Cụ thể, con số này tại Việt Nam chỉ là 0,4% trong khi Singapore là 2,2%, Thái Lan là 1,3%, Malaysia là 1%. Theo các chuyên gia, chi phí đầu tư cho R&D là một trong những thước đo quan trọng để đánh giá khả năng tăng năng suất bằng việc đổi mới công nghệ. TS. Chu Thanh Tuấn, Đại học RMIT cho rằng, việc thành lập các trung tâm R&D mang đến cơ hội tăng trưởng kinh tế, phát triển kỹ năng và tiếp cận với các công nghệ hàng đầu nhưng cũng đặt ra nhiều thách thức trong việc quản lý, phát triển.

Mặc dù đã có nhiều “ông lớn” quyết định thành lập các trung tâm R&D tại Việt Nam như Samsung, Apple, Marvell, NVIDIA…, nhưng nhìn chung thực tế tại các doanh nghiệp Việt Nam thì việc đầu tư cho R&D còn rất nhiều hạn chế.

Chẳng hạn, chất lượng nguồn nhân lực Việt Nam vẫn còn thấp, thiếu kinh nghiệm thực tế và kỹ năng mềm cần thiết để làm việc trong môi trường R&D. Hơn nữa, chi phí để đầu tư vào R&D cũng rất lớn, khó phù hợp với đại đa số doanh nghiệp Việt Nam. Ví dụ, tại Tập đoàn Vingroup, chỉ riêng chi phí R&D cho các mẫu xe VinFast đã lên tới hàng tỷ USD; Tập đoàn FPT cũng đã dành khoản ngân sách bằng 5% lợi nhuận trước thuế năm liền trước để chi cho hoạt động R&D; Công ty Cổ phần Bóng đèn Phích nước Rạng Đông cũng chi cho hoạt động R&D lên tới 20% lợi nhuận sau thuế…

Do đó, để tận dụng các cơ hội và tăng năng suất lao động, các doanh nghiệp Việt Nam cần tăng tốc và có những đột phá trong đầu tư vào R&D. Các doanh nghiệp nên bắt đầu từ việc thay đổi tư duy, quyết tâm và mạnh dạn đầu tư, tìm tòi xu hướng để triển khai và ứng dụng các công nghệ mới... Điều này đòi hỏi sự chủ động và sáng tạo từ các doanh nghiệp, tránh lệ thuộc vào khối doanh nghiệp FDI.

Mặt khác, công việc này cũng cần sự chung tay của các cơ quan quản lý, từ những hỗ trợ nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực đến việc xây dựng, sửa đổi chính sách, cơ sở pháp lý cho phù hợp. Nhiều khuyến nghị còn được đưa ra về xây dựng cơ chế hợp tác công tư cho hoạt động R&D, hay xây dựng cơ chế ưu đãi để thu hút vốn, hỗ trợ về chi phí… cũng như ưu đãi, cắt giảm thủ tục để hỗ trợ doanh nghiệp thực hiện hiệu quả và khả thi.