Xây dựng hành lang pháp lý mới, thúc đẩy thị trường bảo hiểm phát triển
	Luật Kinh doanh bảo hiểm: Cơ sở pháp lý vững chắc thúc đẩy thị trường bảo hiểm phát triển vượt bậc

Khung pháp lý mới cho phép các công ty bảo hiểm tự chủ hơn trong hoạt động kinh doanh. Ảnh: ST

Đánh giá về những nội dung trong dự thảo, Công ty chứng khoán Rồng Việt cho rằng, những nội dung mới có thể tạo ra những thay đổi, đặc biệt là bảo hiểm nhân thọ và bảo hiểm sức khỏe.

Nổi bật là việc hình thành cơ sở dữ liệu chung cho toàn thị trường do các thông tin nhân thân về người mua, về giao dịch sẽ được công khai, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp bảo hiểm đánh giá rủi ro tốt hơn, ngăn chặn trục lợi và thiết kế sản phẩm phù hợp nhu cầu khách hàng hơn. Điều này sẽ giúp cho hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp được nâng cao nhờ cắt giảm chi phí khai thác, chi phí bồi thường và chi phí pháp lý.

Dự thảo cũng mở rộng các định nghĩa về người được bảo hiểm, quyền lợi có thể được bảo hiểm, đối tượng của hợp đồng bảo hiểm con người, giao kết hợp đồng bảo hiểm con người cho trường hợp chết. Từ đó tạo ra thêm nhiều cơ sở pháp lý để nhu cầu mua bảo hiểm có thể phát sinh.

Đối với tổ chức bảo hiểm vi mô, Công ty chứng khoán Rồng Việt nhận định, bảo hiểm vi mô là loại sản phẩm đặc thù có vai trò an sinh xã hội và cần cách thức triển khai khác với bảo hiểm thương mại để khuyến khích các nhà bảo hiểm. Nếu khung pháp lý phù hợp, phân khúc này có thể bùng nổ về doanh thu nhờ dư địa thị trường người có thu nhập thấp rất lớn.

Báo cáo phân tích của SSI Research cũng đánh giá, bản dự thảo sửa đổi Luật Kinh doanh bảo hiểm là một bước tích cực cho sự phát triển dài hạn của ngành bảo hiểm.

Dự thảo cho phép các công ty bảo hiểm tự chủ hơn trong hoạt động kinh doanh, trong đó các cơ quan quản lý sẽ không can thiệp quá sâu về mặt kỹ thuật vào hoạt động của các công ty bảo hiểm như trước đây. Thay vào đó, vai trò của cơ quan quản lý sẽ là ưu tiên quản lý giám sát, thúc đẩy tính minh bạch và sự phát triển lành mạnh của thị trường bảo hiểm.

Cụ thể, Điều 7 trong dự thảo nêu rõ nguyên tắc cơ bản trong hoạt động kinh doanh bảo hiểm là doanh nghiệp bảo hiểm có quyền tự chủ và tự chịu trách nhiệm trong hoạt động kinh doanh bảo hiểm. Ngoài ra, Điều 96 cũng nêu rõ doanh nghiệp bảo hiểm được chủ động, tự chịu trách nhiệm trong xây dựng, thiết kế và phát triển sản phẩm bảo hiểm.

Trong khi đó, Bộ trưởng Bộ Tài chính ban hành quy định về khung năng lực, tiêu chuẩn, hướng dẫn việc thực hiện các chức năng: đề xuất mức phí sàn, thẩm định phương pháp định phí bảo hiểm, phương pháp trích lập dự phòng nghiệp vụ, thẩm định các yếu tố trong công thức tính toán vốn trên cơ sở rủi ro và một vài khía cạnh khác (Điều 163). Như vậy, các cơ quan quản lý hiện sẽ giám sát các công ty bảo hiểm về mặt mô hình hơn là đi sâu về kỹ thuật và từng sản phẩm riêng lẻ như trước.

Các cơ quan quản lý sẽ khuyến khích, tạo điều kiện để doanh nghiệp nghiên cứu, phát triển công nghệ, sản phẩm, dịch vụ, ứng dụng công nghệ tiên tiến trong hoạt động kinh doanh bảo hiểm (Điều 5). Theo đó, dự thảo luật lần này bổ sung 1 Mục mới bao gồm 4 Điều (từ Điều 121 đến Điều 124) về ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động kinh doanh bảo hiểm, trong đó có danh mục dịch vụ liên quan đến bảo hiểm được thực hiện toàn bộ hoặc một phần qua môi trường mạng. Theo SSI Research, hướng dẫn chung này và các quy định liên quan tiếp theo sẽ rất cần thiết đặc biệt trong bối cảnh các công ty bảo hiểm công nghệ (Insurtech) đã và đang phát triển mạnh mẽ trong thời gian gần đây.

Do công ty bảo hiểm có quyền tự chủ và tự chịu trách nhiệm về hoạt động của mình, danh sách các hoạt động bị nghiêm cấm đã được liệt kê tại Điều 10. 5 nguyên tắc giao kết và thực hiện hợp đồng bảo hiểm cũng được quy định tại Điều 13.

Điểm đáng chú ý nữa là việc đưa ra tỷ lệ an toàn vốn cùng với các yêu cầu khắt khe hơn về việc công bố thông tin. Dự thảo Luật Kinh doanh Bảo hiểm không nêu rõ mô hình quản lý vốn nào sẽ được áp dụng, tuy nhiên, SSI Research kỳ vọng đó là mô hình quản lý vốn trên cơ sở rủi ro (RBC) và chi tiết sẽ được quy định trong các văn bản dưới luật tiếp theo. RBC phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế.

Hiện tại, mức vốn yêu cầu được tính toán dựa trên dự phòng kỹ thuật hoặc số tiền bảo hiểm (đối với công ty bảo hiểm nhân thọ) và doanh thu phí bảo hiểm (đối với công ty bảo hiểm phi nhân thọ) - cả hai đều không tính đến các mức độ và loại rủi ro khác nhau. Theo đó, mức vốn yêu cầu được tính trên cơ sở rủi ro sẽ lớn hơn nếu áp dụng RBC. Trong khi đó, một số thay đổi về tổng vốn của doanh nghiệp cũng sẽ xảy ra đối với RBC.

Ví dụ, định giá tài sản sẽ được tính theo giá trị thị trường, thay vì giá trị sổ sách. Công ty bảo hiểm đang ghi nhận bất động sản (trụ sở chính, hệ thống chi nhánh...) theo giá trị sổ sách. Trong khi đó, giá trị thị trường của những tài sản này có thể đã thay đổi đáng kể trong vài thập kỷ qua. Do đó, SSI Research chờ đợi các văn bản dưới luật tiếp theo để đánh giá xem mô hình quản lý vốn mới sẽ có thể tác động như thế nào đến các công ty bảo hiểm.