Luật sư, Nhà báo Đặng Thị Hàn Ni:

Các vụ chiếm đoạt tiền hoàn thuế GTGT đều là những vụ việc lớn, DN thực hiện trong thời gian dài, với số thuế chiếm đoạt của ngân sách nhà nước rất lớn, có những vụ lên tới hàng trăm tỷ đồng. Qua đó cho thấy, thủ đoạn của DN gian lận hoàn thuế GTGT rất tinh vi. Chính vì thế muốn ngăn chặn được hành vi này cán bộ làm công tác hoàn thuế phải nhanh nhạy phát hiện những bất thường của DN. Chẳng hạn như trường hợp của Thuduc House, chuyên kinh doanh về lĩnh vực bất động sản, nhưng lại làm thủ tục hoàn hàng trăm tỷ đồng tiền thuế GTGT liên quan đến việc XK con chíp điện tử. Đây được coi là dấu hiệu bất thường để đặt nghi vấn khi DN làm thủ tục hoàn thuế. Hiện nay, theo yêu cầu của cơ quan Thuế, hầu hết các DN đều sử dụng hóa đơn điện tử. Theo tôi, việc quản lý hóa đơn thuế có mã xác thực, hoặc quản lý theo mã QR để quản lý tốt hóa đơn, hàng hóa đầu vào, đầu ra, hạn chế việc mua bán khống, chiếm đoạt tiền thuế của nhà nước.

Ông Nguyễn Vinh Huy, Chủ tịch sáng lập Hệ thống Luật Thịnh Trí, Phó chủ tịch Hiệp hội Công chứng viên Việt Nam:

Cần đẩy mạnh hoạt động tuyên truyền và hỗ trợ người nộp thuế, hoàn thiện chính sách thuế GTGT theo hướng: áp dụng thống nhất một phương pháp tính thuế GTGT là phương pháp khấu trừ, từ đó tiến đến thống nhất một loại hoá đơn GTGT. Thu hẹp đối tượng hoàn thuế có khả năng đưa đến gian lận, như đối với trường hợp XK hàng hoá, dịch vụ….

Ngoài ra, hoàn thiện phương thức quản lý thu thuế GTGT bằng áp dụng với hiệu suất tối đa các thành tựu của công nghệ thông tin vào việc quản lý thu thuế GTGT, nối mạng vi tính trên toàn quốc gia nhằm thực hiện tốt việc kiểm tra đối chiếu hoá đơn, chứng từ đầu vào, đầu ra; hoàn thiện quy trình quản lý thu thuế GTGT theo hướng đơn giản, khoa học, hiệu quả. Rà soát lại các sơ hở trong hoàn thuế GTGT dễ đưa đến hiện tượng bòn rút tiền của nhà nước. Việc thanh toán qua ngân hàng và tin học hoá công tác tài chính - kế toán của DN có thể được xem là một trong những điều kiện bắt buộc khi thực hiện tính thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ… Song song với đó cần khen thưởng thích đáng, kỷ luật nghiêm minh trong công tác hành thu và chấp hành luật thuế.

Bên cạnh đó, khi có phát hiện bất thường trong kỳ báo cáo hóa đơn GTGT thì phải có thanh tra, kiểm tra ngay, kịp thời để xác minh, làm rõ để kiểm tra, ngăn chặn từ xa. Nên khôi phục lại việc kê khai thuế GTGT phải kèm bảng kê mua vào và bán ra, khi kê khai thuế. Quy định này buộc kế toán phải gõ số hóa đơn, ngày tháng năm, số tiền hàng, tiền thuế… mua bán với đơn vị nào? Cơ quan Thuế kiểm tra nhanh trong trường hợp doanh thu cao bất thường cũng rất dễ dàng.

Với các quy định xử phạt hiện nay, theo tôi chưa đủ răn đe, do đó, để ngăn chặn các hành vi trục lợi này, ngoài việc tăng mức phạt tiền, phạt tù cao hơn nữa, thì cơ quan quản lý nên bổ sung thêm các quy định để hạn chế thấp nhất việc gian lận.

Ông Nguyễn Thái Sơn, Giám đốc Công ty CP Tư vấn thuế Sài Gòn, Hội viên danh dự câu lạc bộ Đại lý thuế:

Nghiên cứu quá trình phát hiện gian lận hoàn thuế, trong thời gian dài cho thấy, các biện pháp đấu tranh ngăn chặn của cơ quan Thuế chỉ hạn chế được đối với những hồ sơ có số tiền hoàn thuế nhỏ, DN hoạt động kinh doanh đơn lẻ. Các hồ sơ bị phát hiện gian lận hoàn thuế gần đây, cho thấy thủ đoạn gian lận hoàn thuế ngày càng tinh vi, đối tượng tổ chức DN thành hệ thống với nhiều tầng lớp, hoạt động ở nhiều địa phương, nhằm mục đích rõ rệt là che giấu gian lận hoàn thuế.

Tôi cho rằng, một trong những tồn tại của cơ quan thuế là cách thức phân công cán bộ kiểm soát hồ sơ hoàn thuế GTGT. Cán bộ đang đảm đương đủ thứ công việc về thủ tục hành chính thuế của hàng loạt DN, phải đảm trách luôn việc kiểm soát hồ sơ hoàn thuế GTGT của một số DN. Nghĩa là, không có đội ngũ cán bộ chuyên trách cho công việc kiểm soát hồ sơ hoàn thuế. Do đó, không có tích lũy sâu được kiến thức và kỹ thuật kiểm soát hồ sơ hoàn thuế; không có thời gian xem xét, truy tìm và xác minh thông tin trong hồ sơ.

Theo đó, giải pháp chống thất thu hoàn thuế GTGT, cơ quan Thuế nên nghiên cứu tổ chức thành các đội chuyên trách giải quyết hồ sơ hoàn thuế của từng quận/thành phố. Như vậy mới có thế nâng cao được hiệu quả kiểm soát từng hồ sơ và xây dựng được một hệ thống đấu tranh chống gian lận hoàn thuế, kết nối với cả nước và với các cơ quan chức năng khác.

Lê Thu-Thu Dịu (ghi)