Theo đánh giá, mặc dù Cơ chế một cửa quốc gia (NSW) đã được triển khai và đạt được những kết quả tích cực trong những năm qua nhưng đánh giá tổng quan về công năng sử dụng cơ chế này còn thiếu một lĩnh vực hết sức quan trọng - đó là tổ chức kết nối, chia sẻ thông tin giữa các cơ quan nhà nước, tổ chức, doanh nghiệp (DN) liên quan trực tiếp, gián tiếp đến hàng hóa xuất nhập khẩu (XNK), quá cảnh; người và phương tiện vận tải xuất nhập cảnh (XNC), quá cảnh.

Lĩnh vực này có tầm ảnh hưởng sâu rộng đến việc xây dựng, hoàn thiện Chính phủ điện tử, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin hiện đại trong các cơ quan nhà nước; triển khai đúng nghĩa, toàn diện NSW; thực hiện cải cách thủ tục hành chính, nâng cao chất lượng cung cấp dịch vụ công, thông tin, dữ liệu cho DN và người dân; hội nhập quốc tế trong khu vực và trên thế giới; nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước; góp phần phòng, chống buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới; góp phần chống lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại và gian lận xuất xứ…

Phó Tổng cục trưởng Âu Anh Tuấn chủ trì cuộc họp bàn, trao đổi, xây dựng kế hoạch sửa đổi Nghị định 85/2019/NĐ-CP. Ảnh: H.Nụ

Trong khi đó, trên thực tế hiện nay về mức độ đáp ứng của hệ thống văn bản quy phạm pháp luật hiện hành có liên quan; về chủ trương, chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, cũng như về thực tế triển khai NSW càng cho thấy sự cần thiết phải tạo dựng cơ sở pháp lý minh bạch, hiệu quả cho việc triển khai kết nối, chia sẻ thông tin giữa các cơ quan nhà nước, tổ chức, DN liên quan trực tiếp, gián tiếp đến hàng hóa XNK, quá cảnh; người và phương tiện vận tải XNC, quá cảnh theo NSW.

Đặc biệt, nhằm đáp ứng yêu cầu quản lý để phù hợp với mô hình trao đổi dữ liệu hàng hóa XNK giữa Việt Nam và Trung Quốc khi triển khai nhiệm vụ tại Quyết định số 865/QĐ-TTg ngày 17/8/2024 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án thí điểm xây dựng Cửa khẩu thông minh tại đường chuyên dụng vận chuyển hàng hóa khu vực mốc 1119-1120 và đường chuyên dụng vận chuyển hàng hóa khu vực mốc 1088/2 – 1089 thuộc cặp cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị (Việt Nam) – Hữu Nghị Quan (Trung Quốc), Bộ Tài chính đã ban hành kế hoạch triển khai nhiệm vụ này.

Theo đó, Bộ Tài chính chủ trì nâng cấp Cổng thông tin một cửa quốc gia để thực hiện việc tiếp nhận, chia sẻ thông tin các lô hàng XNK, phương tiện XNC với phía Hải quan Nam Ninh (Trung Quốc) và các cơ quan chức năng tại cửa khẩu.

Để thực hiện theo đúng lộ trình, Bộ Tài chính giao Tổng cục Hải quan chủ trì xây dựng nghị định sửa đổi Nghị định 85/2019/NĐ-CP về việc thực hiện thủ tục hành chính đối với hàng hóa XNK, quá cảnh; phương tiện vận tải XNC, quá cảnh theo NSW, Cơ chế một cửa ASEAN; kiểm tra chuyên ngành đối với hàng hóa XNK.

Kết luận chỉ đạo triển khai xây dựng trình tự, nội dung nghị định sửa đổi Nghị định số 85/2019/NĐ-CP, Phó Tổng cục trưởng Âu Anh Tuấn cho rằng, phạm vi điều chỉnh, nội dung của Nghị định 85/2019/NĐ-CP quy định ở mức độ nguyên tắc, chưa chi tiết về phạm vi, nội dung thông tin chia sẻ cũng như các yêu cầu kỹ thuật về kết nối, chia sẻ thông tin (phân loại thông tin, hình thức, thời hạn cung cấp, yêu cầu đảm bảo kết nối, trách nhiệm của các bên liên quan) với nhiều đối tượng khác nhau theo NSW.

Do đó, Phó Tổng cục trưởng Âu Anh Tuấn yêu cầu Vụ Pháp chế chủ trì phối hợp với Cục Giám sát quản lý về hải quan, Cục Công nghệ thông tin và Thống kê hải quan rà soát, đánh giá cụ thể và dự kiến nội dung chính sửa đổi để trình Bộ Tài chính lấy ý kiến các bộ, ngành liên quan, sau đó tổng hợp trình Chính phủ xem xét.

Trong đó đặt mục tiêu trong 2 tháng cuối năm 2024 sẽ hoàn thiện hồ sơ, trình tự theo lộ trình và bắt đầu năm 2025 sẽ đi vào xây dựng chi tiết nội dung cho nghị định này, đảm bảo chất lượng, tiến độ theo đúng nhiệm vụ được giao, Phó Tổng cục trưởng Âu Anh Tuấn nhấn mạnh.