Điều tra luận tội Tổng thống Mỹ: Nhà Trắng chưa hợp tác với Hạ viện
	Ông Trump tố cuộc điều tra luận tội Tổng thống là “đảo chính”
	Luận tội Tổng thống Trump: Lộ trình và tác động
	Phe Dân chủ ra “đòn hiểm” nhưng Trump có chiến lược phản công lợi hại

Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: Washington Post

Cho dù yêu cầu luận tội có đi đến kết cục bãi nhiệm Tổng thống Trump hay không thì nó đã thu hút mọi sự chú ý của dư luận Mỹ. Trong khi đảng Dân chủ đẩy mạnh các nỗ lực luận tội bằng việc liệt kê một loạt quan chức vào danh sách cần lấy lời khai trước Quốc hội, thì các thành viên đảng Cộng hòa đang chật vật trong việc bảo vệ Tổng thống Trump. Từ trước tới nay, đảng Cộng hòa vẫn khá đoàn kết ủng hộ Tổng thống Trump, nhưng một số nhân vật đã bắt đầu muốn “đứng sang hàng khác”.

Đa phần đảng Cộng hòa vẫn ủng hộ Trump

Lãnh đạo phe thiểu số tại Hạ viện, nghị sỹ Kevin McCarthy (đảng Cộng hòa) đã phát đi tuyên bố yêu cầu Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi (đảng Dân Chủ) chấm dứt yêu cầu luận tội mà bà đã tuyên bố cuối tháng 9 cho tới khi “những quy tắc, quy trình minh bạch và công bằng được thiết lập để điều hành quy trình luận tội như thông thường”.

Ví dụ, đã có sự “ồn ào” trong tuần vừa qua về quyền xét xử trong phạm vi Quốc hội. Ủy ban Tình báo Hạ viện, do nghị sỹ Adam Schiff (đảng Dân chủ đứng đầu, đang dẫn đầu quy trình yêu cầu luận tội, đã phỏng vấn cựu Đặc phái viên Mỹ tại Ukraine Kurt Volker ngày 4/10 và lên kế hoạch sẽ phỏng vấn với các quan chức Bộ Ngoại giao khác trong 2 tuần tới. Việc luận tội thông thường do Ủy ban Tư pháp Hạ viện chuẩn bị và các vấn đề liên quan tới Bộ Ngoại giao và chính sách ngoại giao do Ủy ban Đối ngoại hạ viện phụ trách.

“Tôi được thông báo chưa đầy 24 giờ trước cuộc phỏng vấn đầu tiên dự kiến diễn ra, rằng nó sẽ do Ủy ban Tình báo điều hành và việc thẩm vấn sẽ được thực hiện hoàn toàn bởi các thành viên của Ủy ban này”, nghị sỹ Michael McCaul (đảng Cộng hòa) một thành viên cấp cao của Ủy ban Đối ngoại cho biết.

Nghị sỹ Kevin Mc Carthy thậm chí đã lên danh sách một số câu hỏi liên quan đến việc quy trình yêu cầu luận tội sẽ được tiến hành như thế nào, trong đó bao gồm cả việc làm việc thông qua các kênh chính thức của Hạ viện, quyền gửi trát triệu tập và các quyền đối với việc tham vấn của Tổng thống.

“Nếu bà Pelosi không định đi theo các tiền lệ trước đây đối với tất cả các vấn đề này, thì bà ấy không tuân thủ các tiêu chuẩn của quy trình. Tôi mong đợi sự hồi đáp nhanh chóng của bà về những vấn đề then chốt này”, McCarthy cho biết.

Tuy nhiên, rất nhanh chóng, chỉ vài giờ sau, Chủ tịch Hạ viện Pelosi đã hồi đáp bằng một lá thư riêng. “Các quy tắc hiện nay của Hạ Viện cho phép các Ủy ban với đầy đủ thẩm quyền được tiến hành điều tra về tất cả các vấn đề nằm trong thẩm quyền của họ, trong đó có cả các cuộc điều tra luận tội. Không có yêu cầu nào trong Hiến Pháp, các quy tắc Hạ viện, hay các tiền lệ của Hạ viện nói rằng toàn bộ Hạ viện phải bỏ phiếu trước khi tiến hành với yêu cầu luận tội”, bà viết, phản hồi về những chỉ trích cho rằng, phe Dân chủ đang tiến hành một yêu cầu luận tội không chính thức.

