Thống đốc NHNN Lê Minh Hưng trả lời chất vấn.

Tín dụng tích cực

Báo cáo trước Quốc hội, Thống đốc Lê Minh Hưng cho biết thời gian qua, toàn ngành đã tập trung triển khai theo chủ trương của Đảng và Nhà nước về tiền tệ và hoạt động ngân hàng và đạt được kết quả tích cực.

Cụ thể, NHNN đã giữ ổn định mặt bằng lãi suất, giảm lãi suất cho vay đối với lĩnh vực sản xuất kinh doanh, tăng trưởng tín dụng, tỷ giá ngoại tệ ổn định.

Đặc biệt, Thống đốc NHNN cho biết, nhờ tỷ giá ổn định nên dự trữ ngoại hối đã tăng lên mức 46 tỷ USD, nghĩa là từ đầu năm 2017 đến nay, NHNN đã mua được 7 tỷ USD. “Đây là con số kỷ lục và đáng mừng trong điều hành chính sách tiền tệ”, Thống đốc NHNN đánh giá.

Ngoài ra, lãnh đạo NHNN cũng cho biết, toàn ngành ngân hàng đã tích cực cơ cấu lại các tổ chức tín dụng và xử lý nợ xấu, đến nay tỷ lệ nợ xấu nội bảng đã được kiểm soát, xuống dưới 3%. Toàn ngành cũng tích cực cải cách thủ tục hành chính, giúp hoạt động hệ thống ngân hàng hiệu quả hơn.

Ngay sau báo cáo, trả lời câu hỏi của đại biểu Quốc hội Mai Thị Ánh Tuyết (An Giang) về tác động của tăng trưởng tín dụng đến tăng trưởng GDP, Thống đốc Lê Minh Hưng cho biết, căn cứ vào nghị quyết của Trung ương, Quốc hội và Chính phủ, NHNN đã xây dựng kịch bản tăng trưởng tín dụng năm 2017 với định hướng tăng khoảng 18% có điều chỉnh linh hoạt phụ thuộc vào các yếu tố khác của nền kinh tế. Tính đến cuối tháng 10, tín dụng đã tăng 13,66%, cao hơn 1 điểm % so với năm 2016; nhưng không đột biến.

“Quan điểm chỉ đạo của Chính phủ và NHNN là tăng trưởng tín dụng phải đi kèm với đảm bảo chất lượng tín dụng, hiệu quả tín dụng và quan trọng nữa là tín dụng phải đi vào lĩnh vực sản xuất, kinh doanh. Nên trong báo cáo gửi Quốc hội đã nêu rõ cơ cấu tín dụng được tập trung vào các lĩnh vực ưu tiên theo đúng chỉ đạo của Quốc hội, Chính phủ, tức là tăng trưởng tín dụng vào lĩnh vực chế biến, chế tạo, nông nghiệp, XK, các DN vừa và nhỏ… là những lĩnh vực động lực của tăng trưởng kinh tế”, Thống đốc NHNN nêu rõ.

Vì thế, Thống đốc Lê Minh Hưng cam kết tăng trưởng tín dụng phù hợp với khả năng hấp thụ của nền kinh tế không gây áp lực đến bất ổn kinh tế vĩ mô, đặc biệt là lạm phát, đưa vốn đến các lĩnh vực định hướng của nền kinh tế.

Trả lời câu hỏi của đại biểu Lê Công Đỉnh (Long An) về khả năng tăng trưởng tín dụng cả năm có đạt được 21% như mục tiêu đã đề ra, Thống đốc Lê Minh Hưng cho biết đây không phải chỉ đạo của Chính phủ với tăng trưởng GDP 6 tháng đầu năm thấp, vốn vào đầu tư công chưa đạt dự kiến nên Chính phủ đề nghị NHNN xem xét tăng tín dụng lên mức 21%. Do đó, đấy không phải mục tiêu bắt buộc NHNN phải làm mà cần đi kèm với chất lượng, nên ngân hàng nào đảm bảo thì sẽ xem xét cho tăng trưởng cao hơn, chứ không yêu cầu các ngân hàng tăng trưởng tín dụng bằng mọi giá.

“Đến cuối năm, tăng trưởng tín dụng sẽ xung quanh 18%. NHNN nhận thức được rằng tăng trưởng tín dụng quá mạnh có nguy cơ gây rủi ro và bất ổn lên lạm phát”, Thống đốc nói.

Để hỗ trợ cho tăng trưởng tín dụng và giúp tăng cường tiếp cận vốn ngân hàng, các đại biểu Quốc hội rất quan tâm đến vấn đề giảm lãi suất.

Theo Thống đốc NHNN, mặt bằng lãi suất cho vay vừa qua đã giảm rất mạnh. Nếu tính trong giai đoạn 2011-2016 thì lãi suất huy động đã giảm khoảng 7-10%, lãi suất cho vay còn giảm mạnh hơn nữa với mức 10-11%, qua đó góp phần giảm lãi suất cho vay.

Tuy nhiên, Thống đốc Lê Minh Hưng cho biết, các ngân hàng luôn hướng tới giảm chi phí cho DN, tuy nhiên lãi suất ở Việt Nam phụ thuộc nhiều yếu tố liên quan. Theo đó, ngoài công cụ chính sách ổn định thanh khoản để giảm lãi suất cho vay, thì các ngân hàng cũng phải tiết giảm chi phí, giảm chi phí cho vay và đẩy nhanh xử lý nợ xấu.

"Giảm lãi suất sẽ là trọng tâm điều hành của NHNN thời gian tới", Thống đốc NHNN khẳng định.

