Lực lượng Hải quan cửa khẩu Lao Bảo- Đensavẳn thực hiện kiểm tra chung. Ảnh: Q.Hùng

Mô hình này gồm 4 bước gồm: Hải quan hai nước phối hợp kiểm tra thực tế hàng hóa tại khu vực kiểm tra chung; Hải quan hai nước phối hợp thực hiện đầy đủ thủ tục và công tác kiểm tra hải quan tại khu vực kiểm tra chung; Hải quan, cơ quan kiểm dịch, y tế của hai nước phối hợp thực hiện đầy đủ thủ tục và công tác kiểm tra thuộc chức năng tại khu vực kiểm tra chung; Hải quan, cơ quan kiểm dịch, y tế, xuất nhập cảnh hai nước phối hợp thực hiện đầy đủ thủ tục biên giới tại khu vực kiểm tra chung.

Năm 2012, căn cứ tình hình thực tế, Việt Nam - Lào nhất trí chuyển thực hiện từ bước 1 lên bước 4. Tuy nhiên, cho đến cuối năm 2013, công tác chuẩn bị bước 4 hầu như không tiến triển do gặp một số vấn đề như: Thiếu các văn bản thỏa thuận giữa hai nước về triển khai bước 4, các quy định, thủ tục hải quan, xuất nhập cảnh, y tế, kiểm dịch động thực vật của hai nước chưa đồng bộ, chưa có thỏa thuận đưa cán bộ chức năng của hai nước sang lãnh thổ của nhau để thực hiện nhiệm vụ, thiếu cơ sở hạ tầng, trang thiết bị cần thiết cho việc thực hiện mô hình kiểm tra “Một cửa, một điểm dừng”.

Vì vậy, tháng 2-2014, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Việt Nam và Lào đã họp bàn vấn đề này, nhất trí đặt mục tiêu áp dụng đầy đủ mô hình kiểm tra “Một cửa, một điểm dừng” khai trương vận hành thử từ ngày 1-1-2015, đề ra lộ trình và lập nhóm công tác đặc biệt do Bộ Ngoại giao hai nước điều phối, đôn đốc thực hiện và các bộ, ngành của hai nước đã trao đổi, tìm biện pháp tháo gỡ vướng mắc.

Ông Nguyễn Đức Chính, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị cho biết: Đến nay, hai nước đã ký thỏa thuận quan trọng nhằm tạo cơ sở pháp lý cho việc đưa người sang thực hiện kiểm tra chung, phối hợp quy trình thủ tục kiểm tra. Hai nước đã hoàn thành 8/11 đầu việc, về pháp lý và quy trình thủ tục.

Thủ tướng Chính phủ đã duyệt kinh phí đầu tư, mua sắm vật chất, trang thiết bị tại cửa khẩu quốc tế Lao Bảo. Nhờ đó, UBND tỉnh Quảng Trị đã tiến hành xây dựng kế hoạch chi tiết cải tạo nhà liên hợp, có phương án di dời khu kiểm tra chung, bố trí phòng làm việc tạm cho cơ quan chức năng cửa khẩu; đang phối hợp với các bộ, ngành liên quan chỉ đạo việc mua sắm, lắp đặt trang thiết bị cần thiết như kết nối cáp quang với Lào, máy soi, máy tính…

Phía Lào đã bố trí mặt bằng và một số cơ sở vật chất và yêu cầu Việt Nam hỗ trợ thêm trang thiết bị. Tuy nhiên, hiện nay vẫn còn tồn tại một số vấn đề cần phải tháo gỡ như chưa ký được thỏa thuận về quy trình, thủ tục và các mẫu giấy chứng nhận kiểm dịch y tế, chưa thống nhất được mẫu tờ khai hải quan, mẫu chứng thư kiểm dịch, chưa có đủ cán bộ biên chế cần thiết đáp ứng yêu cầu mô hình kiểm tra “Một cửa, một điểm dừng”, kết cấu hạ tầng tại cửa khẩu hai nước vẫn chưa được xây dựng hoàn thiện…