Có đến trên 80% các doanh nghiệp thủ công mỹ nghệ không có khả năng tự phát triển sản phẩm. Ảnh: Trần Việt

Kết quả điều tra các cửa khẩu ở các tỉnh phía Bắc nước ta cũng như số liệu thông tin tổng hợp từ Bộ Công Thương, Tổng công ty Lâm nghiệp Việt Nam cho thấy, Việt Nam có khoảng trên 3.000 chủng loại mặt hàng lâm sản ngoài gỗ xuất khẩu. Trong số đó, mặt hàng thủ công mỹ nghệ mây tre đan là phong phú nhất, chiếm khoảng 2.000 chủng loại. Hiện sản lượng chế biến tre nứa khoảng 600 triệu cây/năm, song mây khoảng từ 60.000- 80.000 tấn/năm.

Mặt hàng xuất khẩu mây tre, cói thảm chiếm tỷ trọng chủ yếu và duy trì ở mức bình quân khoảng 200 – 250 triệu USD/năm trong những năm gần đây.

Kim ngạch xuất khẩu trên tuy có tăng so với những năm trước (năm 2004 tổng kim ngạch xuất khẩu lâm sản ngoài gỗ gần 200 triệu USD, trong đó hàng mây tre đan 138 triệu USD), song mức tăng chậm và không ổn định so với mặt hàng đồ gỗ xuất khẩu và tiềm năng sẵn có.

Đại diện Tổng cục Lâm nghiệp cho biết: nhiều doanh nghiệp và người sản xuất mây tre đan ngoài gặp vấn đề thiếu thông tin thì còn gặp khó khăn về công nghệ sản xuất, đặc biệt là các công nghệ về xử lý nguyên liệu, công nghệ hoàn thiện bề mặt, công nghệ bảo quản…

Bên cạnh đó, phần lớn doanh nghiệp đang tập trung vào sản xuất các mặt hàng với số lượng lớn và chất lượng thấp (thu gom từ làng nghề) tạo nên một cuộc cạnh tranh gay gắt giữa các doanh nghiệp trong ngành.

Theo kết quả khảo sát, có đến trên 80% các doanh nghiệp không có khả năng tự phát triển sản phẩm. Vì vậy, một hình ảnh rất dễ thấy là sự xuất hiện của hàng loạt gian hàng tham dự triển lãm quốc tế có cùng mẫu mã (và đều ở cấp thấp) làm ảnh hưởng lớn đến uy tín của hàng thủ công mỹ nghệ Việt Nam nói chung, ảnh hưởng đến thương hiệu quốc gia.