Năm 2024 phải là năm bứt phá trong giải ngân vốn đầu tư công

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã ký Chỉ thị số 26/CT-TTg ngày 8/8/2024 về các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công những tháng cuối năm 2024.

Chỉ thị nêu rõ: năm 2024 phải là năm bứt phá trong giải ngân vốn đầu tư công, phấn đấu tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công đạt trên 95% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, tạo tiền đề thuận lợi hoàn thành các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội năm 2024 và phấn đấu đến hết năm 2025 hoàn thành ít nhất 3.000 km đường bộ cao tốc.

Để đạt được mục tiêu phấn đấu trên, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các bộ, cơ quan trung ương và địa phương phải khẩn trương hoàn thành thủ tục đầu tư, đấu thầu, phấn đấu khởi công tất cả công trình, dự án đầu tư công thuộc phạm vi quản lý đã được cấp có thẩm quyền giao, phân bổ kế hoạch đầu tư công năm 2024.

Các bộ, cơ quan trung ương và địa phương lập kế hoạch giải ngân chi tiết từng dự án và tuân thủ nghiêm kế hoạch giải ngân từng tháng, quý. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát hiện trường, đôn đốc các nhà thầu, tư vấn đẩy nhanh tiến độ. Phân công cụ thể lãnh đạo chịu trách nhiệm theo dõi tiến độ thực hiện; bám sát, kịp thời tháo gỡ khó khăn và chịu trách nhiệm về kết quả giải ngân của từng dự án. Đồng thời, chủ động rà soát, đánh giá khả năng giải ngân của từng dự án, tổng hợp nhu cầu bổ sung vốn của các dự án và có phương án điều chỉnh kế hoạch vốn từ những dự án chậm giải ngân sang dự án có khả năng giải ngân trong nội bộ của bộ, cơ quan trung ương, địa phương theo quy định, bảo đảm giải ngân hết số vốn đã được giao.

Thủ tướng yêu cầu phải đẩy nhanh tiến độ bồi thường, giải phóng mặt bằng các dự án. Cụ thể, các bộ, cơ quan trung ương và địa phương tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, xác định công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng là nút thắt trong triển khai dự án cần phải tập trung tháo gỡ.

Bên cạnh đó, các bộ, cơ quan trung ương và địa phương cần tập trung tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc liên quan đến đất đai, tài nguyên. Tiếp tục tập trung thực hiện nghiêm túc các chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ về tháo gỡ các khó khăn liên quan đến cấp phép mỏ, khai thác vật liệu đá, cát, đất… phục vụ các dự án đầu tư công đảm bảo nhanh, hiệu quả, đúng quy định pháp luật. Thực hiện các biện pháp kiểm soát giá và chất lượng nguyên vật liệu xây dựng phục vụ cho các dự án đầu tư công. Xử lý nghiêm tình trạng tạo khan hiếm giả, liên kết giữa các chủ mỏ vật liệu để nâng giá, khai thác, cung cấp không đúng quy định làm ảnh hưởng đến việc thi công các dự án...

Ông Nguyễn Chí Dũng, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư: Đầu tư có trọng tâm, trọng điểm, không phân tán, dàn trải

Để đẩy mạnh thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công, yếu tố quyết định là sự chỉ đạo điều hành thống nhất, quyết liệt, kịp thời của Chính phủ và sự vào cuộc tích cực của các cấp, ngành. Trong chỉ đạo, điều hành, lãnh đạo các bộ, ngành, địa phương phải có quyết tâm cao, nỗ lực lớn, phân công nhiệm vụ có trọng tâm, trọng điểm, rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, thời gian và kết quả, để dễ kiểm tra, giám sát, đánh giá và quan trọng hơn là làm việc nào dứt điểm việc đó.

Các đơn vị trực tiếp triển khai kế hoạch đầu tư công phải chủ động rà soát, thông tin kịp thời, chính xác về các khó khăn, vướng mắc; đề xuất, kiến nghị các cơ quan quản lý có chính sách, giải pháp nhanh, mạnh, đáp ứng yêu cầu thực tiễn. Ngoài ra, cần lưu ý đầu tư phải có trọng tâm, trọng điểm, không phân tán, dàn trải, manh mún; đẩy mạnh cơ cấu lại đầu tư công, phát huy vai trò dẫn dắt, lan tỏa là “vốn mồi” để huy động vốn đầu tư của khu vực ngoài nhà nước, tạo không gian, động lực mới thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.

