Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải điều hành phiên họp. Ảnh: Quốc hội

Chống thất thu, nâng dần tỷ lệ thu nội địa

Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 8, tại phiên họp ngày 5/11/2024, Quốc hội thảo luận ở hội trường về tình hình thực hiện ngân sách nhà nước (NSNN) cùng các vấn đề liên quan.

Tham gia thảo luận, các đại biểu Quốc hội đều đánh giá cao nỗ lực của Chính phủ cùng các bộ, ngành, địa phương trong thu NSNN, dự kiến thu NSNN sẽ tăng 10%; đồng thời trong dự toán 2025 cũng yêu cầu tiếp tục tăng thêm 5%.

Theo các đại biểu, các báo cáo của Chính phủ và Kiểm toán Nhà nước đã cũng cung cấp nhiều thông tin, giúp các đại biểu Quốc hội nhìn thấy rõ hơn chất lượng các khoản thu ngân sách cũng như kiểm tra các khoản chi ngân sách.

Đại biểu Trần Hoàng Ngân (đoàn TPHCM) đề nghị cần có các giải pháp để tăng thu NSNN trong giai đoạn tới, đó là phải chống thất thu trong lĩnh vực thương mại điện tử, chống lãng phí trong tài sản công, đất công… cũng như quan tâm đến các động lực tăng trưởng trong chính sách thu, chi ngân sách.

Hơn nữa, theo đại biểu, năm 2024 dù tổng thu NSNN vượt dự toán 10% nhưng thu từ khu vực doanh nghiệp nhà nước không tăng, thậm chí giảm so với dự toán, trong khi khu vực có vốn đầu tư nước ngoài và khu vực dân doanh tăng.

Do đó, các chính sách cần sửa đổi, hoàn thiện để tạo điều kiện cho doanh nghiệp nhà nước hoạt động hiệu quả hơn.

Đại biểu Nguyễn Trúc Sơn (đoàn Bến Tre) kiến nghị tiếp tục thực hiện các chính sách tài khóa và tiền tệ linh hoạt để hỗ trợ doanh nghiệp, người dân. Ảnh: Quốc hội

Cùng bàn về thu NSNN, đại biểu Nguyễn Trúc Sơn (đoàn Bến Tre) cho hay, một số địa phương gặp khó khăn do ảnh hưởng của bão số 3, cần được hỗ trợ để phục hồi sản xuất kinh doanh và góp phần tăng thu ngân sách.

Hơn nữa cần tiếp tục thực hiện linh hoạt chính sách tài khóa, chính sách tiền tệ để hỗ trợ các nhóm đối tượng đóng góp lớn cho NSNN là doanh nghiệp, cũng như từ thị trường bất động sản, các dự án năng lượng…

Đồng thời cần tập trung khai thác các nguồn thu nội địa như sử dụng đất, xổ số kiến thiết, trong đó cần sớm hoàn thiện các chính sách liên quan như bảng giá đất, Luật Kinh doanh bất động sản, Luật Nhà ở, Luật Đất đai…

Đại biểu đoàn Bến Tre cũng đề nghị Chính phủ cũng như các bộ, ngành tập trung hướng dẫn cho các địa phương có những giải pháp mạnh để tăng thu, nâng dần tỷ lệ thu nội địa.

Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc phát biểu giải trình. Ảnh: Quốc hội

Sẽ ra mắt công cụ dùng AI để kiểm soát thu trên sàn thương mại điện tử

Giải trình, làm rõ một số vấn đề trước Quốc hội tại phiên họp, Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho hay, về chống thất thu ngân sách, 4 năm qua đã thực hiện chính sách tài khóa mở rộng, giảm thuế cho người dân và doanh nghiệp gần 800.000 tỷ đồng nhằm thúc đẩy nền kinh tế phục hồi.

Dù vậy, thu ngân sách trong 4 năm qua vẫn vượt gần 1 triệu tỷ đồng, qua đó ngân sách đã đầu tư cho các công trình đường giao thông, sân bay, kết cấu hạ tầng, an sinh xã hội...

Lý giải nguyên nhân vượt thu, theo Phó Thủ tướng, Bộ trưởng, phương thức thu của ngành Hải quan và ngành Thuế đã có những thay đổi toàn diện, từ thu thủ công sang thu điện tử với việc phát hành hóa đơn điện tử, hóa đơn may mắn, xuất hóa đơn theo từng lần bán hàng khi mua bán xăng dầu, thu trên các sàn thương mại điện tử xuyên biên giới, thu thuế bất động sản…

“Trong tuần sau, Bộ Tài chính sẽ ra mắt một công cụ dùng trí tuệ nhân tạo (AI) để kiểm soát doanh thu và mua bán trên sàn thương mại điện tử”, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc nhấn mạnh.

Hơn nữa còn thay đổi ngay trong quan điểm về thu nhập từ cổ phiếu. Trước đây, khi cổ phiếu bán ra, có tiền thì mới thu, còn bây giờ thì đã có thu nhập là phải thu…

Thông tin thêm về thu thuế trên sàn thương mại điện tử, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho hay, hiện Bộ Tài chính đã thu thuế của 102 nhà cung cấp nước ngoài như Facebook, Google… với số tiền thuế là 18.600 tỷ đồng.

Còn sàn thương mại điện tử trong nước thì mới bắt đầu thu, riêng TP Hà Nội đã thu được khoảng 35.000 tỷ đồng đến thời điểm này.

Cũng tại phần giải trình, trước ý kiến đại biểu Quốc hội về việc thu tiền sử dụng đất còn khó khăn, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, thực tiễn thủ tục này không phức tạp mà chỉ chậm do việc xác định giá đất tiến hành chậm.

Khi chưa có giá đất thì cơ quan Thuế chưa thể phát hóa đơn thu tiền sử dụng đất. Do đó, khâu xác định giá đất đang là khó khăn, là mấu chốt vấn đề.

Bên cạnh đó, tiền sử dụng đất chiếm 45% tổng nợ thuế của cả nước, thuộc vào nợ khó đòi, tiền phạt chậm nộp nhiều gấp nhiều lần nợ gốc.

Nhưng Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho rằng, mặc dù đã có kiến nghị nhưng trong sửa Luật Đất đai vừa qua chưa thực hiện, tạo thành “tư duy ngược”, nghĩa là giao đất thì mới tính tiền đất, nhưng doanh nghiệp không nộp tiền, rồi kinh doanh thua lỗ và phá sản thì tiền đất chưa nộp lại cho nhà nước.

Vì thế, quy định này cần được quan tâm giải quyết, tháo gỡ.