Chế biến cá tra xuất khẩu tại Công ty Hùng Hậu. (Ảnh: DN cung cấp)

Theo bà Tạ Hà, chuyên gia thị trường cá tra của VASEP, XK cá tra Việt Nam sang thị trường EU vẫn tiếp tục giảm. Tính đến nửa đầu tháng 6/2021, tổng giá trị XK cá tra sang EU đạt 51 triệu USD, giảm 21% so với năm 2020. Lý do nào đã khiến giá trị XK cá tra sang thị trường này mãi chưa thoát khỏi tăng trưởng âm ít nhất hai năm trở lại đây

Giá cá tra XK trung bình sang thị trường EU trong những tháng đầu năm 2021 vẫn dao động xung quanh mức 2,35 USD/kg (tương đương so với cùng kỳ năm trước). Tuy nhiên, các khách hàng nhập khẩu yêu cầu mua hàng chất lượng cao hơn nhưng giá thấp hơn nên nhiều doanh nghiệp XK cá tra của Việt Nam khó có thể tiếp tục duy trì doanh thu, thị phần ở thị trường này.

Tính tới cuối tháng 5/2021, đã có khoảng gần 25 doanh nghiệp XK cá tra Việt Nam “thoái” lui khỏi thị trường EU. Hà Lan, Đức, Bỉ, Italia và Tây Ban Nha là những thị trường thu hút nhiều nhất các DN cá tra tham gia XK sang.

Một số doanh nghiệp XK cá tra sang thị trường EU phản ánh, trong nửa đầu năm nay, nhiều nhà nhập khẩu cho biết họ phải đối mặt với khó khăn về tài chính do nhu cầu tiêu thụ cá thịt trắng, trong đó có cá tra tại nhiều thị trường của khu vực chưa tăng, trong khi chi phí logistic, chi phí vận chuyển... tăng đáng kể. Nhiều khách hàng EU đã chủ động đề nghị được giảm mua, hủy hoặc hoãn các đơn hàng đã ký hoặc sắp sửa ký.

Theo đánh giá của một số doanh nghiệp cá tra, để giữ được mức giá XK sang EU ổn định (không tăng cao) so với cùng kỳ năm ngoái là một cố gắng không nhỏ của các họ. Vì từ đầu năm 2021 đến nay, chi phí đầu vào cho sản xuất, nuôi trồng, chế biến đã tăng mạnh.

Cụ thể, giá nguyên liệu vật tư tăng 3-4 đợt, các mặt hàng thiết yếu phục vụ cho hoạt động của nhà máy cũng tăng từ 5-25%: găng tay, nhựa, bao bì, băng keo... giá thức ăn thủy sản cũng tăng từ 15-20%, chưa kể tiền lương người lao động, cước vận tải biển tăng từ 5-7 lần... Do vậy, hầu hết doanh nghiệp chế biến cá tra không chấp nhận được đề nghị giảm giá từ khách hàng EU, sẽ “bỏ cuộc”, lặng lẽ chuyển hướng sang các thị trường khác.

Theo số liệu của nhà phân tích Ragnar Nystoyl của Kontali, dự kiến sản lượng cá thịt trắng nuôi và khai thác tự nhiên năm 2021 đạt 13 triệu tấn, tăng 3,7%, tức là tăng hơn 700.000 tấn so với năm 2020. Trong đó, sản lượng cá tra, cá rô phi và cá Alaska pollock đạt mức cao nhất trong nhóm cá thịt trắng.

EU đang là khu vực nhập khẩu sản phẩm cá thịt trắng lớn nhất thế giới, nhưng năm nay số lượng nhập khẩu cũng giảm đáng kể. Xuất khẩu cá tra trong những tháng đầu năm 2021 tăng trưởng khá tốt, nhưng xuất khẩu sang thị trường EU lại giảm sâu. Ba năm trở lại đây, trị giá xuất khẩu cá tra sang EU vẫn chưa thể thoát khỏi mức tăng trưởng âm ảm đạm.