vươn 21 bậc từ vị trí 99 lên 78/189. Nhưng bên cạnh niềm vui, bà Virginia Foote cũng nhấn mạnh tới việc các thủ tục hành chính vẫn tiềm ẩn nguy cơ phát sinh chi phí không chính thức, thời gian làm các thủ tục ở Việt Nam vẫn nhiều gấp 3-4 lần so với các nước đối tác khác.

Nhận xét của bà Virginia Foote xem ra cũng phần nào có cơ sở khi chỉ số cảm nhận tham nhũng (CPI) do Tổ chức Minh bạch quốc tế vừa công bố cũng cho thấy năm 2014 Việt Nam có số điểm là 31, xếp hạng 119/175 các nước trên thế giới. Với kết quả này, so với năm 2013 và trước đó là 2012, tình hình cảm nhận tham nhũng ở Việt Nam, theo đánh giá của tổ chức này là không thụt lùi mà cũng… không tiến bộ!

“Đọc” từ các chỉ số có thể thấy, mặc dù môi trường kinh doanh ở Việt Nam đã được cải thiện đáng kể, song so với các nước trong khu vực vẫn còn những khoảng cách khác xa, làm giảm các yếu tố cạnh tranh về thu hút đầu tư nước ngoài. Nổi lên nhất vẫn là chuyện DN kêu ca nhiều về các loại giấy tờ, phân cấp trong thi hành chính sách, quy trình thủ tục hành chính…

Nhìn thẳng thực tế, nếu DN là “bộ rễ” của nền kinh tế, thì môi trường kinh doanh chính là mảnh đất để nuôi cây. Cây muốn xanh tươi thì cần phải có đất tốt. Mảnh đất đó chỉ có thể tốt khi các nguồn cung cấp chất dinh dưỡng liên quan được chăm lo bởi đội ngũ cán bộ công chức và cơ chế, chính sách.

Về đội ngũ cán bộ, công chức, sự tận tụy vẫn là câu hỏi đang cần có lời giải hữu hiệu hơn. Còn về chính sách, chỉ cần thay đổi từ phương pháp tiếp cận là “chọn - cho” (trong luật quy định những lĩnh vực được phép đầu tư kinh doanh) sang sử dụng phương pháp tiếp cận “chọn - bỏ” (luật quy định những điều không được làm, còn những gì không quy định thì được thoải mái kinh doanh) đã thổi một luồng gió mới cho Luật Đầu tư (sửa đổi). Nhưng đó mới chỉ là một phần nhỏ. Cái gốc của việc cải cách hành chính, nâng cao hiệu quả phục vụ xã hội của bộ máy Nhà nước đang vẫn còn rất nhiều việc phải làm cho DN, vì DN!