Hải quan tích cực xử lý chính sách thuế đối với hàng xuất nhập khẩu
	Miễn thuế NK máy móc, thiết bị thuê mượn thực hiện hợp đồng gia công

Ảnh minh họa: Bích Ngọc/TTXVN

Quan điểm phát sinh từ thực tế

Trong quá trình tham vấn, Cục Hải quan Bà Rịa- Vũng Tàu cho biết, đơn vị phát sinh vướng mắc đối với trường hợp của DN chế xuất Nitori Việt Nam - Chi nhánh Bà Rịa - Vũng Tàu (gọi tắt là DNCX Nitori Việt Nam). Theo đó DNCX Nitori Việt Nam dự kiến xuất bán sản phẩm từ hoạt động chế xuất của DN vào nội địa. Tuy nhiên, khi sử dụng máy móc thiết bị NK của DNCX Nitori Việt Nam (đã được ưu đãi miễn thuế) cho mục đích sử dụng sản xuất bán hàng trong nước. DNCX Nitori Việt Nam có phải hoàn trả ưu đãi về thuế đối với máy móc đã được miễn hay không là vấn đề Cục Hải quan Bà Rịa- Vũng Tàu gặp vướng.

Đối chiếu với các quy định của Luật Thuế XK, thuế NK và Nghị định 35/2022/NĐ-CP, Cục Hải quan Bà Rịa - Vũng Tàu cho rằng, hiện nay vẫn còn nhiều cách hiểu và áp dụng pháp luật khác nhau liên quan đến chính sách thuế đối với mặt hàng máy móc, thiết bị NK của DNCX khi thực hiện các hoạt động sản xuất, kinh doanh khác.

Quan điểm thứ nhất, để xử lý trường hợp này thì căn cứ khoản 4 Điều 26 Nghị định 35/2022/NĐ-CP của Chính phủ quy định về quản lý khu công nghiệp và khu kinh tế quy định: “Quan hệ trao đổi hàng hóa giữa DNCX với các khu vực khác trên lãnh thổ Việt Nam, không phải là khu phi thuế quan, là quan hệ XNK trừ các trường hợp quy định tại điểm c khoản này và các trường hợp không phải làm thủ tục hải quan theo quy định của pháp luật về hải quan...

DNCX được bán, thanh lý vào thị trường nội địa tài sản đã qua sử dụng và các hàng hóa theo quy định của pháp luật về đầu tư và quy định khác của pháp luật có liên quan. Tại thời điểm bán, thanh lý vào thị trường nội địa không áp dụng chính sách quản lý hàng hóa XNK trừ trường hợp hàng hóa thuộc diện quản lý theo điều kiện, tiêu chuẩn, kiểm tra chuyên ngành chưa thực hiện khi NK, hàng hóa quản lý bằng giấy phép thì phải được cơ quan cấp phép NK đồng ý bằng văn bản”.

Theo Cục Hải quan Bà Rịa- Vũng Tàu, trường hợp DNCX bán sản phẩm từ hoạt động chế xuất vào thị trường nội địa là quan hệ XNK hàng hóa, phù hợp với quy định tại khoản 4 Điều 26 Nghị định 35/2022/NĐ-CP. Do đó, DN không phải hoàn trả ưu đãi về thuế đã được miễn, giảm theo quy định của pháp luật về thuế.

Mặc dù vậy, quan điểm thứ hai, khoản 1 Điều 28 Luật Thương mại năm 2005 quy định: “XK hàng hóa là việc hàng hoá được đưa ra khỏi lãnh thổ Việt Nam hoặc đưa vào khu vực đặc biệt nằm trên lãnh thổ Việt Nam được coi là khu vực hải quan riêng theo quy định của pháp luật”.

Theo đó, Cục Hải quan Bà Rịa- Vũng Tàu cho biết, DNCX bán sản phẩm từ hoạt động chế xuất vào thị trường nội địa không phải là quan hệ XK nên không phù hợp với quy định về hoạt động chế xuất của DNCX tại khoản 20, khoản 21 Điều 2 Nghị định 35/2022/NĐ-CP. Vì vậy, DNCX phải hoàn trả ưu đãi về thuế đã được miễn giảm theo quy định của pháp luật về thuế đối với máy móc thiết bị thực hiện các hoạt động kinh doanh khác.

