Thuốc lá “thế hệ mới” đang ngoài vòng kiểm soát?
	Lúng túng trong quản lý thuốc lá “thế hệ mới”
	Infographics: Vận chuyển, tàng trữ 1 bao thuốc lá nhập lậu có thể bị phạt 3 triệu đồng

ảnh minh họa

Thành phần của các loại thuốc lá mới này bao gồm nicotine, acrolein, phân tử ultrafine, formaldehyde, acetaldehyde... với hơn 15.000 hương liệu khác nhau. Hầu hết các chất đều mang hàm lượng độc tính cao, nhiều chất được xếp vào nhóm gây ung thư và nghiêm trọng hơn một số sản phẩm phát hiện có chất ma túy.

Điều đáng nói, loại thuốc lá nguy hại này đang tấn công nhanh vào giới trẻ.

Ông Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh, Giám đốc Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá, Bộ Y tế cho biết, theo điều tra của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) năm 2019, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điếu ở học sinh, sinh viên Việt Nam có xu hướng giảm, nhưng tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử bắt đầu tăng lên 2,6%.

Điều này cũng trùng hợp với số vụ vi phạm bị bắt giữ về sản phẩm này không ngừng tăng. Năm 2019, Cục Quản lý thị trường Hà Nội bắt giữ trên 200 sản phẩm thuốc lá điện tử; Cục Quản lý thị trường TPHCM bắt giữ trên 16.000 bao thuốc lá làm nóng. Riêng tháng 1/2020, Cục Điều tra chống buôn lậu (Tổng cục Hải quan) đã bắt giữ 78.800 điếu thuốc lá làm nóng thương hiệu H. tại sân bay Tân Sơn Nhất. Tháng 4/2020, Cục Quản lý thị trường Hà Nội bắt giữ 39.800 điếu thuốc lá làm nóng thương hiệu M.

Một loại hàng hóa mới, nguy hại như vậy nhưng nó chưa được quy định cụ thể tại các văn bản quy phạm pháp luật cũng như chính sách quản lý của các bộ, ngành.

Ông Lê Thành Hưng từ Viện Tiêu chuẩn Chất lượng Việt Nam cho hay, hiện Việt Nam chưa có định danh chính xác cho loại hình sản phẩm này. Một cán bộ Tổng cục Quản lý thị trường cũng cho hay, do chưa có chế tài với sản phẩm này nên chỉ có thể xử lý giống như hàng hóa do nước ngoài sản xuất mà không có hóa đơn chứng từ, nên các việc xử lý chưa sát với hành vi vi phạm.

Chính vì chưa được quy định nên tình trạng thẩm thấu qua đường “xách tay”, buôn lậu và buôn bán tự do trên thị trường ngày càng diễn ra sôi động, trong khi cơ quan chức năng cũng khó khăn để xử lý. Bởi các sản phẩm này đều do nước ngoài sản xuất.

Nhìn thẳng thực tế, việc chậm trễ ban hành các quy định pháp luật đối với thuốc lá thế hệ mới là sự thiếu trách nhiệm trong quản lý và thờ ơ với sức khỏe cộng đồng của cơ quan hữu quan. Vì vậy, ngân sách nhà nước mất đi một phần thu không nhỏ trong khi thị trường bị nhiễu loạn và sức khỏe người sử dụng đứng trước tác hại nghiêm trọng.

Trên thế giới, một số nước đã ban hành lệnh cấm, một số cho sử dụng loại thuốc lá mới này. Do đó cơ quan quản lý nước ta cần nhanh chóng xây dựng các quy định phù hợp để đưa loại sản phẩm này vào khung khổ quản lý rõ ràng, chặt chẽ để kịp thời chống nhiễu loạn thị trường và bảo vệ sức khỏe cộng đồng.