Ông Nguyễn Văn Dũng, Phó Chủ tịch UBND TPHCM: Hy vọng cải thiện trong thời gian tới

Từ nay đến cuối năm 2024, phải giải ngân đạt 95% số vốn được giao trong năm. TPHCM đặt ra mục tiêu giải ngân theo từng mốc thời gian để đảm bảo đến hết quý 4 phải đạt được mục tiêu đề ra. Đây là việc hết sức khó khăn nhưng TPHCM sẽ nỗ lực bằng nhiều giải pháp để phân cấp ủy quyền cho các quận huyện, TP Thủ Đức. Thứ hai sẽ tập trung hoàn tất các thủ tục giải phóng mặt bằng, tiếp tục giải quyết kiến nghị của các địa phương và tích cực phối hợp với các cơ quan trung ương để tháo gỡ khó khăn trong triển khai dự án đầu tư công.

Chính phủ, các địa phương và TPHCM đều đang có những giải pháp quyết liệt như mạnh dạn phân cấp phân quyền, thành lập các tổ công tác đặc biệt, kiểm tra chỉ đạo sát sao để tháo gỡ khó khăn cho từng lĩnh vực, dự án... Nếu tiếp tục triển khai tích cực, việc giải ngân vốn đầu tư công hy vọng có thể được cải thiện trong thời gian tới.

TS Trần Du Lịch, chuyên gia kinh tế: Tận dụng tốt 2 cơ chế quan trọng về tài chính

Nếu những vướng mắc trong lĩnh vực đầu tư công được tháo gỡ, chỉ tiêu giải ngân vốn đầu tư công trong năm nay đã đề ra từ 90%-95%, sẽ thúc đẩy kinh tế, tạo được cú hích cho năm sau - năm cuối cùng giai đoạn 2020-2025. Riêng TPHCM cần tiếp tục thực hiện Nghị quyết 98 để hình thành khung quy định, trong đó có lĩnh vực đầu tư công. Qua đó, TPHCM đáp ứng nguồn vốn và tận dụng cho được 2 cơ chế quan trọng về tài chính. Đó là phát hành trái phiếu để tăng bội chi đầu tư lên 120% nhằm đi trước một số công trình đầu tư hạ tầng và huy động được nguồn vốn tư nhân thông qua các hình thức tham gia vào đầu tư công, để TPHCM tiến đến giai đoạn cứ 1 đồng vốn nhà nước, thu hút được 10 đồng vốn tư nhân.

TS Nguyễn Quốc Việt, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách, Đại học Quốc gia Hà Nội: Cần giải quyết khâu điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất

Có nhiều điểm nghẽn về giải ngân vốn đầu tư công khiến hầu hết địa phương đều chưa đạt, nhất là TPHCM chỉ 15% là quá thấp so với mặt bằng chung khoảng 30%. Theo tôi, ngoài những vấn đề ngắn hạn tập trung vào các khía cạnh như thủ tục, cơ chế tháo gỡ, điều phối chung; giải phóng mặt bằng; liên quan đến mỏ vật liệu cơ bản như đất, cát, sỏi và tháo gỡ những điểm nghẽn về nguồn vốn kết hợp.

Ngoài ra, vấn đề quy hoạch cũng cần được quan tâm. Đơn cử như ở phía Bắc, cao tốc Lạng Sơn – Cao Bằng đang có vấn đề là một địa phương giải phóng mặt bằng xong còn một địa phương khác chưa xong. Điều này cho thấy việc quy hoạch lẽ ra đã phải đồng bộ từ sớm nhưng thực tế giữa các tỉnh lại chưa. Việc quy hoạch và chuyển đổi mục đích sử dụng đất rừng sang đất giao thông lại chậm hơn so với tiến độ triển khai các dự án hạ tầng quan trọng, Do đó, về ngắn hạn, cần giải quyết khâu điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất để giải phóng mặt bằng, giao đất…

T.D - H.D (ghi)