Ông Nguyễn Mạnh Hùng.

Ngày 15-3 đã chính thức được lựa chọn là ngày Quyền của người tiêu dùng Việt Nam. Ngày này có ý nghĩa như thế nào đối với việc nâng cao quyền của người tiêu dùng trong bối cảnh mà quyền của người tiêu dùng đang bị đe dọa bởi rất nhiều yếu tố như thực phẩm bẩn, nạn hàng giả hàng nhái…, thưa ông?

Là tổ chức xã hội bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng chúng tôi cho rằng đây là sự kiện quan trọng đánh dấu mốc lịch sử trong sự nghiệp bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng Việt Nam.

Mặc dù trên thế giới ngày quyền của người tiêu dùng đã có cách đây nửa thế kỷ nhưng bây giờ Việt Nam đã có ngày này thể hiện sự quyết tâm của Chính phủ trong việc đưa việc bảo vệ người tiêu dùng vào cuộc sống.

Quyết tâm này được hiện thực hóa bằng Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng với 8 quyền của người tiêu dùng và các nghĩa vụ kèm theo, đã có hiệu lực gần 5 năm nay.

Chủ đề của các hoạt động bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2016 là "Quyền được an toàn của người tiêu dùng", theo ông vì sao có khẩu hiệu này?

Hiện nay rủi ro với người tiêu dùng rất cao, nhất là rủi ro trong an toàn thực phẩm, mua bán hàng hóa, hàng giả hàng kém chất lượng, rủi ro trong sử dụng dịch vụ, hàng hóa.

Vì vậy, nhu cầu được an toàn là chính đáng. Không phải ngẫu nhiên mà tiêu chí an toàn lại đứng đầu trong 8 quyền lợi của người tiêu dùng được quy định trong Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Năm nay là năm đầu tiên có ngày Quyền của người tiêu dùng, tôi cho rằng việc lựa chọn chủ đề này là rất đúng.

Ông vừa đề cập đến 8 quyền của người tiêu dùng, trong đó có quyền được khiếu nại, khiếu kiện, tố cáo. Tuy nhiên, người tiêu dùng hiện vẫn có tâm lý ngại đi kiện, hoặc "tặc lưỡi "cho qua. Vì sao vẫn còn tình trạng này, thưa ông?

Chúng tôi cũng mong muốn làm một cuộc điều tra, khảo sát về vấn đề này nhưng không có kinh phí. Theo suy nghĩ của tôi có thể do thói quen tập quán của người Việt Nam ngại kiện tụng, va chạm, vì vậy mới có câu “đợi được vạ thì má đã sưng”. Tại sao có chuyện không tin vào kiện tụng bởi người tiêu dùng không tin vào công lý. Chưa kể, thủ tục theo đuổi vụ kiện phức tạp nên người tiêu dùng chấp nhận chịu thiệt “cho lành”.

Ví dụ như vụ ngộ độc thực phẩm ở Bến Tre (năm 2013), có hơn 170 người bị ngộ độc nhưng chỉ có 22 người khởi kiện ra tòa đòi bồi thường. Tuy nhiên, sau khi vụ kiện thắng, tiền bồi thường chỉ được hơn 20 triệu đồng không “bõ bèn” để người tiêu dùng theo đuổi trong 2 năm ròng.

Có ý kiến cho rằng nhận thức của xã hội về vị trí và vai trò của công tác bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng còn hạn chế, quan điểm của ông về vấn đề này như thế nào?

Tôi đồng tình với quan điểm này. Mặc dù người tiêu dùng đã đang và sẽ thiệt hại nhưng công tác bảo vệ người tiêu dùng vẫn chưa đạt mức cần thiết, chưa được coi trọng ở mức cần thiết. Ngay ở cấp chính quyền không phải địa phương nào cũng quan tâm.

Trong Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng quy định phải có tổ chức bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng nhưng đến nay mới có 50/63 tỉnh có Hiệp hội. Ngay cả các tỉnh đã có tổ chức bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, chính quyền cũng chưa giao việc cho các hiệp hội.

Tôi là người đã đi tuyên truyền về Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, đứng dạy một lớp cán bộ mà cũng chỉ có 4-8% biết đến Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trong khi Luật đã có hiệu lực 5 năm.

Thưa ông, pháp luật về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng đã có nhưng quyền của người tiêu dùng đã, đang và sẽ bị đe dọa. Làm sao để quyền của người tiêu dùng được đảm bảo?

Tôi cho rằng, nếu ban hành luật mà mọi thứ đều ổn cả thì chắc chắn không xảy ra tai nạn giao thông, không có những vụ trật đường ray của tàu hỏa. Do vậy, Luật là hành lang pháp lý cần thiết.

Từ khi có Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, ý thức người dân và doanh nghiệp cũng tăng lên nhưng vẫn chưa đáp ứng kỳ vọng người tiêu dùng. Trên thực tế vẫn còn nhiều việc gây bức xúc xã hội như bán hàng đa cấp, thực phẩm chức năng, hàng giả bắt vài chục tấn…

Do vậy, để thay đổi nhận thức, tôi nghĩ rằng cần phải tuyên truyền mạnh hơn đến cả các cán bộ ở địa phương chứ không chỉ dừng ở việc nâng cao dân trí. Việc thực thi Luật phụ thuộc vào nhiều cấp, trong đó vai trò của Nhà nước vẫn là "nhạc trưởng" bởi Nhà nước có thẩm quyền, có nguồn lực.

Xin cảm ơn ông!