Những dòng quảng cáo kêu gọi tham gia vào sàn Forex trên mạng xã hội. Ảnh: H.Dịu

Thử tìm kiếm trên Google hoặc Facebook với từ khóa “Forex” hay “tiền ảo”…, người tìm sẽ nhận được hàng trăm nghìn kết quả, trong đó có hàng nghìn lời mời chào tham gia đầu tư, mua bán. Thật hay giả, được hay mất…, với nhiều người không còn là mối bận tâm trước những lời hứa hẹn lợi nhuận lên tới vài chục % mỗi tháng.

Chuyên gia tài chính - ngân hàng TS. Nguyễn Trí Hiếu: Cần rà soát kẽ hở khung pháp lý Nhu cầu đầu tư vào Forex và tiền ảo của một bộ phận nhà đầu tư đang tăng mạnh. Tuy nhiên, khung pháp lý của Việt Nam còn nhiều kẽ hở. Vì thế, kinh doanh ngoại hối trái phép trên lãnh thổ Việt Nam sẽ bị xử lý, nhưng hầu hết sàn Forex, sàn giao dịch tiền ảo lại thành lập ở nước ngoài, hoặc đặt máy chủ tại nước ngoài nên cơ sở xử lý rất khó. Do đó, cơ quan chức năng phải có những công cụ mạnh hơn, phải có chế tài xử lý vi phạm, cùng với việc truy quét gắt gao các website sàn Forex, sàn giao dịch tiền ảo trái phép. Ở Việt Nam, cả hai công cụ này đều đang yếu, nên các chiêu trò lừa đảo, “tiền ảo rác” vẫn có “đất sống”.

Choáng ngợp mời chào

Forex là thị trường kinh doanh tiền tệ hay còn gọi là kinh doanh ngoại hối. Hàng hóa của Forex chính là tiền khi các nhà đầu tư mua một số lượng tiền này và bán một số lượng tiền khác diễn ra cùng thời điểm. Các nhà đầu tư sẽ phải dự đoán được xu hướng tăng hoặc giảm để tiến hành thực hiện mua bán một cặp tiền tệ và kiếm lợi nhuận. Tại nhiều quốc gia, giao dịch này là hợp pháp và có xu hướng trở thành thị trường tài sản có tính thanh khoản cao nhất. Tại Việt Nam, sàn Forex chưa được cấp phép kinh doanh nhưng lại đang rất được quan tâm, khi những sàn này đưa ra những lời quảng cáo như lãi suất cao, hoa hồng lớn… giúp tạo thu nhập “khủng” cho những người chơi.

Phóng viên trong vai người có nhu cầu đầu tư và giao dịch trên sàn Forex tìm kiếm thông tin của các nhà môi giới giao dịch Forex trên Facebook. Lập tức, phóng viên nhận được hàng loạt lời mời chào với lợi nhuận lên tới 20-25%/tháng, hoa hồng hấp dẫn… cùng những lời quảng cáo sẽ “đổi đời” nhờ sàn Forex. Theo lời giới thiệu của một nhà môi giới và cũng là trader (tên thường gọi của người thực hiện các giao dịch mua/bán các sản phẩm tài chính như các cặp tiền trên thị trường Forex, các loại chứng khoán, tiền điện tử…), giao dịch trên sàn L.G. thì người chơi có thể thu lợi nhuận lên tới 0,8%/ngày (khoảng 22%/tháng) mà không phải làm gì, chỉ cần tạo tài khoản còn các chuyên gia của sàn sẽ giao dịch giúp. Khoản thu nhập này được nhóm giao dịch trên sàn L.G. gọi là thu nhập thụ động.

Tìm hiểu sâu hơn về sàn L.G. theo thông tin từ các hashtag (loại thẻ siêu dữ liệu để nhóm các nội dung có cùng thông tin trên mạng xã hội) mà các trader để lại trên Facebook, phóng viên thực sự choáng ngợp trước những hình ảnh tiệc tùng, mua nhà, mua xe… và cả ảnh chụp màn hình các giao dịch ngân hàng lên tới hàng chục, hàng trăm triệu đồng do thành viên của sàn này đăng tải. Cùng với các hình ảnh này, các thành viên liên tục đưa ra lời kêu gọi tham gia cùng những lời động viên nhau đầy tâm huyết, chẳng hạn: “60.000 anh em nhà đầu tư vẫn thu nhập ổn định 20-23%/tháng trong suốt 20 tháng qua và sẽ mãi mãi như vậy nhé!”.

