Công tác quản lý trị giá hải quan: Cần “chiếc áo” rộng hơn- Bài 4: Những yêu cầu đặt ra để cải cách toàn diện công tác quản lý trị giá hải quan
	Công tác quản lý trị giá hải quan: Cần “chiếc áo” rộng hơn - Bài 3: Xây dựng mô hình quản lý trị giá phù hợp
	Công tác quản lý trị giá hải quan: Cần “chiếc áo” rộng hơn- Bài 2: Hạn chế nguồn nhân lực quản lý trị giá hải quan
	Công tác quản lý trị giá hải quan: Cần “chiếc áo” rộng hơn; Bài 1: Bảy năm “được” và “chưa được”

Ông Trần Bằng Toàn, Phó Cục trưởng Cục Thuế xuất nhập khẩu, Tổng cục Hải quan.

Để nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của cơ quan Hải quan và chất lượng phục vụ người khai hải quan, DN trong công tác quản lý trị giá hải quan, Tổng cục Hải quan đang xây dựng Đề án cải cách công tác quản lý trị giá hải quan đến năm 2030 (gọi tắt là Đề án). Tạp chí Hải quan có cuộc trao đổi với ông Trần Bằng Toàn, Phó Cục trưởng Cục Thuế xuất nhập khẩu, Tổng cục Hải quan để hiểu rõ hơn về đề án này sau khi có hiệu lực.

Ông có thể đánh giá về công tác quản lý trị giá hải quan được ngành Hải quan triển khai như thế nào trong thời gian qua?

Với tư cách là thành viên của Tổ chức Hải quan thế giới (WCO) và Tổ chức Thương mại thế giới (WTO), từ năm 2007, Hải quan Việt Nam đã triển khai thực hiện đầy đủ Hiệp định thực thi Điều VII của Hiệp định chung về thuế quan và thương mại GATT/WTO (gọi tắt là Hiệp định Xác định trị giá GATT). Qua các thời kỳ, Tổng cục Hải quan đã có những Đề án cải cách công tác quản lý trị giá để dần hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật, hệ thống thực thi quản lý trị giá và nâng cao năng lực cho cán bộ công chức (CBCC) chuyên sâu lĩnh vực trị giá hải quan.

Trên cơ sở các đề án cải cách, Hải quan Việt Nam đã có hàng loạt hoạt động như: sửa đổi văn bản pháp luật về kiểm tra trị giá hải quan trong thông quan, ban hành các quy trình nghiệp vụ kiểm tra trị giá hải quan trong thông quan, quy chế xây dựng và quản lý cơ sở dữ liệu trị giá hải quan, thành lập và đào tạo nhóm chuyên gia về trị giá hải quan tại các cục hải quan tỉnh, thành phố…

Thông qua công tác quản lý trị giá hải quan, cơ quan Hải quan đã áp dụng nhiều biện pháp kiểm tra, góp phần từng bước ngăn chặn các hiện tượng gian lận thương mại, chống thất thu thuế cho NSNN.

Đối với DN, từ các đề án cải cách công tác quản lý trị giá hải quan, cơ quan Hải quan đã thường xuyên có các hoạt động đào tạo, đối thoại, hướng dẫn nghiệp vụ cho DN trong lĩnh vực giá, qua đó giúp các DN nâng cao năng lực trong việc xác định và kê khai đúng trị giá hải quan của hàng hóa, tránh tình trạng bị sai sót dẫn đến vi phạm và xử phạt, làm ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động thương mại của DN.

Tuy nhiên, do lĩnh vực giá là một lĩnh vực có nhiều biến động, có tính linh hoạt rất cao, bên cạnh đó áp lực công việc của công chức Hải quan về kiểm tra trị giá hải quan đang ngày càng gia tăng, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng phục vụ của cơ quan Hải quan đối với DN nên bắt buộc Tổng cục Hải quan phải có những động thái mới, một mặt nâng cao hiệu quả quản lý, mặt khác phải tạo thuận lợi nhiều hơn cho DN. Vì vậy, Bộ Tài chính đã giao Tổng cục Hải quan nghiên cứu để ban hành và triển khai thực hiện Đề án trong khuôn khổ thực hiện Chiến lược phát triển Hải quan đến năm 2030 đã được Chính phủ phê duyệt. Đề án cải cách lần này sẽ xử lý rốt ráo những vấn đề còn bất cập và có giải pháp dài hơi, đáp ứng yêu cầu quản lý hải quan hiện đại, Hải quan số, Hải quan thông minh trong thời gian tới.

Vậy theo ông, ngành Hải quan đã nghiên cứu và đưa ra giải pháp gì để đảm bảo hiệu quả của công tác này?

Để cải cách đối với công tác quản lý trị giá hải quan nhằm đạt đến các chuẩn mực của thế giới và phù hợp với điều kiện thực tế của Việt Nam, Tổng cục Hải quan đã và đang tổ chức nghiên cứu triển khai xây dựng Đề án.

Theo đó, Đề án sẽ tiếp tục phát triển hệ thống quản lý trị giá hải quan phù hợp với chuẩn mực quốc tế bảo đảm hoạt động có hiệu lực, hiệu quả trên nền tảng hệ thống chính sách minh bạch, chuẩn hóa toàn diện quy trình nghiệp vụ trên cơ sở ứng dụng CNTT hiện đại, góp phần tạo thuận lợi cho các hoạt động thương mại hợp pháp, bảo vệ lợi ích của nhà nước, quyền và nghĩa vụ hợp pháp của tổ chức, cá nhân.

Mục tiêu mà Đề án đặt ra đối với công tác quản lý trị giá hải quan trong thời gian tới là gì, thưa ông?

