Theo đánh giá, thời gian qua tình hình buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới tại các khu vực cửa khẩu trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn tiếp tục được kiểm soát tốt. Tuy nhiên có thời điểm vẫn xuất hiện hiện tượng vận chuyển hàng hóa trái phép qua biên giới, vận chuyển hàng hóa nhập lậu.

Một số hành vi vi phạm gian lận thương mại trong XNK hàng hóa được các cơ quan chuyên môn tỉnh Lạng Sơn đưa ra chủ yếu là việc các doanh nghiệp (DN) khai sai về tên hàng, số lượng, chủng loại, mã số hàng hóa; nhập khẩu (NK) hàng hóa thuộc danh mục cấm NK; NK hàng hóa không đáp ứng đủ điều kiện; NK, quá cảnh hàng hóa vi phạm sở hữu trí tuệ…

Công chức Chi cục Hải quan cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị (Cục Hải quan Lạng Sơn) thực hiện soi chiếu container hàng hóa bằng máy soi chiếu di động. Ảnh: H.Nụ

Theo đại diện Cục Hải quan Lạng Sơn, thời gian qua, một số vụ việc được các đơn vị hải quan cửa khẩu phát hiện có tính chất phức tạp hơn, giá trị tang vật lớn, các phương thức, thủ đoạn có nhiều khác biệt và ngày càng tinh vi như sử dụng chứng từ, hồ sơ giả để qua mặt các cơ quan chức năng nhằm trục lợi.

Đáng chú ý, nhiều DN lợi dụng các đặc thù, cơ chế chính sách của một số loại hình NK như nhập nguyên liệu, vật tư để gia công cho thương nhân nước ngoài (E21), hàng nước ngoài gửi kho ngoại quan (C11), quá cảnh, chuyển cửa khẩu, vận chuyển độc lập... để thực hiện hành vi trốn thuế, gian lận thương mại. Trong khi đó lượng hàng hóa làm thủ tục chuyển cửa khẩu, vận chuyển độc lập hiện nay chiếm tới hơn 80%.

Trước tình hình đó, Cục Hải quan Lạng Sơn đã tích cực kiểm soát và đưa vào rà soát, theo dõi trọng điểm đối với các DN, mặt hàng có dấu hiệu xảy ra gian lận. Thống kê cho thấy, tính đến ngày 5/11/2024, các đơn vị trong toàn Cục đã phát hiện 1.537 vụ vi phạm liên quan đến pháp luật hải quan, buôn lậu và gian lận thương mại; trị giá ước tính khoảng trên 34,2 tỷ đồng; các đơn vị đã quyết định xử phạt vi phạm hành chính hơn 1.470 vụ, số tiền phạt nộp ngân sách nhà nước gần 8 tỷ đồng.

Chỉ tính riêng tại Chi cục Hải quan cửa khẩu Hữu Nghị, hàng hóa XNK chủ yếu là hàng linh kiện điện tử, máy móc, trang thiết bị phương tiện vận tải, rau củ quả nông sản, hàng điện gia dụng, sản phẩm hóa chất…

Để công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại đạt kết quả tốt, đơn vị đã tăng cường kiểm tra, kiểm soát hàng hóa, giám sát chặt chẽ địa bàn, chủ động thu thập thông tin, tuần tra kiểm soát và đồng bộ đấu tranh. Đến nay, chi cục phát hiện bắt giữ hơn 1.254 vụ; trị giá ước tính gần 29 tỷ đồng; số tiền phạt nộp ngân sách nhà nước gần 5,2 tỷ đồng.

Phó Chi cục trưởng Chi cục Hải quan cửa khẩu Hữu Nghị Phùng Văn Ba cho biết, đơn vị tăng cường kiểm tra, giám sát hàng tiêu dùng NK, hàng hóa quá cảnh, chuyển khẩu, hàng vận chuyển độc lập, hàng chuyển phát nhanh… nhằm đảm bảo phương tiện vận tải hàng hóa XNK đúng đủ theo quy trình thủ tục hải quan.

Theo đó, tính đến 31/10/2024, đơn vị đã thực hiện chuyển luồng tờ khai từ Xanh sang Vàng 15 bộ; chuyển luồng Xanh sang Đỏ 7 bộ; chuyển luồng Vàng sang Đỏ trên 9.900 bộ; qua đó phát hiện 76 bộ hồ sơ vi phạm chuyển luồng, xử phạt vi phạm hành chính trên 330 triệu đồng…

Thời điểm cận tết là thời điểm hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại có diễn biến phức tạp với nhiều thủ đoạn tinh vi, bởi nhu cầu tiêu dùng hàng hóa, nhất là đồ gia dụng trong nước luôn tăng cao.

Để chủ động đấu tranh với các hành vi gian lận, đặc biệt là dịp trước, trong và sau tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025, Cục Hải quan Lạng Sơn đã chỉ đạo các đơn vị hải quan tăng cường công tác thu thập thông tin và kiểm soát các khu vực có nguy cơ cao; kiểm tra chặt chẽ các mặt hàng XNK, nhất là hàng có thuế suất cao.

Trong đó, Cục Hải quan Lạng Sơn yêu cầu các đơn vị hải quan cửa khẩu kiểm soát chặt hồ sơ hải quan điện tử và tăng cường giám sát trực tuyến trên hệ thống. Đồng thời, tăng cường sử dụng máy soi chiếu container tại cửa khẩu để phát hiện hành vị buôn lậu trong kê khai hải quan các mặt hàng có giá trị cao từ nước ngoài vào.

Thực hiện nghiêm việc kiểm tra và giám sát các loại hình XNK, đặc biệt là hàng hóa tiêu dùng, tạp hóa NK và hàng chuyển phát nhanh nhằm phát hiện và ngăn chặn kịp thời các hành vi buôn bán, gian lận thương mại, hàng giả kém chất lượng, hoặc những trường hợp tự ý sang tải khi hàng hóa đang chịu giám sát mà chưa được cơ quan Hải quan đồng ý.

Đặc biệt gắn trách nhiệm của từng cán bộ công chức trong quá trình thực thi giám sát các lô hàng và tăng cường giám sát cơ động. Ngoài ra, các đơn vị tiếp tục có những phối hợp tốt và thường xuyên với các lực lượng chức năng cửa khẩu để kịp thời trao đổi thông tin liên quan đến buôn lậu và gian lận thương mại…

Cùng đó là tăng cường tuyên truyền, vận động quần chúng nhân dân, hành khách xuất nhập cảnh, DN tham gia hoạt động XNK qua các cửa khẩu tích cực tố giác các hành vi buôn lậu, gian lận thương mại…