Toàn cảnh phiên thảo luận vào sáng 7/11/2024 về dự án "1 luật sửa 7 luật". Ảnh: Quốc hội

Theo chương trình Kỳ họp thứ 8, ngày 7/11/2024, Quốc hội đã tiến hành thảo luận tại hội trường về Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chứng khoán, Luật Kế toán, Luật Kiểm toán độc lập, Luật Ngân sách Nhà nước, Luật Quản lý, sử dụng tài sản công, Luật Quản lý thuế và Luật Dự trữ quốc gia (1 luật sửa 7 luật).

Quy định rõ để không tác động đến cơ cấu ngân sách

Nhiều ý kiến đại biểu Quốc hội bày tỏ thống nhất với sự cần thiết sửa đổi, bổ sung 7 luật thuộc lĩnh vực về tài chính, ngân sách.

Qua đó, kịp thời thể chế hóa đường lối, chủ trương của Đảng, Nhà nước về tài chính, ngân sách, tháo gỡ những khó khăn, đáp ứng yêu cầu hội nhập phát triển kinh tế, cũng như đồng bộ khung khổ pháp lý với các Luật mới có hiệu lực.

Liên quan đến những sửa đổi của Luật NSNN, theo đại biểu Trần Khánh Thu (đoàn Thái Bình), dự thảo đưa ra quy định mới về việc cho phép thực hiện các vấn đề liên quan đến chi NSNN bao gồm cả nguồn chi đầu tư công và chi thường xuyên cho các chi phí liên quan đến chuẩn bị, phê duyệt dự án…

Quy định này sẽ tháo gỡ khó khăn cho các đơn vị sự nghiệp công lập.

Nhưng đại biểu cho rằng, dự thảo Luật chưa quy định rõ về điều kiện được sử dụng kinh phí chi thường xuyên cho nhiệm vụ mang tính chất đầu tư và có giới hạn về tổng mức vốn tối đa cho nhiệm vụ chi trong các trường hợp sử dụng vốn chi thường xuyên.

Vì thế cần quy định rõ quy mô giới hạn mức vốn tối đa được sử dụng nguồn chi thường xuyên để đảm bảo không tác động quá lớn đến cơ cấu ngân sách.

Còn theo đại biểu Bùi Thị Quỳnh Thơ (đoàn Hà Tĩnh), dự thảo cần đưa ra các nguyên tắc xác định các khoản chi phát sinh thường xuyên. Theo đó, các khoản chi phải mang tính cấp thiết, cấp bách hoặc quan trọng và phải có các tiêu chí xác định rõ ràng.

Tránh đầu tư dàn trải, phá vỡ chính sách tài khoá

Giải trình những vấn đề nhiều đại biểu Quốc hội quan tâm tại phiên họp, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, Luật NSNN được sửa đổi tại dự án “1 luật sửa 7 luật” lần này để giải quyết những điểm nghẽn, khó khăn, vướng mắc trong thời hạn ngắn.

Trong nhiệm kỳ tới sẽ tiến hành sửa toàn diện Luật NSNN theo hướng tăng cường phân cấp quản lý ngân sách, tăng tính chủ đạo của ngân sách trung ương và chủ động của ngân sách địa phương.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc phát biểu giải trình. Ảnh: Quốc hội

Về những lo ngại liên quan đến việc sửa Luật NSNN xung đột với Luật Đầu tư công, Phó Thủ tướng khẳng định, Chính phủ cũng như Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã bàn bạc rất kỹ để các nội dung sửa đổi của 2 luật phù hợp với nhau.

Theo Phó Thủ tướng, để tránh đầu tư dàn trải, phá vỡ chính sách tài khoá thì phải ban hành Luật Đầu tư công để vừa hướng dẫn trình tự thủ tục đầu tư vừa quy định về kế hoạch đầu tư công.

Luật Đầu tư công sửa đổi lần này quy định kế hoạch đầu tư công trung hạn được xác định để cân đối tài khoá trong 5 năm.

“Nghĩa là có tiền mới làm nhằm tăng hiệu quả đầu tư, không phải không có tiền vẫn làm để xảy ra nợ nần”, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc nói.

Theo đó, các khoản phát sinh trong năm ngân sách sẽ được bố trí để chi cho các dự án, công trình cần thiết mà chưa có trong kế hoạch đầu tư công trung hạn.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc lấy ví dụ về trường hợp Cầu Phong Châu bị sập, nếu theo Luật Đầu tư công hiện hành, thì khoản chi đầu tư này không có trong kế hoạch đầu tư công trung hạn nên sẽ không thực hiện được.

Do đó, phải dùng nguồn dự phòng ngân sách, nguồn tiết kiệm thu để đầu tư cho công trình sớm hoàn thành công trình, đảm bảo hoạt động đi lại cho người dân.

"Đây là những yêu cầu của thực tiễn, vừa đáp ứng nhu cầu điều hành chính sách tài khoá vừa đảm bảo phát huy hiệu quả nguồn lực ngân sách của nhà nước", Phó Thủ tướng, Bộ trưởng nêu rõ.

Ngoài ra, dự thảo Luật còn quy định rõ thẩm quyền quyết định các khoản dự phòng, tiết kiệm chi ngân sách, vượt thu ngân sách để minh bạc, rõ trách nhiệm, điều hành có hiệu quả.

Các đại biểu Quốc hội tham dự phiên họp. Ảnh: Quốc hội

Liên quan đến vấn đề dự toán đã được Quốc hội quyết định, có ý kiến đại biểu cho rằng không nên giao Chính phủ điều hành khoản dự toán này.

Theo Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc, vấn đề này đã nhiều lần được Thủ tướng Chính phủ đề cập.

Ví dụ: một dự án 19 tỷ đồng cũng phải trình ra Quốc hội hay một dự án viện trợ ODA của nước ngoài 21 tỷ đồng cũng trình ra Quốc hội. Hai dự án này tổng viện trợ không thay đổi mà vẫn phải trình Quốc hội theo quy trình dẫn đến mất nhiều thời gian, ảnh hưởng đến quá trình điều hành.

Do đó, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho rằng, Quốc hội đã quyết định dự toán tổng thể thì sau đó Chính phủ sẽ điều hành phân bổ từng khoản khi có đơn giá, định mức được phê duyệt. Điều này sẽ cá thể hoá trách nhiệm, Chính phủ chịu trách nhiệm điều hành.