Đề án đã được xây dựng, lấy ý kiến các đơn vị thuộc Bộ Tài chính, các cục hải quan tỉnh, thành phố và các đơn vị nghiệp vụ trực thuộc Tổng cục. Mục tiêu mà Đề án là đánh giá tổng thể các khía cạnh có liên quan đến công tác quản lý trị giá hải quan bao gồm các quy định pháp luật hiện hành; việc tổ chức thực hiện trong ngành Hải quan; việc xây dựng cơ sở dữ liệu về trị giá, thu thập và xử lý các thông tin; việc phối hợp với các cơ quan trong và ngoài ngành Hải quan. Trong đó nêu rõ các kết quả đã đạt được, những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân; kinh nghiệm quốc tế, các chuẩn mực, thông lệ quốc tế; đề xuất các giải pháp cải cách công tác quản lý trị giá hải quan. Qua đó, Tổng cục Hải quan sẽ cải cách toàn diện công tác quản lý trị giá hải quan và triển khai các hoạt động hỗ trợ cải cách công tác quản lý trị giá hải quan từ khâu xây dựng, sửa đổi các quy định pháp luật hiện hành về trị giá hải quan; xây dựng cơ sở dữ liệu về trị giá; kết nối trao đổi thông tin; tổ chức thực hiện công tác quản lý giá.

Đề án cũng hướng tới cải tiến và nâng cao chất lượng quản lý trị giá hải quan để đáp ứng những yêu cầu hội nhập quốc tế, trong bối cảnh ứng dụng công nghệ hiện đại, phù hợp với định hướng Chiến lược phát triển Hải quan đến năm 2030 và kế hoạch thuê dịch vụ CNTT thực hiện Hải quan số, từ đó đảm bảo hoạt động quản lý trị giá hải quan có hiệu lực, hiệu quả xuyên suốt qua các cấp quản lý và trong sự phối hợp giữa các khâu quản lý hải quan.

Đặc biệt, Đề án sẽ kiện toàn tổ chức bộ máy và tăng cường năng lực của CBCC làm công tác quản lý trị giá hải quan theo định hướng chuyên nghiệp, chuyên sâu, tập trung, thống nhất. Xây dựng và vận hành có hiệu quả cơ chế trao đổi, thu thập thông tin để xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu về trị giá hải quan đầy đủ, có độ tin cậy cao; nâng cao hiệu quả của việc ứng dụng kỹ thuật quản lý rủi ro, công nghệ số hóa và bigdata vào công tác quản lý trị giá hải quan.

Xin ông cho biết hiệu quả khi Đề án được phê duyệt đối với công tác quản lý và tạo điều kiện cho DN ra sao? DN sẽ nhận được gì nếu tuân thủ đúng pháp luật về trị giá hải quan?

Thời gian qua, Hải quan Việt Nam đã có nhiều nỗ lực trong việc cải cách quản lý trị giá hải quan theo chuẩn mực quốc tế. Tuy nhiên, với việc tích cực triển khai xây dựng Đề án đáp ứng yêu cầu mới của hội nhập quốc tế, hiện đại, công nghệ và hải quan điện tử sẽ là bước tiến quan trọng mang lại hiệu quả tích cực không chỉ cho cơ quan Hải quan mà cả cộng đồng DN.

Khi Đề án được phê duyệt và đi vào thực hiện, chính cộng đồng DN sẽ có được những lợi ích rất rõ rệt.

Thứ nhất là sẽ giảm bớt việc kiểm tra trị giá hải quan trong thông quan, giúp đẩy nhanh tốc độ thông quan hàng hóa. Theo chuẩn mực quốc tế thì DN là người xác định và kê khai trị giá hải quan, cơ quan Hải quan chỉ thực hiện biện pháp kiểm tra sơ bộ trong giai đoạn thông quan. Hầu hết việc kiểm tra trị giá hải quan sẽ được thực hiện sau thông quan. Điều này giúp DN tiết kiệm chi phí thông quan, gia tăng lợi nhuận trong kinh doanh.

Thứ hai là loại bỏ việc áp đặt xác định trị giá hải quan cho DN. Hiện nay, chúng ta đang thực hiện theo cách nếu cơ quan Hải quan bác bỏ trị giá hải quan do DN kê khai thì cơ quan Hải quan sẽ tự xác định trị giá hải quan, ấn định thuế và xử lý vi phạm hành chính đối với DN. Sau khi triển khai Đề án, cơ quan Hải quan sẽ chỉ thực hiện xác định trị giá hải quan khi kiểm tra sau thông quan tại DN, còn trong thông quan, việc xác định trị giá hải quan là trách nhiệm và quyền lợi của DN, công chức Hải quan không làm thay nữa. Khi đó, DN sẽ được nộp thuế vào NSNN theo đúng số tiền thuế mà DN phải nộp.

Thứ ba là cơ quan Hải quan sẽ thiết lập cơ chế để DN có thể tham vấn chính thức với cơ quan Hải quan trước khi kê khai trị giá hải quan. Thông qua cơ chế này, DN được công chức Hải quan trực tiếp hướng dẫn cách xác định trị giá hải quan cho hàng hóa, từ đó kê khai đúng trị giá hải quan, giảm thiểu việc kiểm tra trong thông quan, đẩy nhanh tốc độ thông quan hàng hóa.

Thứ tư là cơ quan Hải quan cũng sẽ thường xuyên có các chương trình đào tạo, tập huấn cho DN để nâng cao nhận thức và nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật cho DN. Cơ chế khuyến khích tuân thủ của cơ quan Hải quan thậm chí còn giúp khẳng định thương hiệu của DN trên thị trường quốc tế, từ đó gián tiếp hỗ trợ DN gia tăng kinh doanh XNK để phát triển hơn nữa.

Xin cảm ơn ông!