Một số Thượng nghị sỹ cấp cao của đảng Cộng hòa trước đây bất đồng với ông Trump vẫn từ chối chống lại Tổng thống.

Thượng nghị sỹ Thom Tillis, người phản đối chính sách nhập cư cứng rắn của Tổng thống Trump, ngày 3/10 cũng nói rằng, “Sự thật là những gì họ đang làm hiện nay không đủ để thúc đẩy cuộc luận tội hay các điều khoản luận tội. Hơn nữa nếu đó là tất cả những gì họ có, thì điều này sẽ sớm kết thúc, nó sẽ lại thêm một chương mới trong chuỗi nỗ lực thất bại chỉ để nhằm đảo chiều cuộc bầu cử”.

Thượng nghị sỹ Marco Rubio cũng bảo vệ Trump sau khi Tổng thống kêu gọi Trung Quốc điều tra các thỏa thuận làm ăn của gia đình Biden ở nước này. “Tôi không biết liệu đó có phải là lời đề nghị thực sự không hay ông ấy chỉ đang chĩa mũi nhọn vào báo chí. Ông ấy khá tốt với việc khiến mọi người phải tức điên. Ông ấy đã làm thế trong một lúc và báo chí phản ứng lại ngay tức khắc”, Rubio nói.

Điều đáng ngại là “sóng ngầm”

Tuy nhiên, không phải mọi Thượng nghị sỹ đều cảm thấy hài lòng với cách cư xử của Tổng thống.

Phản ứng về cuộc điều tra do Trung Quốc tiến hành, Thượng nghị sỹ Mitt Romney tuyên bố trên Twitter rằng “Lời đề nghị trơ trẽn và chưa từng có của ông Trump đối với Trung Quốc và Ukraine để điều tra Joe Biden là sai lầm và kinh khủng”.

Động thái của Romney là rất đáng chú ý. Cho tới nay, hầu hết các Thượng nghị sỹ Cộng hòa đều bảo vệ Trump, c

hỉ có một Thượng nghị sỹ khác của đảng Cộng hòa ngoài ông Romney lên tiếng chỉ trích Trump là Ben Sasse, người đã tuyên bố “Người Mỹ sẽ không xem kịch Trung Quốc để biết sự thật”.

Liệu có sự chia rẽ trong hàng ngũ cấp cao của đảng cộng hòa? Nếu có, ông Trump sẽ có lý do để phải lo lắng. Từ trước tới nay, ông Trump đã phản ứng với viễn cảnh luận tội với sự giận giữ và sợ hãi. Một số nhà bình luận cho rằng sự lo sợ của Trump là vì vết nhơ luận tội hơn là bị bãi nhiệm. Sau tất cả, ông biết Thượng viện sẽ không bao giờ bỏ phiếu kết tội ông. Nhưng nỗi sợ của ông không phải là điều mơ hồ.

Đây là lý do: Luận tội là tiến trình không thể dự đoán được. Lời chỉ trích của Romney là không được mong đợi và mang lại vỏ bọc cho các thành viên Cộng hòa khác ruồng bỏ Trump.

Đây cũng là trường hợp mà các Thượng nghị sỹ Cộng hòa có thể tìm ra lý do để gạt bỏ Trump. Lý do đầu tiên và quan trọng nhất là việc họ sẽ tìm cách bảo vệ cái ghế riêng của mình trước khi tìm kiếm sự hỗ trợ từ Trump. Nếu Lãnh đạo phe đa số, Thượng nghị sỹ Mitch MacConnell quyết định rằng cái giá của việc bảo vệ Trump vượt quá những lợi ích bầu cử, ông sẽ không ngần ngại khiến Trump “lên cơn đau tim”.

Thứ hai, việc gạt bỏ Trump cũng sẽ mở ra tương lai chính trị cho một số Thượng nghị sỹ Cộng hòa, từ Rubio tới Josh Hawley, những người cho rằng mình có tố chất Tổng thống. Nếu ông Trump tái đắc cử năm 2020, họ sẽ lại phải đợi thêm 4 năm nữa để bắt đầu cuộc chạy đua. Nếu ông Trump bị loại bỏ từ bây giờ, họ sẽ có thể bước vào đường đua sớm hơn.