Chế biến cá ngừ xuất khẩu tại Công ty CP Thủy sản Bình Định. Ảnh: T.H

Theo bà Nguyễn Hà, chuyên gia thị trường cá ngừ của Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), sau một thời gian tăng trưởng cao ở mức 3 con số, xuất khẩu (XK) cá ngừ của Việt Nam sang Ba Lan đã sụt giảm trong tháng 9/2023. Giá trị XK cá ngừ sang thị trường này chỉ bằng một nửa so với cùng kỳ năm trước, và bằng 1/6 so với tháng trước đó.

Tuy nhiên, nhờ sự tăng trưởng cao trong những tháng trước đó nên XK cá ngừ sang Ba Lan tính lũy kế 9 tháng năm vẫn tăng 125% so với cùng kỳ năm 2022, đạt hơn 4 triệu USD.

Trong số các sản phẩm cá ngừ XK sang thị trường này, cá ngừ đóng hộp chiếm tỷ trọng lớn nhất hơn 83%. Và so với cùng kỳ, XK nhóm sản phẩm này trong 9 tháng năm tăng mạnh 211%. Theo các doanh nghiệp, một trong những nguyên nhân thúc đẩy XK cá ngừ đóng hộp sang thị trường này tăng mạnh là do ảnh hưởng của lạm phát. Bên cạnh đó, giá cả tăng trong chuỗi cung ứng (như giá dầu thực vật, lon và bao bì carton đều tăng vọt) nên các nhà nhập khẩu EU có xu hướng tăng nhập khẩu trực tiếp.

Trong khối EU, Ba Lan là thị trường nhập khẩu cá ngừ lớn thứ 7. Kim ngạch nhập khẩu cá ngừ của nước này có xu hướng tăng trưởng liên tục trong 5 năm trở lại đây.

Theo những nghiên cứu thị trường tiêu dùng mới nhất của The Seafood Consumer Index, trung bình 64% người tiêu dùng Ba Lan đang ăn cá và hải sản ít nhất một lần một tuần và 28% người Ba Lan ăn cá hai lần trở lên trong một tuần. Cá là sự lựa chọn chính vì có nhiều giá trị dinh dưỡng, các loại axit béo Omega-3, Vitamine D, selen, i-ốt và cung cấp nguồn chất đạm hoàn hảo. Hơn nữa người Ba Lan ưa chuộng hương vị của cá, họ có thể chế biến theo nhiều cách.

Tại Ba Lan, thực phẩm cá và hải sản rất phổ biến và nhu cầu tiêu thụ ngày càng tăng. Hiện có hơn 76% người Ba Lan độ tuổi 20-34 cho biết muốn ăn nhiều cá và hải sản và nhóm người độ tuổi 35-49 thì tỷ lệ là 86%. Các cửa hàng và siêu thị là những địa điểm cung cấp nguồn hàng lớn nhất. Trong khi đó các cửa hàng địa phương, khu chợ nhỏ lẻ thường chỉ bán cá đông lạnh. Có 51% người Ba Lan lựa chọn sản phẩm cá tươi và khoảng 50% ưa chuộng cá hun khói. Tuy nhiên trong giai đoạn diễn ra dịch Covid-19 nhu cầu tăng cao đối với các sản phẩm có hạn sử dụng dài hơn, như sản phẩm đông lạnh, cá đóng hộp.

Theo đánh giá của VASEP, bất chấp những khó khăn từ đại dịch Covid-19, Ba Lan mà một trong những nền kinh tế vẫn duy trì tăng trưởng tại châu Âu. Hiện lạm phát ở Ba Lan vẫn giữ được ở mức thấp. Do đó, Ba Lan được đánh giá là thị trường tiềm năng cho cá ngừ Việt Nam, nhất là sau khi EVFTA có hiệu lực, các sản phẩm cá ngừ của Việt Nam được hưởng nhiều ưu đãi về thuế quan.

Hiện Việt Nam đang là nguồn cung cá ngừ lớn thứ 3 ngoài khối cho thị trường Ba Lan, sau Ecuador và Philippines. Trong khi XK của Philippines sang thị trường này giảm liên tục, XK cá ngừ của Việt Nam lại đang khởi sắc.