Phối hợp chính sách tài khóa và tiền tệ thúc đẩy phục hồi thị trường tài chính
	Cung ứng vốn hợp lý, điều hành chính sách tiền tệ với ưu tiên kiểm soát lạm phát
	Phó Thủ tướng Lê Minh Khái: Điều hành linh hoạt chính sách tiền tệ, kiểm soát lạm phát

NHNN có thể tiếp tục giữ ổn định lãi suất để hỗ trợ nỗ lực phục hồi kinh tế. Ảnh: TTXVN

Áp lực từ quốc tế

Từ đầu năm đến nay, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) đã 3 lần nâng lãi suất điều hành, trong đó, lần gần nhất vào giữa tháng 6, FED đã tăng lãi suất cơ bản 0,75 điểm % - mức tăng mạnh nhất trong gần 30 năm. Ngay sau hành động trên của FED, một loạt ngân hàng trung ương các nước cũng có quyết định tương tự.

Theo thống kê của NHNN, nếu như trong năm 2021, toàn cầu chỉ có 113 lượt tăng lãi suất thì từ đầu năm 2022 đến giữa tháng 6/2022, thế giới đã có 144 lượt tăng lãi suất. Ngoài ra, nhiều dự báo cho thấy, FED có thể tăng lãi suất thêm 1,9% từ nay đến cuối năm, do đó, lãi suất có thể tăng lên đến 3,4% vào cuối năm nay, có thể lên tăng đến 3,8% vào năm 2023, và có thể chỉ giảm vào năm 2024.

Các chuyên gia nhận định, FED và nhiều ngân hàng trung ương trên thế giới tăng lãi suất chủ yếu là để kiềm chế lạm phát. Hiện tỷ lệ lạm phát của Mỹ đã tăng lên đến 8,6% so với cùng kỳ năm ngoái, cao nhất trong vòng 40 năm nay và dự báo sẽ còn tiếp tục tăng đến cuối năm.

Tại Việt Nam, theo công bố của Tổng cục Thống kê, bình quân 6 tháng đầu năm, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tăng 2,44% so với cùng kỳ, lạm phát cơ bản tăng 1,25%. Tuy nhiên, chính NHNN cũng nhận định, áp lực lạm phát nửa cuối năm và năm 2023 là rất lớn, do độ mở của nền kinh tế cao. Trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội mới đây, Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng cho biết, trong 5 tháng đầu năm 2022, điều hành lãi suất của NHNN chịu áp lực lớn từ bên ngoài, song mặt bằng lãi suất cơ bản được ổn định, chỉ tăng 0,09% so với cuối năm 2021.

Tuy đến thời điểm này NHNN chưa có động thái rõ ràng về việc thắt chặt hay tiếp tục duy trì chính sách tiền tệ nới lỏng, nhưng NHNN đã có động thái “mạnh tay” trên thị trường mở. Theo báo cáo của Công ty Chứng khoán SSI, NHNN đang liên tục phát hành tín phiếu để hút tiền từ hệ thống ngân hàng, với quy mô được ước tính khoảng 70.000 tỷ đồng tính đến gần cuối tháng 6/2022. Đây được cho là động thái giải quyết bớt lượng tiền dư thừa mà các ngân hàng thương mại đang dồn ứ nhưng không cho vay được do đã “cạn” room tín dụng. Đáng chú ý, trong đợt điều tiết lần này, NHNN đã không ấn định lãi suất phát hành như những đợt trước đó mà sử dụng hình thức đấu thầu lãi suất. Thanh khoản dư thừa trong hệ thống khiến lãi suất phát hành chỉ ở mức 0,7%. Hiện lãi suất liên ngân hàng của VND kỳ hạn qua đêm theo đó đã tăng gấp đôi, từ mức 0,3-0,4% lên 0,6-07% sau động thái này.

Các chuyên gia SSI cho rằng, việc hút bớt tiền đồng thông qua kênh tín phiếu sẽ phần nào thu hẹp chênh lệch giữa lãi suất VND và USD và do vậy giảm bớt áp lực lên VND, giúp NHNN có dư địa điều hành trong trung hạn. Theo SSI, các động thái vừa qua của NHNN trên hoạt động thị trường mở, nghiệp vụ mua/bán ngoại tệ và trần tín dụng đã nghiêng hơn nhiều về phía thắt chặt tiền tệ mặc dù vẫn cần được quan sát thêm.

Tiếp tục giữ nguyên các mức lãi suất điều hành

Trong bối cảnh nêu trên, giới chuyên gia trong nước đã nói nhiều về việc NHNN có thể phải thực hiện chính sách thắt chặt tiền tệ bằng cách tăng lãi suất điều hành trong thời gian tới.

Theo nhóm nghiên cứu tại HSBC, tình trạng giá năng lượng cao và kéo dài sẽ tiếp tục đẩy giá cả chung đi lên, khiến lạm phát Việt Nam sẽ có lúc vượt trần 4% trong nửa sau năm 2022. Với tình hình này, HSBC dự đoán, NHNN có thể phải tăng lãi suất thêm 0,5 điểm % trong quý 3/2022, trước khi tăng lãi suất 3 lần, mỗi lần 0,25 điểm % trong năm 2023.