Hướng dẫn tháo gỡ

Trước vướng mắc của Cục Hải quan Bà Rịa- Vũng Tàu, Tổng cục Hải quan đã có ý kiến hướng dẫn cụ thể.

Theo Tổng cục Hải quan, các quy định, chính sách pháp luật liên quan đến DNCX đã được quy định rõ tại Luật Thuế XK, thuế NK; Luật Thương mại 2005; Luật Quản lý ngoại thương 2017 và Luật Hải quan 2014.

Ngoài ra, tại điểm b khoản 1 Điều 35 Nghị định 08/2015/NĐ-CP của Chính phủ quy định: “Hàng hóa XNK tại chỗ bao gồm: Hàng hóa mua bán giữa DN nội địa với DNCX, DN trong khu phi thuế quan”.

Khoản 20, khoản 21 Điều 2 Nghị định 35/2022/NĐ-CP: “Hoạt động chế xuất là hoạt động chuyên sản xuất hàng XK, cung ứng dịch vụ cho sản xuất hàng XK và hoạt động XK”; “DNCX là DN thực hiện hoạt động chế xuất trong khu chế xuất, khu công nghiệp và khu kinh tế”.

Đặc biệt, tại khoản 3, Điều 26 Nghị định 35/2022/NĐ-CP quy định: “DNCX được hưởng ưu đãi đầu tư và chính sách thuế đối với khu phi thuế quan kể từ thời điểm mục tiêu đầu tư thành lập DNCX được ghi tại Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư, Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư điều chỉnh hoặc Giấy xác nhận đăng ký DNCX của cơ quan đăng ký đầu tư có thẩm quyền. Sau khi hoàn thành quá trình xây dựng, DNCX phải được cơ quan Hải quan có thẩm quyền xác nhận việc đáp ứng các điều kiện kiểm tra, giám sát hải quan theo quy định của pháp luật về thuế XNK trước khi chính thức đi vào hoạt động. Trường hợp DNCX không được xác nhận đáp ứng điều kiện kiểm tra, giám sát hải quan thì không được hưởng chính sách thuế áp dụng đối với khu phi thuế quan. Việc kiểm tra, xác nhận, hoàn thiện điều kiện kiểm tra, giám sát hải quan của DNCX thực hiện theo quy định của pháp luật về thuế XNK”.

Cũng tại khoản 4 Điều 26 Nghị định 35/2022/NĐ-CP quy định: Quan hệ trao đổi hàng hóa giữa DNCX với các khu vực khác trên lãnh thổ Việt Nam, không phải là khu phi thuế quan, là quan hệ XNK.

Bên cạnh đó, điểm c khoản 6 Điều 26 Nghị định 35/2022/NĐ-CP quy định: “DNCX được thực hiện các hoạt động kinh doanh khác theo quy định của pháp luật về đầu tư, pháp luật về DN và quy định khác của pháp luật có liên quan và đảm bảo đáp ứng các điều kiện sau đây:

Không được sử dụng tài sản, máy móc thiết bị được hưởng ưu đãi về thuế áp dụng đối với DNCX để phục vụ cho hoạt động sản xuất, kinh doanh khác. Trường hợp sử dụng tài sản, máy móc thiết bị được hưởng ưu đãi về thuế áp dụng đối với DNCX để thực hiện các hoạt động kinh doanh khác thì phải hoàn trả ưu đãi về thuế đã được miễn, giảm theo quy định của pháp luật về thuế”.

Đối chiếu với các quy định hiện hành, theo Tổng cục Hải quan, trường hợp DNCX đáp ứng định nghĩa khu phi thuế quan theo quy định tại khoản 1 Điều 4 Luật Thuế XK, thuế NK, được xác nhận đáp ứng điều kiện kiểm tra giám sát hải quan thì hàng hóa NK của DNCX để phục vụ hoạt động chế xuất và chỉ sử dụng trong DNCX thuộc đối tượng không chịu thuế XNK. DNCX xuất bán sản phẩm từ hoạt động chế xuất vào thị trường nội địa thì quan hệ mua bán giữa DNCX và DN nội địa là quan hệ XNK.

Trong đó, DNCX và DN nội địa có hoạt động mua bán hàng hóa, làm thủ tục hải quan XNK tại chỗ theo loại hình tương ứng.