Để phục hồi chuỗi cung ứng lao động sau đại dịch cần nhiều giải pháp đồng bộ. Ảnh: T.D

Đó là thông tin được Thứ trưởng Bộ Lao động Thương binh và Xã hội (LĐTBXH) Lê Văn Thanh đưa ra tại phiên hội thảo chuyên đề “Phát triển chuỗi cung ứng lao động ổn định sau đại dịch Covid-19” trong khuôn khổ Diễn đàn Kinh tế Việt Nam diễn ra ngày 5/6 tại TPHCM.

Theo ông Thanh, nguồn cung lao động bị suy giảm nghiêm trọng, số lao động có việc làm giảm xuống mức thấp nhất trong nhiều năm qua. Trong đó, tỷ lệ lao động thiếu việc làm, thất nghiệp tăng cao, đạt đỉnh cao nhất là quý III/2021 là 3,98% (hơn 1,7 triệu lao động); tỉ lệ thất nghiệp trong độ tuổi của khu vực thành thị cao nhất vào quý III/2021 là 5,54%. Khoảng 1,3 triệu lao động lao động dịch chuyển từ thành thị về nông thôn, từ các trung tâm kinh tế lớn về các tỉnh.

Tiền lương, thu nhập của người lao động giảm, đời sống của người lao động khó khăn, trong đó thu nhập bình quân tháng của lao động từ 6,7 triệu đồng năm 2019 còn 5,3 triệu đồng năm 2021, giảm sâu nhất là vào quý III/2021 chỉ còn là 5,2 triệu đồng.

Đáng lưu ý, nguồn cung lao động vẫn đang đặt ra một số vấn đề như cung lao động chưa đáp ứng được nhu cầu sử dụng của các doanh nghiệp trong giai đoạn phục hồi kinh tế, đặc biệt đối với lao động có trình độ chuyên môn cao.

Bên cạnh đó, theo ông Ngọ Duy Hiểu, Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, sau 2 năm đại dịch kéo dài, những vấn đề vốn là hạn chế của thị trường lao động lại bộc lộ một cách rõ nét hơn.

Đó là số lượng lao động tại Việt Nam tăng nhanh nhưng đáng chú ý là số lượng lại tăng nhiều ở khu vực lao động phi chính thức. Đồng thời. hiện nay là không chỉ số lượng lao động thất nghiệp mà lao động không được sử dụng hết tiềm năng đã giảm nhưng vẫn còn cao. Khi thực tế trong bối cảnh thị trường thiếu lao động chất lượng cao như hiện nay, không thiếu những người có năng lực, trình độ cao nhưng lại đi làm những công việc rất phổ thông và lao động chân tay…

Đề xuất giải pháp cho những vấn đề này, ông Ngọ Duy Hiểu cho rằng, cần tập trung phát triển thị trường lao động đồng bộ, hiện đại, linh hoạt, thống nhất.

Trong đó, cần tạo môi trường phục hồi và phát triển thị trường lao động, đáp ứng cao nhất nhu cầu phát triển kinh tế; nâng cao chất lượng lao động; tiếp tục sửa đổi, hoàn thiện các chính sách, quy định pháp luật về quan hệ cung - cầu lao động… Đặc biệt, hoàn thiện nâng cao chất lượng của hệ thống thông tin thị trường lao động, hệ thống trung tâm việc làm.

Bà Ingrid Christensen, Giám đốc Văn phòng Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) tại Việt Nam cho biết, dịch đã tấn công các nền kinh tế và xã hội và đưa đến những thay đổi sâu sắc trong thế giới việc làm. Toàn cầu hóa, biến đổi khí hậu và môi trường, cũng như đổi mới công nghệ, đang làm phát sinh các hình thức việc làm mới, và những thay đổi trong cấu trúc và tổ chức công việc. Với Việt Nam, để phục hồi phát triển chuỗi cung ứng lao động không phải là trách nhiệm của một Bộ mà liên quan đến nhiều cơ quan ở các cấp khác nhau, nhiều đối tác khác nhau trong quá trình cải cách, theo cơ chế phối hợp thích hợp và khung chính sách bao quát

Đối với cơ cấu lao động chính thức và phi chính thức đang lệch pha, TS. Bùi Sỹ Lợi, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội đề xuất hoàn thiện hệ thống pháp luật có liên quan phù hợp với Bộ luật Lao động nhằm giảm tỷ lệ lao động phi chính thức. Trong đó, hỗ trợ đào tạo nghề nghiệp cho lao động, phát triển các tổ chức tài chính và tài chính vi mô dành cho khu vực kinh tế phi chính thức.