Đại biểu Trần Văn Lâm

Ông đánh giá như thế nào về vai trò của việc đầu tư hạ tầng giao thông trong tăng trưởng kinh tế thời gian qua?

Đầu tư, phát triển hạ tầng giao thông không chỉ mang lại lợi ích trực tiếp mà còn có tác động lan tỏa sâu rộng lên nhiều lĩnh vực kinh tế. Nên trong quá trình xây dựng phát triển đất nước thì hạ tầng phải đi trước một bước để tạo môi trường cho phát triển kinh tế - xã hội. Đầu tư cho hạ tầng cũng chính là đầu tư cho tăng trưởng.

Chẳng hạn, với các lĩnh vực sản xuất, hạ tầng giao thông hoàn thiện sẽ giúp tiết giảm chi phí logistics, tăng tính hấp dẫn của môi trường đầu tư, từ đó thúc đẩy tăng trưởng cho sản xuất kinh doanh, tiêu thụ hàng hóa, thúc đẩy các lĩnh vực du lịch, dịch vụ phát triển. Khi đầu tư vào hạ tầng, tức là phải cần nguồn lực lớn để xây dựng công trình hạ tầng, nên lập tức tạo tác động lan tỏa tới một loạt lĩnh vực. Hạ tầng giao thông phát triển thì lĩnh vực xây dựng, lĩnh vực sản xuất vật liệu xây dựng hay thiết bị, công nghệ phục vụ cho giao thông cũng được tác động lan toả.

Đặc biệt, hạ tầng giao thông là điều kiện tiên quyết để mở ra cơ hội phát triển ở các địa phương, nhất là ở các khu vực có tiềm năng nhưng còn khó khăn trong tiếp cận. Ví dụ về sự phát triển của tỉnh Bắc Giang, trước đây, khi hệ thống giao thông chưa phát triển, tỉnh này chỉ có một tuyến đường chính với khả năng kết nối hạn chế, dẫn đến việc đầu tư và phát triển kinh tế cũng kém hơn. Tuy nhiên, kể từ khi cao tốc được mở ra, các khu công nghiệp dọc theo tuyến đường này dần hình thành đã thu hút nhà đầu tư trong và ngoài nước. Qua đó, cùng với việc tích cực thu hút đầu tư, cải thiện môi trường kinh doanh, Bắc Giang đã có bước phát triển đột phá với tốc độ tăng trưởng trong nhóm dẫn đầu cả nước.

Định hướng phát triển hạ tầng giao thông kết nối đến cửa khẩu cùng việc triển khai thực hiện đề án cửa khẩu thông minh sẽ tác động ra sao tới hoạt động xuất nhập khẩu, thưa ông?

Việc triển khai cửa khẩu thông minh là một phần quan trọng trong quá trình chuyển đổi số và thực hiện cải cách hành chính của nền kinh tế. Việc số hóa các cửa khẩu không chỉ đơn thuần là thay đổi phương thức làm việc mà còn mang lại lợi ích rất lớn cho hoạt động xuất nhập khẩu. Khi thủ tục hành chính được số hóa thì quá trình thông quan diễn ra nhanh hơn, giảm bớt thủ tục hành chính và tiết kiệm chi phí cho doanh nghiệp. Bởi dù có đường cao tốc tốt nhưng nếu không mở rộng hoặc nâng cấp kịp thời hệ thống thông quan hàng hoá thì vẫn có thể gây ách tắc.

Vì thế, kết hợp vấn đề này với việc phát triển hạ tầng giao thông kết nối tới các cửa khẩu thì có thể giải quyết được nhiều vướng mắc trong giao thương từ đó hỗ trợ lớn trong gia tăng giá trị xuất khẩu. Chẳng hạn, với thị trường Trung Quốc - đối tác thương mại lớn của Việt Nam, việc thông quan nhanh chóng ở các cửa khẩu giúp giảm ách tắc hàng hóa, tăng khả năng tiêu thụ hàng hóa.

Với những tác động nêu trên từ cơ sở hạ tầng, theo ông, hoạt động đầu tư công trong bối cảnh hiện nay cần có những thay đổi ra sao?

Trong bối cảnh hiện nay, đầu tư công đang đóng vai trò quan trọng, đặc biệt là trong xây dựng hạ tầng. Đầu tư công không chỉ tạo nền tảng cơ bản cho các lĩnh vực kinh tế mà đưa vào nền kinh tế một lượng tiền lớn, qua đó lan toả đến các ngành nghề liên quan cùng phát triển. Hơn nữa, nhiều phương thức đầu tư khác như đối tác công tư (PPP), hợp đồng BT (xây dựng – chuyển giao) còn gặp khó khăn, đang tìm cách tháo gỡ bằng cách sửa luật trong dự án “1 luật sửa 4 luật” tại kỳ họp Quốc hội lần này, thì đầu tư công càng giữ vai trò quan trọng,

Tuy nhiên, thời gian qua, dù có nhiều cố gắng nhưng tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công tại một số địa phương vẫn còn chậm, chưa đạt yêu cầu. Các nguyên nhân có thể kể đến như vấn đề giải phóng mặt bằng, công tác chuẩn bị dự án còn chậm, các quy trình phức tạp cùng những ảnh hưởng của thời tiết…

Vì thế, chúng ta cần phải kiểm tra, đánh giá kỹ lưỡng từng khâu để xem vướng mắc ở đâu. Rõ ràng, cùng cơ chế chính sách, cùng điều kiện thời tiết… nhưng có địa phương giải ngân rất tốt, có công trình làm rất nhanh, thậm chí, nhiều công trình lớn, trọng điểm được chỉ đạo sát sao của Thủ tướng Chính phủ có tiến độ triển khai rất đảm bảo.

Như vậy có thể thấy, vấn đề ở đây một phần thuộc về trách nhiệm của người đứng đầu, người chịu trách nhiệm triển khai thực hiện. Nên chúng ta cần nhìn nhận vào tinh thần trách nhiệm, quyết tâm và khả năng “dám nghĩ, dám làm” của người lãnh đạo. Những lãnh đạo có tư duy đổi mới sẽ biết cách tháo gỡ khó khăn, chủ động triển khai dự án đúng tiến độ và từ đó thúc đẩy tăng trưởng kinh tế tại địa phương.

Nếu chúng ta tiếp tục cải thiện hệ thống chính sách và đẩy nhanh tiến độ giải ngân đầu tư công, hạ tầng quốc gia sẽ ngày càng hoàn thiện. Đây chính là nền tảng vững chắc để Việt Nam có thể đạt mục tiêu tăng trưởng kinh tế cao trong những năm tới, đồng thời tạo ra động lực phát triển bền vững cho các thế hệ tiếp theo.

Xin cảm ơn ông!