Tương tự, Công ty Chứng khoán Maybank Kim Eng (MBKE) cũng cho rằng, NHNN sẽ thắt chặt tiền tệ thông qua việc tăng lãi suất điều hành thêm 0,5 điểm % để duy trì tăng trưởng vừa phải. Tuy nhiên, viễn cảnh này có thể diễn ra vào các tháng cuối năm 2022. Theo MBKE, mức tăng 0,5 điểm % sẽ đưa lãi suất tái cấp vốn lên 4,5%, mức vẫn còn phù hợp theo các tiêu chuẩn lịch sử, khi so với tỷ lệ này trước khi xảy ra đại dịch cho đến tháng 2/2020 là 6%.

Trong khi đó, các chuyên gia của Công ty Chứng khoán VnDirect nhận định, NHNN sẽ nỗ lực duy trì chính sách tiền tệ "phù hợp", chưa vội thắt chặt chính sách ngay để hỗ trợ nền kinh tế phục hồi và ổn định thị trường. Nguyên nhân là lạm phát nửa đầu năm 2022 vẫn thấp hơn nhiều so với mục tiêu của Chính phủ là 4%. Hơn nữa, nhu cầu trong nước vẫn yếu và chưa phục hồi hoàn toàn về mức trước đại dịch và NHNN vẫn ưu tiên mục tiêu duy trì lãi suất cho vay thấp để hỗ trợ doanh nghiệp và nền kinh tế phục hồi. Do đó, VnDirect cho hay, nếu có bất kỳ đợt tăng lãi suất điều hành nào trong năm nay thì khả năng cao sẽ diễn ra vào quý 4/2022 và mức tăng (nếu có) sẽ hạn chế, khoảng 0,25-0,5 điểm %.

Báo cáo đánh giá của Ngân hàng UOB cũng cho rằng, NHNN có đủ khả năng để giữ ổn định lãi suất điều hành để hỗ trợ các nỗ lực phục hồi kinh tế. UOB kỳ vọng lãi suất tái cấp vốn hiện tại ở mức 4% và lãi suất tái chiết khấu là 2,5% sẽ được duy trì ở mức thấp kỷ lục này cho đến ít nhất là cuối năm 2022. Tuy nhiên, với động thái quyết liệt hơn trong việc thắt chặt tiền tệ từ FED, NHNN sẽ có thể khởi đầu chu kỳ tăng lãi suất từ quý 2/2023 hoặc sớm hơn, nếu đà tăng trưởng vẫn tiếp tục duy trì và các rủi ro bên ngoài giảm bớt.

Mặc dù đứng trước nhiều dự báo như vậy, song NHNN lại tỏ ra khá “bình tĩnh”. Trao đổi với báo chí mới đây, Phó Thống đốc NHNN Đào Minh Tú khẳng định, NHNN sẽ tiếp tục kiên định mục tiêu điều hành linh hoạt chính sách tiền tệ, điều hành nghiệp vụ thị trường mở chủ động nhằm đảm bảo thanh khoản. Về điều hành lãi suất, NHNN tiếp tục giữ nguyên các mức lãi suất điều hành mặc dù chịu áp lực từ xu hướng nới lỏng tiền tệ, tăng lãi suất trên toàn cầu, nhằm tạo điều kiện để các tổ chức tín dụng tiếp cận nguồn vốn từ NHNN với chi phí thấp, qua đó có điều kiện giảm lãi suất cho vay hỗ trợ khách hàng phục hồi sản xuất - kinh doanh.

Tất nhiên, NHNN tuyên bố như trên là có cơ sở khi kinh tế Việt Nam đang có nhiều bệ đỡ tốt nhờ tăng trưởng GDP đầy ấn tượng, lạm phát đang kiểm soát ở mức thấp, nguồn dự trữ ngoại hối cao kỷ lục, thặng dư thương mạị cùng dòng tiền lớn đến từ khối ngoại thông qua thị trường chứng khoán và đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI)… Hơn nữa, theo các chuyên gia, Việt Nam không có yếu tố lạm phát từ tiền tệ, bởi việc hỗ trợ trực tiếp bằng tiền mặt rất ít. Gói hỗ trợ phục hồi nền kinh tế 350.000 tỷ đồng chỉ có phần nhỏ là hỗ trợ về tiền tệ, lại còn được NHNN kiểm soát chặt trong tổng hạn mức tăng trưởng tín dụng hàng năm.

Có thể thấy, trong 6 tháng cuối năm, áp lực lớn nhất với chính sách tiền tệ là lạm phát nhưng cũng cần làm sao để kiểm soát dòng tiền đi vào đúng hướng, chảy vào sản xuất, kinh doanh. Vì thế, TS. Cấn Văn Lực và Nhóm tác giả Viện Đào tạo và Nghiên cứu BIDV khuyến nghị, các cơ quan quản lý cần tiếp tục điều hành chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt với các kịch bản khi có sự thay đổi chính sách tiền tệ của các ngân hàng trung ương lớn trên thế giới; phối kết hợp tốt với chính sách tài khóa, đảm bảo ổn định mặt bằng lãi suất và tỷ giá góp phần kiềm chế lạm phát theo mục tiêu; tiếp tục các biện pháp minh bạch thị trường tài chính, mang lại niềm tin vững chắc cho nhà đầu tư.