Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng trả lời chất vấn. Ảnh: Quốc hội

Ngân hàng là lĩnh vực mở màn 2 ngày chất vấn và trả lời chất vấn (11-12/11/2024) theo chương trình Kỳ họp thứ 8, các đại biểu Quốc hội đã đặt nhiều câu hỏi và tranh luận liên quan đến công tác quản lý thị trường vàng, để vàng không “nằm chết” trong dân mà phải trở thành nguồn lực cho phát triển kinh tế - xã hội.

Theo đó, chất vấn Thống đốc, đại biểu Lưu Văn Đức (đoàn Đắk Lắk) đã đề nghị cho biết về những giải pháp quản lý thị trường vàng đã có tác động đến giá vàng và thị trường trong hiện tại và tương lai ra sao?

Tương tự, đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) cho biết, việc bán vàng miếng bình ổn giá vàng của NHNN được người dân rất đồng tình ủng hộ.

Tuy nhiên, theo đại biểu, ngân hàng chỉ bán mà không mua, trong khi ngân hàng không mua thì các cửa hàng khác cũng không mua vàng. Mặt khác, các ngân hàng bán vàng lại chỉ bán ở TP Hà Nội và TPHCM, nên đại biểu nêu câu hỏi tại sao không bán ở các địa phương khác để giúp người dân mua vàng thuận lợi hơn.

Cũng liên quan đến quản lý thị trường vàng, đại biểu Đỗ Huy Khánh (đoàn Đồng Nai) đã đề nghị Thống đốc cho biết quan điểm về việc nhiều quốc gia trên thế giới cho phép thành lập sàn giao dịch vàng, thu hút nguồn lực vàng và mang lại nhiều cơ hội cho nhà đầu tư trong nước.

Thống đốc NHNN cho biết, thị trường vàng trong nước chịu nhiều ảnh hưởng bởi các yếu tố khách quan. Ảnh: Quốc hội

Trả lời chất vấn các đại biểu Quốc hội, Thống đốc NHNN cho hay, thị trường vàng Việt Nam luôn biến động theo diễn biến chung trên thế giới.

Từ năm 2012, NHNN đã tham mưu trình Chính phủ ban hành Nghị định 24/2012/NĐ-CP về quản lý hoạt động kinh doanh vàng. Tuy nhiên, từ năm 2021, giá vàng thế giới tăng cao.

Đến tháng 6/2024, chênh lệch giá vàng trong nước và thế giới lên mức 15-18 triệu đồng/lượng. Trước sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ và trên cơ sở pháp luật hiện hành, NHNN đã tổ chức đấu thầu vàng

Theo Thống đốc Nguyễn Thị Hồng, biện pháp đấu thầu vàng đã được NHNN thực hiện hiệu quả năm 2013. Tuy nhiên, trong bối cảnh mới, giá vàng thế giới lập đỉnh rất cao, tâm lý kỳ vọng của thị trường tăng mạnh nên sau 9 phiên đấu thầu, khi chênh lệch giá vàng trong nước và quốc tế vẫn ở mức cao, NHNN đã chuyển sang bán vàng trực tiếp cho 4 ngân hàng thương mại nhà nước và Công ty SJC.

Nhờ vậy, chênh lệch giá vàng đã giảm nhanh, hiện chỉ còn 3-4 triệu đồng/lượng. Nhưng giá vàng tăng – giảm còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khách quan, nên NHNN sẽ tiếp tục theo dõi sát thị trường, căn cứ vào mục tiêu chính sách tiền tệ để thực hiện các giải pháp quản lý.

Mặc dù mục tiêu kéo giảm chênh lệch giá vàng trong nước và thế giới đã phần nào đạt được, song Thống đốc thừa nhận, thị trường vàng còn diễn biến phức tạp, Việt Nam lại là nước không sản xuất vàng, nguồn cung hoàn toàn phụ thuộc nhập khẩu.

Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài chính tham dự phiên chất vấn. Ảnh: Quốc hội

Liên quan tới phản ánh của đại biểu về việc các ngân hàng thương mại nhà nước chỉ bán mà không mua vàng trong khi một số tiệm vàng cũng không mua vàng, Thống đốc khẳng định, việc NHNN bán vàng trực tiếp cho "big 4" và Công ty SJC là để tăng cung vàng ra thị trường.

Còn các tổ chức tín dụng và các doanh nghiệp được cấp phép kinh doanh vàng miếng khác trên thị trường (22 tổ chức tín dụng và 16 doanh nghiệp vàng) vẫn mua vàng bình thường.

Hơn nữa, các ngân hàng thương mại nhà nước căn cứ vào nhu cầu thị trường mà tự quyết định điểm bán, NHNN không can thiệp.

Tuy vậy, Thống đốc NHNN cho hay, khảo sát của NHNN cũng cho thấy, nhu cầu mua vàng của người dân chủ yếu tập trung tại Hà Nội và TPHCM, các tỉnh còn lại rất thấp.

Về giải pháp thành lập sàn vàng, Thống đốc thừa nhận, sàn vàng có ưu điểm là minh bạch, giúp người dân đáp ứng được nhu cầu giao dịch. Tuy vậy, không nhiều nước trong khu vực thành lập sàn vàng.

Trong khi đó, Việt Nam hoàn toàn phụ thuộc vào nguồn cung vàng nhập khẩu. Vì vậy, theo Thống đốc Nguyễn Thị Hồng, thành lập sàn vàng ở Việt Nam cần phải nghiên cứu kỹ lưỡng.

Về ý kiến phải đưa nguồn lực vàng ra nền kinh tế, Thống đốc NHNN cho biết, khi nắm giữ vàng, nhất là vàng miếng thì cần số tiền rất lớn, nên không thể đưa nguồn lực này vào đầu tư, kinh doanh…

Nên Nghị định 24 đã nêu tinh thần chống “vàng hoá”, không khuyến khích người dân nắm giữ vàng miếng, nên có chính sách độc quyền vàng miếng, quản lý chặt chẽ hoạt động kinh doanh mua bán vàng miếng.

Vì thế, Thống đốc NHNN cho biết đã tổng kết Nghị quyết 24 để đưa ra các giải pháp cụ thể nhằm hạn chế việc nắm giữ vàng trong dân, để vàng không còn hấp dẫn cho hoạt động đầu cơ.