Ngoài ra, các đại biểu Quốc hội cũng đề nghị Thống đốc NHNN nói về việc tiếp cận vốn vay cho nông nghiệp công nghệ cao. Theo đó, ông Lê Minh Hưng cho biết, có một số lý do khiến DN còn khó tiếp cận vốn như khó khăn về thị trường tiêu thụ sản phẩm, một số DN có nhu cầu đầu tư nhưng giấy chứng nhận tài sản trên đất để thế chấp ngân hàng còn khó khăn nhất định. Vì thế, thời gian tới Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục phối hợp với Bộ NN-PTNT tháo gỡ vấn đề này.

Các ngân hàng "0 đồng" còn thua lỗ

Một trong những trọng tâm được các đại biểu quan tâm trong phiên chất vấn lãnh đạo NHNN là việc xử lý nợ xấu và cơ cấu lại tổ chức tín dụng. Theo đại biểu Hà Thị Minh Tâm (Hà Nam), Nghị quyết 42 của Quốc hội về thí điểm xử lý nợ xấu dù đã được ban hành nhưng thực tế việc thu hồi nợ triển khai vẫn vướng do tài sản đảm bảo liên quan đến tài sản kê biên.

Thống đốc Lê Minh Hưng khẳng định Nghị quyết 42 của Quốc hội vừa thông qua là khuôn khổ quan trọng và hữu ích để đẩy nhanh quá trình xử lý nợ xấu. Nghị quyết mới có hiệu lực từ 15-8-2017 và đến nay ngành ngân hàng đã có một số giải pháp triển khai cụ thể.

Về tồn tại vướng mắc như đại biểu Hà Thị Minh Tâm nêu là kê biên tài sản (thế chấp các khoản nợ xấu) liên quan đến một số vụ án, NHNN đã chỉ đạo các tổ chức tín dụng và Công ty VAMC tiếp tục làm việc với cơ quan chức năng để tiếp nhận các tài sản đó. Với một số khoản nợ xấu có hồ sơ pháp lý không đầy đủ, chủ yếu là tài sản đảm bảo bằng bất động sản, Thống đốc NHNN thừa nhận việc hoàn thiện các giấy tờ pháp lý cho tài sản đảm bảo, đặc biệt là bất động sản là vấn đề ưu tiên hàng đầu.

Trả lời câu hỏi về giải pháp đột phá của xử lý nợ xấu, lãnh đạo NHNN cho rằng trong bối cảnh ngân sách khó khăn, cần huy động nguồn lực xã hội và cụ thể là tìm đến nhà đầu tư nước ngoài nên phải có khuôn khổ pháp lý đồng bộ với những giải pháp cụ thể hỗ trợ cho tái cơ cấu.

Đặc biệt, về việc xử lý ngân hàng yếu kém, nhất là 3 ngân hàng được mua lại 0 đồng nhưng đến nay chưa đạt hiệu quả, còn thua lỗ. Thống đốc Lê Minh Hưng cho biết, sau khi mua lại 0 đồng, NHNN đã có những bước kiện toàn hoạt động, đưa các cán bộ từ các ngân hàng thương mại nhà nước sang để quản trị, điều hành; đồng thời tăng cường các biện pháp để đảm bảo an toàn, tiết giảm chi phí.

“Tuy nhiên, do thực trạng tài chính, khối tài sản không sinh lời cao, nên chi phí gia tăng. Vì vậy, giải pháp phải căn cơ, từ năm 2016 Chính phủ đã chỉ đạo xây dựng đề án xử lý các tổ chức tín dụng hoạt động yếu kém. Gần đây nhất Chính phủ đã họp để hoàn thiện các phương án xử lý cụ thể. Hiện chúng ta vẫn chưa có khuôn khổ pháp lý đủ mạnh để xử lý các ngân hàng yếu kém”, Thống đốc nêu rõ.

Cho vay BOT đã thấp hơn trước

Nói về vốn vay BOT, Thống đốc Lê Minh Hưng cho biết, cho vay BOT đã thấp hơn trước, tỷ trọng tín dụng cho vay chỉ chiếm 1,5% tổng dư nợ tín dụng. Nợ xấu khu vực này cũng thấp. NHNN đã yêu cầu kiểm soát chặt tín dụng bất động sản khoảng 6,5% trong khi năm ngoái là hơn 10%, tỷ trọng cho vay lĩnh vực này cũng giảm.

Trước câu trả lời này, đại biểu Trần Hoàng Ngân (TP.HCM) cho rằng, tới đây sẽ bấm nút đầu tư đường cao tốc Bắc – Nam với tổng vốn đầu tư hơn 118.000 tỷ đồng, ngân sách chỉ có 55.000 tỷ đồng và phải vay ngân hàng hơn 50.000 tỷ. Nên một trong số yếu tố tắc nghẽn là việc vượt quá khả năng cho vay của ngân hàng do những điều kiện pháp lý, ví dụ không được sử dụng vốn huy động ngắn hạn cho vay trung dài hạn. Nên đại biểu cho rằng, cần có giải pháp để tháo gỡ khó khăn.

Trả lời đại biểu Trần Hoàng Ngân, Thống đốc NHNN cho hay, nhu cầu vốn cho đường cao tốc rất lớn, nhưng rủi ro của hệ thống ngân hàng cũng quan trọng không kém. “Không phải ngân hàng không cho vay BOT giao thông mà các ngân hàng phải tăng cường thẩm định để tìm được các nhà đầu tư có năng lực tài chính thực sự, quản lý thật chặt quá trình sử dụng vốn", Thống đốc nhấn mạnh.

Sáng 17/11, Thống đốc NHNN Lê Minh Hưng sẽ tiếp tục trả lời chất vấn của các đại biểu Quốc hội về các vấn đề được dư luận quan tâm.