Chính phủ Mỹ và Australia vừa ra tuyên bố chung về tham vấn Bộ trưởng ngoại giao, quốc phòng lần thứ 30 giữa hai nước. Tuyên bố có đoạn bác bỏ các yêu sách hàng hải của Trung Quốc trên Biển Đông.

Cuộc tham vấn được tổ chức tại thủ đô Washington (Mỹ) với sự tham gia của Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo và Bộ trưởng Quốc phòng Mark Esper cùng Ngoại trưởng Marise Payne và Bộ trưởng Quốc phòng Linda Reynold của Australia.

Ảnh minh họa/Bộ Quốc phòng Australia.

Hai bên đã ra tuyên bố chung khẳng định cam kết giữa hai nước kể từ khi thiết lập quan hệ ngoại giao cũng như hợp tác song phương và đa phương trong một loạt các vấn đề bao gồm các nỗ lực phục hồi sau đại dịch Covid-19 và an ninh ở Ấn Độ-Thái Bình Dương, phi hạt nhân hóa Triều Tiên và chống khủng bố.

Tuyên bố chung cũng thể hiện quan ngại sâu sắc của Mỹ và Australia đối với một số vấn đề liên quan tới Trung Quốc bao gồm quyền tự chủ của Hồng Công, vai trò của Đài Loan và đặc biệt là các yêu sách hàng hải của Trung Quốc trên Biển Đông.

Tuyên bố nêu rõ các Bộ trưởng Mỹ và Australia bày tỏ quan ngại sâu sắc về các hành động cưỡng ép và gây bất ổn tại khu vực Ấn Độ-Thái Bình Dương. Cùng quan điểm với phán quyết của tòa trọng tài năm 2016, các Bộ trưởng khẳng định rằng các yêu sách hàng hải của Trung Quốc là vô giá trị theo luật pháp quốc tế.

Cụ thể, các Bộ trưởng Mỹ và Australia khẳng định Trung Quốc không thể áp đặt yêu sách hàng hải trên Biển Đông dựa trên đường chín đoạn, quyền lịch sử hoặc các nhóm đảo ở Biển Đông vì không đồng nhất với Công ước Liên hợp quốc về luật biển năm 1982.

Tuyên bố chung nhấn mạnh phán quyết của tòa trọng tài năm 2016 là cuối cùng và ràng buộc đối với hai bên và rằng các yêu sách ở Biển Đông phải được thực hiện và giải quyết theo luật pháp quốc tế. Tuyên bố thể hiện sự ủng hộ của Mỹ và Australia đối với quyền của các nước có tuyên bố chủ quyền được khai thác các nguồn tài nguyên ngoài khơi một cách hợp pháp bao gồm dầu khí và đánh bắt thủy sản ở Biển Đông mà không bị quấy nhiễu và cưỡng ép.

Tuyên bố chung hoan nghênh tuyên bố mới đây của lãnh đạo ASEAN rằng một bộ quy tắc ứng xử của các bên ở Biển Đông phải dựa trên cơ sở Công ước Liên hợp quốc về luật biển và không được làm phương hại tới các quyền và lợi ích của các quốc gia theo luật pháp quốc tế hoặc cản trở cấu trúc khu vực hiện nay, đồng thời phải củng cố cam kết của các bên không tham gia các hoạt động có thể làm phức tạp hoặc leo thang tranh chấp, đặc biệt là việc quân sự hóa các thực thể có tranh chấp.

Cũng liên quan tới Trung Quốc, các bộ trưởng Mỹ và Australia kêu gọi Bắc Kinh minh bạch và đàm phán với Mỹ và Nga về giới hạn vũ khí hạt nhân cũng như các biện pháp làm giảm rủi ro và xây dựng lòng tin.

Vòng tham vấn ngoại giao, quốc phòng Mỹ-Australia tiếp theo sẽ được tổ chức tại Australia vào năm tới./.