Thực chất, mô hình của L.G. có sự pha trộn giữa đa cấp biến tướng, Forex, tiền ảo, lại giao dịch qua phương thức nhị phân Binary Option (một dạng giống hình thức cờ bạc tài xỉu, chẵn lẻ)… Khi đồng ý là thành viên, nhà đầu tư sẽ được tạo tài khoản để nạp rút tiền với số tiền nạp tối thiểu là 1.000 USD và tài khoản Forex trên sàn Fxtradingmarkets. Sau đó, nhà đầu tư chỉ cần ngồi hưởng lợi, các chuyên gia của sàn sẽ giao dịch giúp với cam kết mang lại khoản lợi nhuận đều đặn trên 20%/tháng.

Tương tự, một nhà đầu tư trên sàn Forex khác cũng có lợi nhuận khủng chia sẻ, L.B. được giới thiệu là một công ty tài chính quốc tế, hoạt động trong lĩnh vực ngoại hối và tiền ảo với đồng Libfx đã niêm yết trên 5 sàn lớn của thế giới nên người này đã tham gia, với cam kết lợi nhuận từ người giới thiệu là 8-16%/tháng tùy gói lợi nhuận, lãi rút về hàng ngày, tiền lãi sẽ được trả bằng đồng Libfx.

Giao dịch tiền điện tử đang được nhiều người quan tâm dù chưa được pháp luật bảo vệ.

Đợi chờ có là hạnh phúc?

Tạm gác lại câu chuyện về sàn ngoại tệ, từ đầu năm đến nay, cộng đồng tiền điện tử/blockchain liên tục xôn xao về việc cài đặt ứng dụng để đào Pi thông qua mạng lưới và ứng dụng mang tên Pi Network. Vì thế, trên nhiều mạng xã hội như Facebook, Zalo, TikTok, Telegram, YouTube… xuất hiện nhiều lời mời chào tham gia đào Pi với hy vọng về cơ hội “sỏi đá biến thành vàng”. Độ xác thực của Pi Network vẫn là dấu hỏi lớn trong khi giá trị của Pi hoàn toàn bằng 0, nên đây là vấn đề đang được cộng đồng cũng như các chuyên gia công nghệ thông tin tranh cãi. Nhiều dấu hiệu nghi vấn được đặt ra, nhưng cũng nhiều biện minh tưởng như “vô lý nhưng lại rất thuyết phục” để cho thấy Pi có thể là đồng tiền có giá trị sau khi được niêm yết, ví dụ như người đào Pi không mất gì, chỉ cần cài ứng dụng trên điện thoại là có thể đào Pi. (?)

Câu chuyện về Pi hay một loại tiền ảo, tiền kỹ thuật số nhưng có cách thức hoạt động tương tự đều giống với việc người dân tham gia vào sàn Forex nêu trên. Đó là tâm lý thụ động, muốn làm giàu nhanh nhưng lại không muốn đầu tư quá nhiều công sức và tiền bạc. Hơn nữa, người dân đang bị “lóa mắt” bởi những lời mời chào, những màn “khoe của” hoành tráng của các nhóm môi giới nên sẵn sàng lao vào như con thiêu thân, chỉ khi mất tiền, chịu thiệt hại mới dừng lại.

Đặc biệt, với tiền ảo, tiền kỹ thuật số, đà tăng phi mã của một số đồng tiền như Bitcoin, Ethereum, Binance Coin, Cardano… đều khiến nhà đầu tư phải “choáng váng”. Từ đó, cộng đồng đào Pi luôn ôm hy vọng về một ngày không xa, Pi được niêm yết và trở thành đồng tiền kỹ thuật số có giá trị. Vậy mới nói, đợi chờ có là hạnh phúc hay không, chỉ thời gian mới cho người tham gia câu trả lời chính xác.